Odmowa przywrócenia terminu a uznanie wniosku o przywrócenie za bezskuteczny

Uznanie wniosku o przywrócenie terminu za bezskuteczny nie może być utożsamiane z odmową przywrócenia terminu. Podjęcie decyzji o odmowie bądź przywróceniu terminu należy do wyłącznej kompetencji sądu (art. 126 § 2 k.p.k.) i może nastąpić dopiero wtedy, gdy spełnione są warunki do merytorycznego rozpoznania wniosku, a więc wówczas, gdy został on skutecznie wniesiony.

W przypadku nieusunięcia, w trybie art. 120 k.p.k., braków formalnych wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji, decyzja o bezskuteczności wniosku powinna być podjęta w formie zarządzenia prezesa sądu (lub osoby wymienionej w art. 93 § 2 k.p.k.), nie zaś w formie postanowienia sądu wydanego w ramach art. 126 § 2 k.p.k.; takie zarządzenie prezesa zamyka drogę do wydania wyroku w trybie kasacji i podlega zaskarżeniu (art. 459 § 1 in princ. k.p.k. w zw. z art. 466 k.p.k.).

Aby pismo procesowe mogło otrzymać właściwy bieg, musi odpowiadać wymaganiom formalnym, przewidzianym w art. 119 i 120 § 1 k.p.k., a także w przepisach szczególnych. Takim przepisem szczególnym jest art. 126 § 1 k.p.k., który nakłada obowiązek jednoczesnego dopełnienia czynności, która miała być w terminie wykonana. Warunkiem rozpoznania wniosku skazanego o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji było więc złożenie, wraz z tym wnioskiem, skargi kasacyjnej, która powinna być sporządzona i podpisana przez obrońcę, gdyż tylko taka kasacja spełnia wymóg określony w art. 526 § 2 k.p.k. Odstąpienie od przestrzegania tych warunków oznaczałoby „przedłużenie” terminu określonego w art. 524 § 1 zd. 1 k.p.k., choć możliwości takiej obowiązujące przepisy nie przewidują (patrz: uchwała SN z dnia 14 maja 1971 r., VI KZP 92/70, OSNKW, 1971, z. 7–8, poz. 105 i postanowienie SN z dnia 27 lipca 1997 r., II KZ 65/97, OSNKW 1997, z. 9–10 poz. 78).

Uznanie wniosku o przywrócenie terminu za bezskuteczny nie może być utożsamiane z odmową przywrócenia terminu. Podjęcie decyzji o odmowie bądź przywróceniu terminu należy do wyłącznej kompetencji sądu (art. 126 § 2 k.p.k.) i może nastąpić dopiero wtedy, gdy spełnione są warunki do merytorycznego rozpoznania wniosku, a więc wówczas, gdy został on skutecznie wniesiony. Ustawowy zwrot o uznaniu pisma „za bezskuteczne” oznacza bowiem, że pismo nie wywołuje skutku, jaki jest z nim związany w razie nieuzupełnienia braku w terminie, czyli nie może zainicjować postępowania, któremu początek daje dopiero skuteczne wniesienie pisma procesowego.

A zatem w niniejszej sprawie nie doszło do skutecznego uruchomienia postępowania o przywrócenie terminu do wniesienia kasacji i z tego względu nie mogło zapaść orzeczenie sądu, lecz tylko zarządzenie prezesa, podjęte w ramach dokonywanej z urzędu wstępnej kontroli prawidłowości wniosku zmierzającego do wszczęcia postępowania kasacyjnego, Zarządzenie o bezskuteczności wniosku ma identyczny charakter, jak zarządzenie prezesa o odmowie przyjęcia środka zaskarżenia z powodu jego braków formalnych z tym zastrzeżeniem tylko, że taka treść rozstrzygnięcia (odmowa przyjęcia, a nie bezskuteczność) została wyraźnie zastrzeżona dla środków odwoławczych (art. 429 § 1 k.p.k.) oraz kasacji (art. 530 § 2 k.p.k.), a w drodze wykładni dokonanej przez Sąd Najwyższy – także dla wniosku o wznowienie postępowania. Pod względem skutków procesowych wszystkie te decyzje są równoważne, gdyż blokują dalszy tok postępowania, a wyraźnego podkreślenia wymaga tutaj fakt, że każda z decyzji o odmowie przyjęcia środka zaskarżenia może być zweryfikowana przez wniesienie zażalenia.

Postanowienie SN z dnia 24 października 2001 r., IV KZ 59/01

Standard: 17802 (pełna treść orzeczenia)