Świadczenia rodzinne - dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka

Dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka ma szczególną rolę wsparcia finansowego rodzin w utrzymaniu dzieci związanego z faktem zmniejszenia dochodów rodziny; jest to spowodowane tym, że dochód w rodzinie pochodzi tylko od jednego z rodziców. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, dopuszczalne było przyjęcie przez ustawodawcę, że pogorszenie sytuacji materialnej rodziny niepełnej nie pozostaje w ścisłej proporcji do liczby dzieci. Wobec tego dopuszczalne jest aby wysokość omawianego dodatku nie była w pełni uzależniona od liczby dzieci w rodzinie niepełnej. Nie narusza to zasady sprawiedliwości społecznej, ponieważ omawiany dodatek do zasiłku nie jest jedynym, jaki może przysługiwać niepełnym rodzinom z trojgiem lub większą liczbą dzieci. Trybunał Konstytucyjny podziela stanowisko Ministra Pracy i Polityki Społecznej, zgodnie z którym ocena zgodności przepisu dotyczącego kwoty dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka, nie może być dokonywana w oderwaniu od pozostałych przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, przewidujących inne rodzaje świadczeń rodzinnych kierowanych do rodzin wielodzietnych.

W ramach przewidzianego w ustawie o świadczeniach rodzinnych systemu pomocy państwa rodzinie niepełnej z trojgiem lub większą liczbą dzieci, spełniającej warunki przewidziane w ustawie, przysługuje wsparcie w postaci zasiłku rodzinnego oraz dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka (dzieci), a także dodatku z tytułu wychowywania dzieci w rodzinie wielodzietnej. Jak już wspomniano, art. 8 ustawy o świadczeniach rodzinnych umożliwia kumulację świadczeń wynikających z poszczególnych dodatków. W świetle ustawy o świadczeniach rodzinnych nie można zatem mówić o braku pomocy ze strony państwa dla rodzin niepełnych wielodzietnych. Należy podkreślić, że również inne ustawy przewidują szczególne formy wsparcia rodzin wielodzietnych, w tym rodzin niepełnych wielodzietnych. W ramach polityki bezpośredniej wspierania rodzin wielodzietnych można wymienić przysługujące tym rodzinom świadczenia socjalne, preferencje w zakresie systemu podatkowego oraz usługi społeczne.

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka nie jest przewidziany dla ochrony osób niepełnosprawnych, lecz rodzin niepełnych. Jeżeli w rodzinie niepełnej wychowywane są dzieci niepełnosprawne, wówczas przysługuje jej prawo do ubiegania się o świadczenia przewidziane w celu zapewnienia szczególnej pomocy rodzinom z takimi dziećmi. Wobec wskazanych okoliczności, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nietrafny jest zarzut naruszenia art. 69 Konstytucji. Ustawodawca, wprowadzając system świadczeń w ramach ustawy o świadczeniach rodzinnych, przewidział bowiem szczególne formy wsparcia rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi.

Wyrok TK z dnia 20 grudnia 2012 r., K 28/11, OTK-A 2012/11/137, Dz.U.2012/1554

Standard: 2437 (pełna treść orzeczenia)