Pojęcie i skład masy upadłości

Zgodnie z art. 62u.p.u. w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkami określonymi w art. 63-67 a u.p.u., które w sprawie nie wystąpiły. Jeżeli upadłość obejmuje przedsiębiorcę, w skład masy upadłości wchodzi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 k.c.

W zakres tego pojęcia wchodzą: postępowania mające za przedmiot wierzytelności przysługujące upadłemu w stosunku do osób trzecich (chyba, że związane są ze składnikami wyłączonymi z masy upadłości), dotyczące wierzytelności podlegających zgłoszeniu w postępowaniu upadłościowym (art. 236u.p.u.), mające za przedmiot wierzytelności i inne roszczenia powstałe po ogłoszeniu upadłości i wynikające z czynności syndyka, dotyczące wyłączenia z masy upadłości składników mienia nienależącego do upadłego. Upadły zachowuje legitymację jedynie w sprawach, które nie dotyczą masy upadłości. Zalicza się do nich roszczenia majątkowe odnoszące się do mienia niewchodzącego do masy upadłości (art. 63-67u.p.u.), roszczenia, które ze względu na swój charakter nie podlegają zaspokojeniu z masy (np. o zaniechanie wynikające z praw bezwzględnych), roszczenia dotyczące praw niezbywalnych (np. służebności osobiste, prawo dożywocia), roszczenia dotyczące majątkowych praw podmiotowych związanych ściśle z osobą dłużnika (np. prawo do firmy, w której mieści się nazwisko upadłego, autorskie prawa osobiste). Upadły zachowuje legitymację również w postępowaniach, w których poszukuje ochrony swoich praw niemajątkowych, także związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2009 r., III CSK 244/08, nie publ.).

Wynika to z faktu, iż prawa niemajątkowe nie są bezpośrednio związane z ekonomicznymi interesami osoby uprawnionego, nie mają wartości pieniężnej i nie tworzą majątku tej osoby, mimo, że są z nią ściśle związane (ochrona dóbr osobistych, prawa stanu). Natomiast w przypadku gdyby upadły za naruszenie dóbr osobistych (nazwiska, firmy, praw autorskich) uzyskał zadośćuczynienie na podstawie art. 448 k.c., kwota pozyskana z tego tytułu weszłaby do masy upadłości stanowiąc majątek nabyty w toku postępowania upadłościowego, który może służyć do zaspokojenia wierzycieli.

Wyrok SN z dnia 14 października 2016 r., I CSK 714/15

Standard: 19813 (pełna treść orzeczenia)