Założenia systemu ubezpieczenia społecznego rolników

Ustawodawca zdecydował się stworzyć dla rolników odrębny od powszechnego i uregulowany przez ustawę szczególną system ubezpieczenia społecznego oraz powierzył realizację zadań unormowanych w ustawie specjalnej instytucji, jaką jest KRUS (por. szeroko uwagi zawarte w wyroku TK z 26 października 2010 r., sygn. K 58/07, OTK ZU nr 8/A/2010, poz. 80). Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników przewiduje ubezpieczenie społeczne na wniosek, które ma charakter dobrowolny, albo ubezpieczenie obowiązkowe, do którego zobowiązana jest każda osoba spełniająca warunki określone w ustawie (por. art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). W wypadku ubezpieczeń o charakterze obowiązkowym stosunek ubezpieczenia powstaje ex lege niezależnie od woli rolnika i dopóki spełnia on ustawowe przesłanki podlegania ubezpieczeniu, dopóty nie może zrezygnować z uczestnictwa w systemie obowiązkowych ubezpieczeń. Przesłanki te określa art. 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, zgodnie z którym ubezpieczeniu chorobowemu z mocy ustawy podlega rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, a także domownik tego rolnika.

Opisywana ustawa wyodrębnia w art. 1 ust. 2 dwie kategorie ubezpieczeń: po pierwsze, ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz, po drugie, ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Na pierwsze z tych ubezpieczeń za każdego ubezpieczonego opłacana jest ryczałtowo jednakowa miesięczna składka (niezależnie od tego, czy ubezpieczenie to wynika z mocy ustawy, czy ustanowione zostało na wniosek). Jedynie dla porządku trzeba wskazać, że składkę taką określa obwieszczenie Prezesa KRUS i wynosi ona aktualnie 42 zł (na podstawie obwieszczenia z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie miesięcznej wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie w II i III kwartale 2014 r.; M. P. z 2014 r. poz. 215).

Wyrok TK z dnia 31 lipca 2014 r., SK 28/13, OTK-A 2014/7/81, Dz.U.2014/1061

Standard: 2398 (pełna treść orzeczenia)