Wpływ upadłości na umowy rachunku bankowego i papierów wartościowych upadłego (art. 112 pr.u.)

Ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na umowy rachunku bankowego zawarte przez upadłego (art. 112 u.p.n.), co oznacza, że umowy te wiążą ich strony, ale przysługująca upadłemu wierzytelność o wypłatę środków zgromadzonych na rachunku, jako składnik majątku upadłego, staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego (art. 61 p.u.n.).

Z chwilą ogłoszenia likwidacyjnej upadłości spółki, wykonanie wydanych przed tą datą dyspozycji co do środków zgromadzonych na jej rachunku i obciążenie tego rachunku w celu zrealizowania wydanych wcześniej poleceń przelewu nie było dopuszczalne. Wierzytelność o wypłatę środków zgromadzonych na rachunku weszła bowiem w skład masy upadłości, a wszelkie czynności zobowiązujące i rozporządzające w odniesieniu do masy upadłości może skutecznie podejmować tylko syndyk. Upadły nie ma prawa zarządu, korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości (art. 75 ust. 1 p.u.n.), a jego czynności prawne dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości, wobec którego utracił prawo zarządu, są nieważne (art. 77 ust. 1 p.u.n.).

Przyjęcie odmiennej oceny co do dopuszczalności wykonania po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej poleceń przelewu z odroczonym terminem, wydanych przez upadłego jeszcze przed ogłoszeniem upadłości, godziłoby w istotę upadłości likwidacyjnej.

Po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej majątek upadłego niezwłocznie obejmuje syndyk, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne i przystępuje do jego likwidacji (art. 173 p.u.n.) oraz do zaspokojenia wierzycieli upadłego w kolejności wyznaczonej przez ustawodawcę.

Postanowienie umowy rachunku bankowego, której stroną byłby upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu postępowania upadłościowego należałoby uznać za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości (art. 84 ust. 1 p.u.n.). Wykonywanie po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej wcześniejszych dyspozycji upadłego co do środków zgromadzonych na jego rachunku bankowym pozostawałoby w sprzeczności z art. 75 ust. 1 p.u.n. oraz art. 236 i art. 342 u.p.n.

Wyrok SN z dnia 11 maja 2012 r., II CSK 471/11

Standard: 18566 (pełna treść orzeczenia)