Niepodpisanie protokołu przez przewodniczącego rozprawy (art. 151 § 2 k.p.k.)

Stosownie do art. 151 § 2 k.p.k., jeżeli protokół nie został należycie podpisany bezpośrednio po zakończeniu czynności, brakujące podpisy mogą być złożone później, ze wskazaniem daty ich złożenia i przyczyn opóźnienia. W wymienionym przepisie chodzi o sytuację, gdy bezpośrednio po przeprowadzeniu czynności protokół nie został podpisany przez wszystkie osoby, które powinny złożyć podpisy. Powód tego opóźnienia nie ma znaczenia. W takim wypadku osoby te mogą złożyć podpisy później, zaznaczając datę podpisania oraz podając przyczynę opóźnienia.

Omawiany przepis nie wskazuje temporalnej granicy, do jakiej możliwe jest złożenie brakujących podpisów pod protokołem. Przyjmuje się więc, że jest to możliwe do czasu zakończenia postępowania (zob. post. SN z 10 maja 2006 r., III KK 350/05).

Przepis art. 151 § 2 k.p.k. nie wymaga, aby osoba, której podpisu brakuje pod protokołem pamiętała przebieg czynności i mogła stwierdzić, że wszystko, co zapisane jest w protokole, faktycznie miało miejsce.

W piśmiennictwie karnoprocesowym wskazuje się, że brak podpisu pod protokołem czynności dowodowej przeprowadzonej w postępowaniu przygotowawczym nie może zostać uzupełniony w postępowaniu sądowym, lecz pogląd ten uznać należy za nietrafny, wobec jednoznacznej treści art. 151 § 2 k.p.k. przewidującej możliwość późniejszego złożenia brakujących podpisów (zob. post. SN z 10 maja 2006 r., III KK 350/05).

Wyrok SN z dnia 19 listopada 2015 r., II KK 212/15

Standard: 17673 (pełna treść orzeczenia)

Przewodniczący nie podpisał protokołu rozprawy, czym naruszył obowiązek wynikający z treści art. 149 § 1 k.p.k. Uchybienia tego nie dostrzeżono w czasie postępowania apelacyjnego, jednak nie przesądza to jeszcze o zasadności podniesionego w kasacji pod adresem Sądu Okręgowego zarzutu rażącej obrazy art. 440 k.p.k. Sąd drugiej instancji, postępując w sposób zgodny z unormowaniami zawartymi w Kodeksie postępowania karnego, był obowiązany doprowadzić do uzupełnienia brakującego podpisu. Taka możliwość działania tego Sądu wynikała z treści art. 151 § 2 k.p.k., ponieważ jeżeli protokół nie został należycie podpisany bezpośrednio po zakończeniu czynności, brakujące podpisy mogą być złożone później, ze wskazaniem daty ich złożenia i przyczyn opóźnienia.

Brakujący podpis (względnie brakujące podpisy) można uzupełnić w każdym czasie, a więc także wtedy gdy akta sprawy znajdują się już w sądzie drugiej instancji. Tak więc Sąd Okręgowy w W. w toku postępowania odwoławczego powinien dostrzec brak podpisu przewodniczącego rozprawy i doprowadzić do sytuacji uzupełnienia tego braku, zgodnie z wymogami procedury karnej. Nie czyniąc tego Sąd ten uchybił przepisom postępowania, a mianowicie art. 151 § 2 k.p.k., nie zaś przepisowi art. 440 k.p.k., bowiem nie sposób przyjąć, iż nieuzupełnienie brakującego podpisu pod protokołem rozprawy, doprowadziło do rażącej niesprawiedliwości orzeczenia. Gdyby uchybienie to zostało zauważone przez Sąd odwoławczy to przecież nie mogłoby być powodem zmiany zaskarżonego orzeczenia na korzyść oskarżonego czy też jego uchylenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, a jedynie spowodowałoby uzupełnienie brakującego podpisu w trybie art. 151 § 2 k.p.k.

Uchybienie wskazanemu przepisowi prawa procesowego miało rażący charakter, jednak nie jest to wystarczający powód ingerencji w prawomocne orzeczenie sądu.

Postanowienie SN z dnia 1 października 2010 r., V KK 71/10

Standard: 17674