Bieg terminu zasiedzenia w stosunku do małoletniego współwłaściciela (art. 173 k.c.)

Zasiedzenie względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania przyczyny jego ustanowienia, niemniej przepis ten stosuje się odpowiednio co do biegu zasiedzenia przeciwko osobie, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia. Powołanie przedstawiciela ustawowego następuje z dniem, w którym postanowienie o jego ustanowieniu stało się prawomocne (por. uchwałę SN z dnia 13 lipca 1987 r., III CZP 39/87).

Postanowienie SN z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 622/13

Standard: 33567 (pełna treść orzeczenia)

Należy przejść do zarzutu naruszenia art. 173 KC ze względu na urodzenie się uczestniczki postępowania dnia 22 listopada 1990 r., czyli uzyskania przez nią pełnoletniości już po wszczęciu przez wnioskodawcę niniejszego postępowania w 2008 r. Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletniości przez właściciela. Z porównania dat wynika, że upływ terminu zasiedzenia w odniesieniu do Moniki S. nie może się skończyć wcześniej niż 22 listopada 2010 r. Podobny wniosek dotyczy uczestnika postępowania Piotra S., który urodził się dnia 8 marca 1989 r., a zatem upływ terminu zasiedzenia powinien nastąpić najwcześniej 8 marca 2009 r., z tym, że w przypadku Piotra S., zgodny z art. 173 KC termin zasiedzenia minął jeszcze przed wydaniem postanowienia przez Sąd pierwszej instancji.

Jednakże Monika i Piotr S. są jedynie współspadkobiercami Andrzeja S. Należy więc odnieść się do tego, czy zasiedzenie będzie biegło wobec wszystkich właścicieli tak, aby zakończyć się jednocześnie, czy też odmiennie wobec małoletnich i innych osób. Wątpliwość ta została rozstrzygnięta w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 1969 r. (III CZP 41/69, OSNC 1970, nr 7-8, poz. 121) w sposób, który podziela skład orzekający w niniejszej sprawie, przez stwierdzenie, że jeżeli z powodu małoletniości jednego ze współwłaścicieli nieruchomości nastąpiło zawieszenie biegu terminu zasiedzenia, to nie wywiera ono skutku w stosunku do pozostałych pełnoletnich współwłaścicieli. To oznacza, że możliwe jest zasiedzenie udziału lub udziałów należących do pełnoletnich współwłaścicieli, a wobec małoletnich nastąpi to zgodnie z upływem okresu ochronnego. W uzasadnieniu powołanej uchwały Sądu Najwyższego wskazuje się na to, że przepisy odnoszące się do małoletnich mają na celu jedynie ich ochronę, a ponieważ małoletni jest współwłaścicielem każdej niepodzielnej cząstki nieruchomości, nie byłoby możliwe zasiedzenie całej nieruchomości lub fizycznie wydzielonej części. Toteż brak jest przeszkód prawnych do zasiedzenia samego udziału pełnoletniego współwłaściciela, gdyż zasiedzenie takiego udziału nie pozbawia małoletniego prawa do przysługującego mu udziału we współwłasności. Zgodnie zatem z art. 173 KC terminy zasiedzenia poszczególnych udziałów będą różne, mimo że posiadacz samoistny włada całą nieruchomością.

W okolicznościach sprawy nie ma to wpływu na spełnienie przesłanek zasiedzenia przez wnioskodawcę, tylko różne będą terminy zasiedzenia wobec Moniki i Piotra S. oraz wobec pozostałych uczestników postępowania.

Postanowienie SN z dnia 7 lipca 2011 r., II CSK 644/10

Standard: 17256 (pełna treść orzeczenia)