Powołanie dyrektora powiatowego urzędu pracy

Według art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22.3.1990 r. o pracownikach samorządowych zakresem podmiotowym ustawy objęci są pracownicy zatrudnieni, między innymi, w powiatowych jednostkach organizacyjnych. Powiatowy urząd pracy jest jednostką organizacyjną powiatu (art. 33 ustawy z dnia 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym). Przepisów ustawy o pracownikach samorządowych nie stosuje się jedynie do tych pracowników jednostek wymienionych w jej art. 1, których status prawny określają odrębne przepisy (art. 1a ustawy). Pod pojęciem statusu prawnego pracownika rozumieć należy ogół, a co najmniej znaczną część praw i obowiązków pracowniczych, a nie tylko podstawę do nawiązania stosunku pracy z konkretną osobą, jak twierdzi skarżący. Wymóg uregulowania statusu pracowników w przepisach odrębnych, zgodnie z jego językowym znaczeniem, oznacza zatem konieczność całościowego objęcia tymi przepisami zagadnień określających sytuację prawną (status prawny) pracownika. Ustawie o pracownikach samorządowych nie podlegają więc, na przykład, nauczyciele, gdyż ich status prawny (prawa i obowiązki pracownicze) reguluje ustawa z dnia 26.1.1982 r. - Karta Nauczyciela (t.j.: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.).

W myśl art. 6b ust. 2 poprzednio obowiązującej ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu kierownika powiatowego urzędu pracy powoływał i odwoływał starosta po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia, natomiast zgodnie z art. 9 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, starosta powołuje dyrektora powiatowego urzędu pracy wyłonionego w drodze konkursu spośród osób posiadających wyższe wykształcenie oraz co najmniej 3-letni staż pracy w publicznych służbach zatrudnienia lub co najmniej 5-letni staż zatrudnienia w innych instytucjach rynku pracy, starosta odwołuje też dyrektora po uzyskaniu zgody powiatowej rady zatrudnienia wyrażonej większością co najmniej 2/3 składu rady, przy czym zgoda ta nie jest wymagana w przypadkach, o których mowa w art. 52 i 53 KP. Nie można nie dostrzec, że wskazanie w art. 9 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy starosty jako osoby reprezentującej pracodawcę samorządowego przy czynnościach dotyczących nawiązania i ustania stosunku pracy dyrektora powiatowego urzędu pracy odpowiada rozwiązaniu przyjętemu przez art. 4 pkt 4 ustawy o pracownikach samorządowych, zgodnie z którym czynności w sprawach z zakresu prawa pracy za jednostki, o których mowa w art. 1 tej ustawy, podejmują w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego - wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa wobec pozostałych pracowników urzędu oraz wobec kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych będących samodzielnymi pracodawcami samorządowymi innymi niż wymienieni w pkt 1-3. Natomiast wskazanie w art. 9 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy na osobę wyłonioną w drodze konkursu wynika z tego, że zgodnie z art. 3a ustawy o pracownikach samorządowych nabór na wolne stanowiska urzędnicze, w tym stanowiska kierownicze, osób zatrudnianych na podstawie mianowania lub umowy o pracę (art. 2 pkt 2 i 4 ustawy) jest otwarty i konkurencyjny, co oznacza, że musi być poprzedzony konkursem, o którym mowa w art. 3a-3d ustawy.

Powyższe prowadzi do wniosku, że status prawny osób zatrudnionych na stanowisku dyrektora powiatowego urzędu pracy regulowany jest przepisami ustawy o pracownikach samorządowych, w tym jej art. 2, który dotyczy podstaw do nawiązania stosunku pracy z pracownikiem samorządowym, stanowiąc w pkt 3, iż na podstawie powołania zatrudniani są: zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), sekretarz gminy, sekretarz powiatu, skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), skarbnik powiatu (główny księgowy budżetu powiatu), skarbnik województwa (główny księgowy budżetu województwa), nie wymieniając dyrektora powiatowego urzędu pracy. Stanowiska dyrektora powiatowego urzędu pracy brakuje także wśród pracowników samorządowych, których zatrudnia się na podstawie wyboru (art. 2 pkt 1 ustawy) i mianowania (art. 2 pkt 2 ustawy), wobec czego podstawę nawiązania z nim stosunku pracy stanowić musi umowa o pracę, albowiem w myśl art. 2 pkt 4 ustawy na takiej podstawie zatrudnia się pozostałych pracowników samorządowych. Za interpretacją, że dyrektor powiatowego urzędu pracy pozostaje w umownym stosunku pracy, przemawia dodatkowo treść art. 9 ust. 5 zdanie trzecie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym mowa jest o braku wymogu zgody powiatowej rady zatrudnienia na rozwiązanie stosunku pracy z osobą zajmującą to stanowisko w przypadkach, o których mowa w art. 52 i 53 KP, które to przepisy dotyczą rozwiązania bez wypowiedzenia umowy o pracę a nie stosunku pracy z powołania.

W przepisach prawa termin "powołanie" występuje bowiem w różnym znaczeniu. W niektórych wypadkach oznacza podstawę do nawiązania stosunku pracy, a w innych czynność czysto techniczną (powierzenie stanowiska), co w piśmiennictwie prawniczym określa się jako "powołanie pozorne", w którym pod sformułowaniem "powołuje" kryje się inna podstawa nawiązania stosunku pracy. W razie wątpliwości dotyczących podstawy nawiązania stosunku pracy w konkretnym przypadku należy zatem uwzględniać szerszy kontekst danej regulacji prawnej, co odnośnie do pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku dyrektora powiatowego urzędu pracy prowadzi, jak wyżej wykazano, do wniosków zaprezentowanych w zaskarżonym wyroku, iż nawiązuje się on na podstawie umowy o pracę a nie na podstawie powołania.

Wyrok SN z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 78/08

Standard: 18112 (pełna treść orzeczenia)