Umowa spedycji a umowa przewozu

Umowa przewozu nie wymaga przy tym, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, by była wykonywana osobiście przez zawierającego umowę jako przewoźnika, gdyż może on angażować do jej wykonania osoby trzecie. Powód wyraził nadto zgodę na posłużenie się przez pozwaną do wykonania umowy przewozu innymi osobami. Jeżeli zaś osoba przyjmuje ofertę, w której mowa jest tylko o przewozie rzeczy, a żadne czynności konkludentne nie wskazują na istnienie dodatkowych postanowień umownych obejmujących usługi związane z przewozem, to umowa zawarta przez przyjęcie oferty jest stricte umową przewozu, a nie umową spedycji (por. wyrok SN z 6 października 2004 r., I CK 199/04). Pozwana na okoliczność, że zawarta umowa ma wbrew jej treści, charakter umowy spedycji, nie przedstawiła, jak słusznie zauważył Sąd, poza własnymi twierdzeniami, żadnych innych dowodów. Nie uczyniła tego również w swojej apelacji, gdyż o tym, że strony miały zawrzeć umowę spedycji wcale nie świadczy fakt, że dokonała wyboru przewoźnika, środka transportu i była zobowiązana do stosowania się do wytycznych wskazanych w umowie, gdyż czynności te wcale nie przeczyły, że strony zawarły umowę przewozu i mieściły się w ramach tej umowy, przepisy nie nakazują bowiem, by dla skuteczności zawarcia umowy przewozu, zawierający taką umowę przewóz musiał wykonywać własnymi środkami transportu.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 29 grudnia 2016 r., I ACa 804/16

Standard: 18909 (pełna treść orzeczenia)

O charakterze (typie) umowy decyduje jej treść, nie zaś tytuł nadany jej przez strony. W celu odróżnienia umowy spedycji od umowy przewozu należy zatem ustalić treść łączącego kontrahentów stosunku prawnego. Nie powinno ulegać wątpliwości, że jeżeli strony umawiają się na wykonanie samego przewozu (przewiezienie rzeczy), to wskazuje to na zawarcie przez nie umowy przewozu. Jeżeli zaś przewozowi towarzyszą dodatkowe czynności, to wymaga rozważenia, czy mają one charakter pomocniczy względem samego przewozu i służą jego zorganizowaniu. Z ustawowej definicji umowy spedycji zawartej w art. 794 k.c. wynika, że elementem przedmiotowo istotnym jest zobowiązanie się spedytora do wysłania lub do odbioru przesyłki na zlecenie klienta albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. W umowie spedycji należy więc oznaczyć: przesyłkę, rodzaj i zakres usługi spedycyjnej oraz wynagrodzenie należne spedytorowi.

Podkreślić należy, że okoliczność, że przewoźnik nie dokonuje przewozu przesyłki samodzielnie, ale powierza jego wykonanie innym przewoźnikom nie powoduje przekształcenia umowy przewozu w umowę spedycji. Możliwość taką wprost przewiduje art. 5 Prawa przewozowego, jak i Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) wraz z protokołem podpisania, sporządzona w G. 19 maja 1956 r. (Dz. U. z 1962 r. Nr 49, poz. 238 z późn. zm.), w art. 3.

W takiej sytuacji rzeczywiście może pojawić się problem właściwej kwalifikacji zawartej umowy, bowiem faktyczne czynności przyjmującego zlecenie, który nie wykonuje przewozu osobiście, zbliżają się do czynności spedytora polegających na organizacji oraz wykonaniu innych czynności związanych z przewozem. W takiej sytuacji, o tym jaka umowa została zawarta, decyduje nie rodzaj podejmowanych w ramach umowy czynności, ale treść zobowiązania (tak Sąd Najwyższy w przywołanym także przez Sąd I instancji wyroku z dnia 6 października 2004 r., I CK 199/04, Legalis nr 81822).

Zatem, jeżeli przyjmuje się ofertę, w której mowa jest tylko o przewozie rzeczy, a żadne czynności konkludentne nie wskazują na istnienie dodatkowych postanowień umownych obejmujących usługi związane z przewozem, to umowa zawarta przez przyjęcie oferty jest stricte umową przewozu, a nie umową spedycji, i nawet okoliczność, że przewoźnik nie ma koncesji na przewóz, czy oddaje przesyłkę do przewozu innemu przewoźnikowi, nie przekształca umowy przewozu w umowę spedycji.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 7 września 2016 r., I ACa 1421/15

Standard: 18907 (pełna treść orzeczenia)