Ustanowienie pełnomocnika i odpowiednie stosowanie przepisów art. 78-81 k.p.k. (art. 556 § 3 k.p.k.)

Niestawiennictwo należycie powiadomionego o terminie rozprawy apelacyjnej pełnomocnika wyznaczonego dla wnioskodawcy z powodu określonego w art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k., tamuje rozpoznanie sprawy o odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 552 k.p.k. (art. 79 § 3 k.p.k. w zw. z art. 450 § 3 k.p.k. z art. 556 § 3 k.p.k.).

Art. 556 § 3 zd. drugie k.p.k. stanowi, że „żądający odszkodowania może ustanowić pełnomocnika. Przepisy art. 78 – 81 stosuje się odpowiednio”. Odesłanie do całego art. 79 k.p.k. powoduje konieczność stosowania również § 3, określającego, że udział w rozprawie obrońcy, a więc i pełnomocnika, w wypadku, o którym mowa w art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k., jest obowiązkowy. Przepis art. 556 § 3 zd. drugie k.p.k. dopełnia dyspozycję art. 88 § 1 k.p.k., a w odniesieniu do art. 78 k.p.k. jedynie ją powtarza. Rezultaty wykładni systemowej wykluczają przyjęcie, że art. 88 § 1 k.p.k. stanowi swoisty lex specialis do art. 556 § 3 zd. drugie k.p.k., tylko dlatego, że ten pierwszy przepis również powołuje art. 78 k.p.k.

Obowiązek odpowiedniego stosowania art. 79 (w tym § 3) k.p.k. do pełnomocnika, wynikający z dyspozycji art. 556 § 3 zd. drugie k.p.k., poszerza o pełnomocnika wnioskodawcy obarczonego cechą, o której mowa w art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k., krąg osób, objętych dyspozycją art. 450 § 1 k.p.k. Do takiego pełnomocnika nie ma więc zastosowania art. 450 § 2 k.p.k., przewidujący fakultatywny tylko udział pełnomocnika w rozprawie odwoławczej, jeżeli prezes sądu lub sąd nie uzna jego udziału za konieczny.

W konsekwencji, niestawiennictwo należycie powiadomionego o terminie rozprawy apelacyjnej pełnomocnika wyznaczonego dla wnioskodawcy z powodu określonego w art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k., tamuje rozpoznanie sprawy o odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 552 k.p.k. (art. 79 § 3 k.p.k. w zw. z art. 450 § 3 k.p.k. z art. 556 § 3 k.p.k.). Słusznie też zauważono w literaturze, że udział pełnomocnika w rozprawie jest obowiązkowy, ponieważ art. 79 § 3 k.p.k. nie ogranicza obowiązkowego udziału obrońcy w rozprawie głównej, lecz przewiduje go w odniesieniu do wszystkich rozpraw. Niebranie przez takiego pełnomocnika udziału w rozprawie powoduje więc konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów (art. 439 § 1 pkt 10 część druga k.p.k.).

Wyrok SN z dnia 5 stycznia 2011 r., V KK 116/10

Standard: 17622 (pełna treść orzeczenia)