Wykonanie prawa zatrzymania; roszczenie o zwrot nakładów
Zatrzymanie rzeczy (ius retentionis - art. 461 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 461 § 1 k.c. zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania).
Prawo zatrzymania ustanowione w powołanym przepisie jest skuteczne tylko wtedy, gdy pozwany ma uzasadnione prawnie roszczenie o zwrot nakładów.
Kodeks cywilny w art. 461 § 1 używa pojęcia "nakłady" w takim samym znaczeniu jak w art. 226 k.c. Do wykładni art. 461 § 1 należy zatem stosować pojęcia używane w przepisach o roszczeniach uzupełniających. Przez nakłady w rozumieniu art. 226 k.c. należy uznać dobrowolne użycie własnych dóbr majątkowych na rzecz innej osoby (właściciela rzeczy), bez względu na jego wolę (wyrok SN z 13 maja 2001 r., I CKN 354/2000). Zdaniem Sądu Apelacyjnego takiego charakteru nie mają dotacje celowe udzielane pozwanemu, między innymi przez powoda.
Dodatkowo wskazać należy, że skuteczne podniesienie zarzutu wykonywania prawa zatrzymania wymaga udowodnienia, iż wykonującemu służą roszczenia o zwrot nakładów, a nie jak zdaje się to upatrywać apelujący, iż wykonujący poniósł nakłady. W realiach faktycznych sprawy niniejszej kwestia ta jest o tyle wątpliwa, iż pozwany nie wykazał, że wydatkował środki własne, a ponadto zgodnie z art. 226 § 2 k.c. samoistny posiadacz w złej wierze może żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych i to tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem.
W niniejszej sprawie chodzi o zwrot nakładów w postaci wybudowanego na nieruchomości i następnie modernizowanego stadionu lekkoatletycznego wraz z zapleczem sportowym i magazynowym, w którym prowadzona była działalność sportowa Klubu. Tego rodzaju nakład nie jest jednakże nakładem koniecznym, podlegającym zwrotowi.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 18 stycznia 2018 r. , V ACa 232/17
Standard: 18357 (pełna treść orzeczenia)
Uprawniony do zatrzymania rzeczy (art. 461 § 1 k.c.) nie jest zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z niej i pobieranie pożytków, jeżeli przez czas zatrzymania był dzierżycielem (art. 338 k.c.).
Art. 461 § 1 k.c. jest przepisem o charakterze zabezpieczającym interesy podmiotu zobowiązanego do wydania rzeczy, dający mu istotne uprawnienie o charakterze rzeczowym (ius retentionis) aż do chwili, w której interesy te nie zostaną zaspokojone (np. przez zapłatę, naprawienie szkody, zastosowanie innego zabezpieczenia).
Sposób wykonania prawa zatrzymania musi umożliwiać zrealizowanie jego celu, którym jest skuteczne skłonienie właściciela rzeczy do wywiązania się przez niego z obowiązku świadczenia na rzecz uprawnionego i wtedy upadnie podstawa prawna do dalszego zatrzymywania rzeczy.
Prawo zatrzymania służy wyłącznie zabezpieczeniu wierzytelności, więc retencjonista nie może wykorzystywać zatrzymanej rzeczy w innym celu, zwłaszcza nie ma uprawnienia do bezpłatnego z niej korzystania.
Wyrok SN z dnia 17 września 2015 r. , II CSK 755/14
Standard: 18358 (pełna treść orzeczenia)