Nieważna czynność prawna jako przedmiot skargi pauliańskiej

Podzielić należy pogląd, zgodnie z którym sankcja nieważności bezwzględnej wyprzedza i zarazem pochłania sankcję względnej bezskuteczności, przewidzianą w art. 527 § 1 k.c. (por. wyrok SN z dnia 28 marca 2007 r., II CSK 530/06; wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 2011 r., II CSK 3/11).

Skutkiem wyroku uwzględniającego powództwo opartego na art. 527 k.c. jest to, że wierzyciel, względem którego czynność prawna dłużnika została uznana za bezskuteczną, może z pierwszeństwem przed wierzycielami osoby trzeciej dochodzić zaspokojenia z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły (art. 532 k.c.). Jeżeli jednak kwestionowana czynność prawna jest bezwzględnie nieważna, to nieruchomość będąca przedmiotem tej czynności nadal pozostaje w majątku dłużnika i wierzyciel może się zaspokoić z tej nieruchomości bez potrzeby kierowania skargi paulińskiej przeciwko osobie trzeciej, do majątku której ta nieruchomość nie weszła. Tym samym przesłanki do uwzględnienia skargi paulińskiej, o których mowa w art. 527 k.c. nie występują, co prowadzić musi do oddalenia powództwa.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 12 października 2016 r., I ACa 592/16

Standard: 17208 (pełna treść orzeczenia)

Norma art. 527 k.c. stanowi przepis szczególny, o którym mowa w art. 58 § 1 k.c. dla sytuacji, w której czynność prawna stanowiąca podstawę zbycia waloru majątkowego stanowiłaby przestępstwo określone art. 300 § 1 – 3 k.k.

W rezultacie co do zasady nie można uznać, by dopuszczenie się przez zbywcę przestępstwa z art. 300 §§1 – 3 k.k. skutkować mogło samo przez się nieważnością czynności prawnej jako sprzecznej z ustawą. Właściwą sankcją takiej czynności zgodnie z art. 58 §1 k.c. w zw. z art. 527 k.c. będzie przede wszystkim możliwość żądania przez wierzyciela ochrony jego praw przez skargę pauliańską.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 27 kwietnia 2016 r., I ACa 1080/15

Standard: 79149 (pełna treść orzeczenia)