Istota i charakterystyka rygoru natychmiastowej wykonalności
Rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu (art. 333 k.p.c.)
Przepisów o rygorze natychmiastowej wykonalności nie stosuje się do postanowień sądu co do istoty sprawy wydawanych w postępowaniu nieprocesowym. Orzeczenie nieprawomocne może być wykonane tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie. Chodzi w tych wypadkach o rygor natychmiastowej wykonalności wynikający z mocy samego prawa.
Postanowienie SO w Łodzi z dnia 13 czerwca 2014 r., XIII Ga 719/13
Standard: 72670 (pełna treść orzeczenia)
Przepis art. 333 k.p.c. dzieli przypadki nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności na dwie grupy. Pierwsza z nich obejmuje grupę spraw, w których nadanie rygoru jest obligatoryjne i następuje z urzędu, bez wniosku strony. Zachodzi to wówczas, kiedy sąd zasądza alimenty co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Ponadto gdy zasądza roszczenie uznane przez pozwanego lub gdy wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.
Sąd może nadać z urzędu wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeśli zasądza należność z weksla, czeku, dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego, którego prawdziwość nie została zaprzeczona oraz jeśli uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania.
Druga grupa obejmuje przypadki nadania rygoru natychmiastowej wykonalności na wniosek strony i jest to fakultatywne. Sąd bowiem może na wniosek nadać wyrokowi nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji rygor natychmiastowej wykonalności, gdyby opóźnienie uniemożliwiło lub znacznie utrudniło wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę.
Rygoru natychmiastowej wykonalności nie należy mylić z właściwą postępowaniu egzekucyjnemu instytucją klauzuli wykonalności. Wykonalność orzeczenia jest z reguły wynikiem uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego jakieś świadczenia. Wykonalność orzeczenia może jednak w pewnych wypadkach powstać przed uprawomocnieniem się orzeczenia i wówczas wykonalność jest natychmiastowa. Temu właśnie służy instytucja rygoru natychmiastowej wykonalności.
Wyroki opatrzone przez Sąd w rygor natychmiastowej wykonalności są wykonalne z mocy orzeczenia sądowego. Rygor ten jest nadawany specjalnym postanowieniem i z reguły stanowi jeden z punktów sentencji wyroku.
Czym innym jest klauzula wykonalności. Nią opatruje się tytuły egzekucyjne. Tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności staje się zaś tytułem wykonawczym, czyli podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. W szczególności klauzula wykonalności może być nadana tytułowi egzekucyjnemu w postaci wyroku sądu, opatrzonego rygorem natychmiastowej wykonalności (art. 777 § 1 pkt 1 KPC).
Postanowienie SN z dnia 20 grudnia 1999 r., I PZ 60/99
Standard: 18476 (pełna treść orzeczenia)