Obowiązek upadłego udzielania potrzebnych wyjaśnień dotyczących majątku (art. 57 ust. 2 p.u.)
Obowiązki dłużnika wydania majątku i udzielania informacji (art. 57 p.u.)
Sędzia-komisarz i syndyk masy upadłości powinni wykazywać się niezbędną aktywnością, gdy okoliczności sprawy wymagają uzyskania od upadłego informacji dotyczących majątku wydanego przez upadłego. Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że przed ogłoszeniem upadłości upadły dokonał czynności rozporządzających składnikami swojego majątku z osobami dla niego najbliższymi, powinnością sędziego-komisarza i syndyka masy upadłości jest uzyskanie od upadłego informacji dotyczących takich czynności. Upadły nie ma bowiem obowiązku informowania tych organów o wymienionych czynnościach. Mając na względzie, że czynności rozporządzające składnikami majątkowymi dokonane przez upadłego w określonym czasie przed ogłoszeniem upadłości są bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, nałożenie na upadłego prawnego obowiązku poinformowania o takich czynnościach z własnej inicjatywy byłoby równoznaczne z nałożeniem na niego obowiązku autodenuncjacji. Zasadnie więc w wymienionych orzeczeniach SN przyjął, że obowiązek udzielenia przez upadłego sędziemu-komisarzowi oraz syndykowi masy upadłości potrzebnych wyjaśnień nie obejmuje udzielenia informacji z własnej inicjatywy.
Wyrok SA w Wrocławiu z dnia 28 listopada 2018 r., II AKa 377/17
Standard: 79001 (pełna treść orzeczenia)
Rację ma skarżący negując wykładnię art. 57 ust. 2 p.u.n.dokonaną przez Sąd drugiej instancji a sprowadzającą się do stanowiska, że obowiązkiem upadłego jest zawsze udzielanie z własnej inicjatywy sędziemu-komisarzowi lub syndykowi wszelkich wyjaśnień dotyczących swojego majątku. Wymieniony przepis jest źródłem obowiązku upadłego udzielania wszelkich potrzebnych wyjaśnień, a zatem można przyjąć, że ocenę ich przydatności czy wręcz niezbędności ustawodawca powierza m.in. sędziemu-komisarzowi i syndykowi, którzy także powinni o tym przedmiocie wykazać się niezbędnymi przejawami swojej własnej aktywności w razie, gdy okoliczności konkretnej sprawy tego wymagają. To oni powinni aktywnie egzekwować od upadłego udzielenie im takich wyjaśnień dotyczących majątku upadłego, które w ich profesjonalnej ocenie uznane zostały za potrzebne.
Stanowisko takie wyrażono już w judykaturze, a mianowicie, że użyte w art. 57 ust. 2 p.u.n. pojęcie "potrzebnych wyjaśnień" odnosi się do obowiązku upadłego udzielania odpowiedzi na postawione mu pytania i nie obejmuje obowiązku udzielania informacji z własnej inicjatywy (por. wyrok SN z dnia 9 maja 2006 r., II PK 264/05).
Konsekwencją powyższej oceny zasadności zarzutu błędnej wykładni art. 57 ust. 2 p.u.n. jako źródła określonego nim obowiązku jest uznanie za trafny zarzutu niewłaściwego zastosowania art. 373 ust. 1 pkt 4 p.u.n. wskutek przyjęcia, że zarzucane uczestnikowi nieudzielenie z własnej inicjatywy potrzebnych wyjaśnień stanowiło o niewykonaniu innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy, o czym stanowi ostatnio wymieniony przepis. Bierne zachowanie uczestnika, które nie mogło jednak być kwalifikowane jako niewykonanie innego obowiązku ciążącego na nim z mocy art. 57 ust. 2 p.u.n., nie mogło być w konsekwencji uznane za świadczące o umyślnym dopuszczeniu się przez uczestnika niewykonania obciążającego go z mocy ustawy obowiązku.
Postanowienie SN z dnia 29 listopada 2013 r., I CSK 178/13
Standard: 17554 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 48106