Wyłączenie oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości w warunkach art. 13 ust. 3 p.u.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 4 marca 2005 r., III CZP 95/04 "Sąd nie oddala wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.) w razie uprawdopodobnienia dokonania przez dłużnika czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się on majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania".

Zgodnie bowiem z art. 13 ust. 3 p.u.n wniosek o ogłoszenie upadłości nie podlega oddaleniu, gdy zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne według przepisów ustawy albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również gdy zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania. Wystąpienie zatem wymienionych w art. 13 ust. 3 p.u.n. okoliczności skutkuje wyłączeniem ust. 1 i 2 tego przepisu. Oznacza to, że Sąd nie może oddalić wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli są widoki na to, że postępowanie upadłościowe może doprowadzić do uzyskania majątku potrzebnego nie tylko na pokrycie kosztów postępowania, lecz także na zaspokojenie wierzycieli. Sytuacja taka może zachodzić np. wówczas, gdy jeszcze przed wszczęciem postępowania upadłościowego dłużnik dokonał czynności, które w drodze ich zaskarżenia można obalić, wskutek czego jest wysoce prawdopodobne, że do masy upadłości wejdzie pewien majątek.

Uruchomienie instrumentów prawnych służących do obalenia czynności dokonanych przez dłużnika przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości może zatem spowodować, że majątek dłużnika ulegnie w nieodległej przyszłości powiększeniu w stopniu uzasadniającym celowość prowadzenia postępowania wszczętego wnioskiem o ogłoszenie upadłości.

Ustawa prawo upadłościowe i naprawcze określa czynności służące unicestwianiu skutków bezskutecznych w stosunku do masy upadłości czynności prawnych - przepisy art. 127 i art. 128 p.u.n. wymieniają przesłanki przesądzające o bezskuteczności z mocy prawa czynności prawnych upadłego, przepisy od art. 129 do art. 133 p.u.n. modyfikują rozwiązania zawarte w przepisach ogólnych poświęconych czynnościom prawnym dłużnika, m.in. dokonywanym z pokrzywdzeniem wierzycieli. " Ogłoszenie upadłości daje więc tym ostatnio wymienionym podmiotom szersze możliwości uznania czynności prawnych dłużnika za bezskuteczne, w konsekwencji czego po ogłoszeniu upadłości dłużnika wierzyciele mogą znaleźć się nawet w korzystniejszej sytuacji, aniżeli w sytuacji dochodzenia przez nich roszczeń w drodze egzekucji syngularnej". Dowodzi tego choćby przepis art. 134 ust. 1 p.u.n., który stanowi, że jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa (a sytuacje takie regulują art. 127-128 p.u.n.) lub została uznana za bezskuteczną (art. 129-133 p.u.n.), to to, co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego lub do niego nie weszło, podlega przekazaniu do masy upadłości, a gdy przekazanie w naturze jest niemożliwe, do masy upadłości powinna być wpłacona równowartość w pieniądzach" (tak SN w uzasadnieniu cyt. uchwały).

Art. 13 ust. 3 p.u.n. nie wymaga udowodnienia, iż czynności obciążające majątek dłużnika, czynności zdziałane z pokrzywdzeniem wierzycieli czy czynności skutkujące wyzbyciem się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania były czynnościami bezskutecznymi. Dla zastosowania art. 13 ust. 3 p.u.n. wystarczy wyłącznie uprawdopodobnienie tych okoliczności.

Postanowienie SO w Krakowie z dnia 30 maja 2014 r., XII Gz 450/14

Standard: 17506 (pełna treść orzeczenia)