Podważenie autorytetu i dobrej opinii o instytucji jako szkoda w rozumieniu art. 231 k.k.
Pojęcie "działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego" w rozumieniu art. 231 § k.k.
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Interes publiczny traktować należy, jako ogólny interes zbiorowy organizacji społecznej, państwa lub samorządu i życia społecznego. Podobne rozumienie tego pojęcia podaje słownik frazeologiczny, zgodnie z którym, interes publiczny to interes społeczny, korzyść ogółu, wartość społeczna (zob. Müldner-Nieckowski P., Müldner-Nieckowski Ł., Carofano-Bugajska S., Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, wyd. Świat Książki, Warszawa 2003, ISBN 83-7311-734-2). W związku z tym trudno uznać, aby spowodowanie narażenia autorytetu określonego organu władzy samorządowej, czy też narażenie utraty dobrego imienia oraz zaufania w zakresie wykonywania obowiązków służbowych, nie spełniło kryterium działania na szkodę, z uwagi na zbytnią ogólnikowość, czy niekonkretność (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r., w sprawie o sygn. akt III KK 298/13, LEX nr 1402635).
Wyrok SO w Szczecinie z dnia 26 listopada 2018 r., IV Ka 1741/18
Standard: 19562 (pełna treść orzeczenia)
Przepis art. 231 k.k. chroni autorytet oraz zaufanie społeczne do władz i instytucji, a także konkretne interesy publiczne lub prywatne, zagrożone lub naruszone przestępnym zachowaniem. Zatem przedmiotem ochrony czynu zabronionego stypizowanego w art. 231 k.k. jest przede wszystkim prawidłowe funkcjonowanie instytucji państwowych i samorządu terytorialnego oraz powiązany z nim interes władzy publicznej, której wizerunek - w odbiorze społecznym - narażony jest na szwank działaniem oznaczającym przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku.
Wprawdzie kontrowersyjna jest w piśmiennictwie kwestia materialnego lub formalnego charakteru "działania na szkodę", jak również stanowisko judykatury jeszcze do niedawna nie było w tej kwestii ani jasne, ani jednolite, niemniej Uchwała SN z dnia 24 stycznia 2013 r., (I KZP 24/12, OSNKW 2013, Nr 2, poz. 12) kwestię ta rozstrzygnęła, stanowiąc, iż występek określony w art. 231 § 1 k.k. należy do kategorii przestępstw z konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo, a więc materialnych, znamiennych skutkiem, którym jest wystąpienie niebezpieczeństwa powstania szkody w interesie publicznym lub prywatnym.
Szkoda rozumiana jest w orzecznictwie i literaturze karnistycznej szeroko. Podkreśla się bowiem, że nie musi to być szkoda materialna, lecz również niemajątkowa, np. moralna. W tej kwestii Sąd Najwyższy wielokrotnie się wypowiadał uznając np. że za szkodę uznać można podważenie (nawet potencjalne) dobrej opinii o instytucji (zob. wyrok SN z dnia 14 maja 2008 r., WA 18/08, OSNwSK 2008, Nr 1, poz. 1075).
Jak słusznie podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r. (sygn. III KK 298/13):
"Nie można a priori odrzucić poglądu, aby dobre imię, zaufanie publiczne do samorządowych organów władzy, czy też przestrzeganie zasady niezawisłości w działaniu organów i równego traktowania obywateli wobec prawa, były zbyt abstrakcyjnymi zasadami życia publicznego, by mogło dojść do ich narażenia w sposób konkretny. To przecież w oparciu o takie właśnie atrybuty władzy publicznej (w tym samorządowej) dokonuje się ocen w zakresie sprawności organów publicznych i buduje się zaufanie do państwa i jego struktur. Jeśli zatem jako interes publiczny traktować ogólny interes zbiorowy organizacji społecznej, państwa lub samorządu i życia społecznego, to trudno uznać, że np. spowodowanie narażenia autorytetu określonego organu władzy samorządowej, czy też narażenie utraty dobrego imienia oraz zaufania w zakresie bezstronności w wykonywaniu władzy, nie spełnia kryterium działania na szkodę, z uwagi na zbytnią ogólnikowość czy niekonkretność".
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 13 lutego 2015 r., II AKa 205/14
Standard: 18223 (pełna treść orzeczenia)
W doktrynie na tle przepisu art. 246 § 1 k.k. z 1969 r. wskazywano, iż bezpośrednim dobrem chronionym tym przepisem (w uzupełnieniu do rodzajowego dobra określonego jakim jest ochrona interesu publicznego, rozumianego jako interes zbiorowy organizacji społecznych, państwa i samorządu oraz działalność ogółu instytucji) jest normalna działalność instytucji państwowych i społecznych, a zwłaszcza autorytet, dobre imię i sprawność działalności (W. Świda, Prawo karne, Warszawa 1978, s. 615; J. Śliwowski, Prawo karne, Warszawa 1975, s. 525).
Na gruncie odpowiednika tego przepisu w Kodeksie karnym z 1932 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że działaniem na szkodę interesu publicznego jest działanie podrywające autorytet danego urzędu publicznego (wyrok SN z dnia 13 marca 1936 r., II K 2201/35, Lex 374995). Nie można zatem a priori odrzucić pogląd, aby dobre imię, zaufanie publiczne do samorządowych organów władzy, czy też przestrzeganie zasady niezawisłości w działaniu organów i równego traktowania obywateli wobec prawa, były zbyt abstrakcyjnymi zasadami życia publicznego, by mogło dojść do ich narażenia w sposób konkretny. To przecież w oparciu o takie właśnie atrybuty władzy publicznej (w tym samorządowej) dokonuje się ocen w zakresie sprawności organów publicznych i buduje się zaufanie do państwa i jego struktur. Jeśli zatem jako interes publiczny traktować ogólny interes zbiorowy organizacji społecznej, państwa lub samorządu i życia społecznego (por. wyrok SN z dnia 31 maja 1933 r., II K 285/33, Lex 389900), to trudno uznać, że np. spowodowanie narażenia autorytetu określonego organu władzy samorządowej, czy też narażenie utraty dobrego imienia oraz zaufania w zakresie bezstronności w wykonywaniu władzy, nie spełnia kryterium działania na szkodę, z uwagi na zbytnią ogólnikowość czy niekonkretność.
Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2013 r., III KK 298/13
Standard: 19563 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 35478 (pełna treść orzeczenia)