Rola sędziego-komisarza w postępowaniu (art. 152 Pr. Up.)
Sąd, sędzia – komisarz i zastępca sędziego-komisarza (art. 149 – 155 Pr.Up.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Skarżący nie podważył skutecznie kwalifikacji nie podjęcia czynności nadzorczych przez sędziego-komisarza jako zaniechania w rozumieniu art. 417 § 1 k.c. Nie budzi wątpliwości, że jeżeli istnieje prawny obowiązek działania, to jego brak jest naruszeniem rodzącym odpowiedzialność. Zaniechanie działania władzy publicznej obejmuje tylko te sytuacje, w których obowiązek określonego działania jest skonkretyzowany w przepisie prawa i można ustalić, na czym konkretnie miałoby polegać zachowanie organu władzy publicznej, aby do szkody nie doszło (por. wyroki Sądu Najwyższego z 26 marca 2003 r., II CKN 1374/00, nie publ., z dnia 28 kwietnia 2005 r., III CK 367/04, Biul. SN 2005, Nr 7, poz. 14).
W tym zakresie należy podnieść, że poza art. 152p.u.n., wyznaczającym ogólny zakres kompetencji sędziego-komisarza (kierowanie tokiem postępowania, sprawowanie nadzoru nad czynnościami syndyka, zwracanie uwagę na popełnione przez nich uchybienia podstawą podejmowania przez niego obligatoryjnych czynności w postępowaniu upadłościowym likwidacyjnym) dalszą ich podstawą są przepisy szczególne. Nakazują one m.in. rozpoznawanie, po wysłuchaniu w miarę potrzeby syndyka, upadłego i członków rady wierzycieli, sprawozdania z czynności i sprawozdania rachunkowego z uzasadnieniem (art. 168 ust. 3p.u.n.), zatwierdzanie sprawozdania rachunkowego oraz orzekanie o zwrocie do masy upadłości kwoty nie zatwierdzonej (art. 168 ust. 5p.u.n.), upominanie syndyka, zaniedbującego obowiązki i ew. nakładanie grzywny z tego tytułu (art. 169ap.u.n.).
Skoro zatem wskazane obowiązki wynikają z dostatecznie sprecyzowanej normy prawnej, to zaniechanie przez sędziego-komisarza działań zmierzających do ich realizacji było zachowaniem bezprawnym.
Wyrok SN z dnia 19 września 2018 r., I CSK 598/17
Standard: 19515
Stosownie do art. 152 p.u.n. sędzia-komisarz kieruje tokiem postępowania, sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, oznacza czynności, których syndykowi, nadzorcy albo zarządcy nie wolno wykonywać bez jego zezwolenia lub bez zgody rady wierzycieli, jak również zwraca uwagę na popełnione przez nich uchybienia. Kierowanie zakłada możliwość władczego decydowania o przebiegu postępowania, w ramach określonych przez przepisy p.u.n., a nadzór to dokonywanie oceny prawidłowości podejmowanych czynności (zestawienie czynności z określonym wzorcem - co do zgodności z prawem, celowości itp.), połączone z możliwością podejmowania czynności zmierzających do usuwania uchybień lub zapobiegania ich powstaniu.
Sąd Apelacyjny podziela pogląd, że "od sędziego-komisarza oczekuje się przede wszystkim posiadania bieżącej i możliwie pełnej wiedzy o postępowaniu upadłościowym oraz tego, by wydając poszczególne postanowienia w postępowaniu pamiętał o jego celach i wybierał możliwie najlepszą drogę do ich realizacji" (tak P.Zimmerman: Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2016, Komentarz do art. 152 p.u.n., Nb 2).
Celem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli w jak najwyższym stopniu oraz zachowanie przedsiębiorstwa dłużnika (art. 2 p.u.n.). Zatem nadzór sędziego-komisarza nad postępowaniem upadłościowym nie może być ujmowany z pominięciem zasadniczego celu tego postępowania, którym jest zaspokojenie wierzycieli.
Sędzia-komisarz ma nie tylko prawo, ale i obowiązek dbania o to, aby działania wszystkich uczestników postępowania upadłościowego pozwoliły na osiągnięcie celu tego postępowania. Oznacza to, że czynności syndyka powinny być przez sędziego-komisarza oceniane nie tylko z punktu widzenia formalnej poprawności (zgodności z przepisami p.u.n.), ale przede wszystkim - zdatności do osiągnięcia zasadniczego celu postępowania. W konsekwencji, jeżeli sędzia-komisarz w toku postępowania upadłościowego uzyska informacje, które wskazują na istnienie możliwości zaspokojenia wierzycieli, powinien podjąć czynności zmierzające do takiego zakończenia postępowania.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 23 maja 2017 r., VI ACa 204/16
Standard: 18961 (pełna treść orzeczenia)