Wyrok z dnia 2015-02-04 sygn. I OSK 1355/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marzenna Linska-Wawrzon sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk (spr.) sędzia del. WSA Iwona Kosińska Protokolant sekretarz sądowy Justyna Stępień po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2015 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 stycznia 2013 r. sygn. akt I SA/Wa 2280/11 w sprawie ze skarg M. M. i M. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia [...] września 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do gruntu nieruchomości warszawskiej oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 8 stycznia 2013 r., sygn. akt I SA/Wa 2280/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargi M. M. i M. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 28 września 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do gruntu nieruchomości warszawskiej.

Wyrok powyższy zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie decyzją z dnia 28 września 2011 r. po rozpoznaniu odwołania M. L. i M. M. od decyzji Prezydenta m. st. Warszawy z dnia 18 maja 2011 r. odmawiającej ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do gruntu położonego w Warszawie przy ul. [...], utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu decyzji SKO w Warszawie podało, że przedmiotowa nieruchomość położona w Warszawie uregulowana była jawnym wpisem na imię G.R. Z aktu notarialnego z dnia [...] maja 1947 r. wynika, że H. z R. T. jako jedyna i wyłączna spadkobierczyni po swej matce G. R., odziedziczoną nieruchomość w Warszawie przy ul [...] sprzedała J. W. Orzeczeniem administracyjnym Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 28 października 1954 r. odmówiono dotychczasowemu właścicielowi przyznania prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości warszawskiej położonej przy ul. [...], w uzasadnieniu orzeczenia podano, że przedmiotowy teren został objęty w posiadanie Gminy m. st. Warszawy w dniu 19 kwietnia 1948 r., a dotychczasowi właściciele nie złożyli w terminie do dnia 19 października 1948 r. wniosku o przyznanie własności czasowej.

Aktem notarialnym z dnia 6 marca 1996 r. Rep. A nr [...] M. L. sprzedała M. M. udział wynoszący 1/10 części obu spadków - po ojcu J. W. i matce F. W. Po rozpoznaniu wniosku M.M. o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego z dnia 28 października 1954 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie decyzją z dnia 14 lutego 2006 r. stwierdziło jego nieważność, uznając, że dotychczasowi właściciele nieruchomości położonej przy ul. [...] nie złożyli wniosku w trybie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279, dalej też jako ,,dekret") o przyznanie prawa własności czasowej. Brak było zatem podstaw prawnych do wydania orzeczenia z dnia 28 października 1954 r., albowiem przepisy dekretu nie przewidywały wydawania orzeczeń z urzędu. Art. 1 dekretu stanowił, że wszelkie grunty na obszarze m. st. Warszawy przechodzą z dniem wejścia w życie dekretu na własność gminy m. st. Warszawy i orzekanie w tym zakresie, bez stosownego wniosku jest pozbawione podstaw prawnych. Podkreślono, że stwierdzenie nieważności przedmiotowego orzeczenia administracyjnego nie zmienia sytuacji prawnej następców prawnych byłych właścicieli. Z datą upływu 6-miesięcznego terminu do złożenia wniosku byli właściciele utracili możliwość przyznania prawa użytkowania wieczystego (dawniej własności czasowej) przedmiotowego gruntu w trybie art. 7 ust. 2 dekretu.

W dniu 2 sierpnia 2006 r. M. M. złożył wniosek w trybie art. 7 dekretu o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości położonej w Warszawie przy ul. [...]. Decyzją z dnia 18 maja 2011 r. Prezydent m. st. Warszawy, po rozpoznaniu wniosku M. M. z dnia 2 sierpnia 2006 r. odmówił M. L., J.W., B.O. oraz M.M. ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do gruntu położonego w Warszawie przy ul. [...], twierdząc w uzasadnieniu, że wniosek o ustanowienie prawa własności czasowej do gruntu przedmiotowej nieruchomości został złożony przez M. M. po terminie określonym w art. 7 ust. 1 dekretu, który jest nieprzywracalnym terminem zawitym prawa materialnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie uzasadnieniu zaskarżonej decyzji stwierdziło, że ustalenia dokonane przez organ pierwszej instancji są prawidłowe. W myśl art. 7 ust. 2 dekretu gmina uwzględnia wniosek byłego właściciela o ustanowienie własności czasowej zgłoszony w ciągu 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę, jeżeli korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela da się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania. Istotne znaczenie miało zatem złożenie wniosku o przyznanie wieczystej dzierżawy (własności czasowej, użytkowania wieczystego) w terminie określonym w art. 7 ust. 1 dekretu. Zdaniem SKO objęcie gruntu w posiadanie przez gminę m.st. Warszawy nie tworzyło nowego stanu prawnego, ukształtowanego wcześniej dekretem o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy. Przepisy rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 6, poz. 43), ustalają tryb, w jakim następuje objęcie gruntu w posiadanie. Przepis § 1 rozporządzenia ma następujące brzmienie: "Obejmowanie w posiadanie przez gminę m.st. Warszawy gruntów na obszarze m.st. Warszawy, nie objętych dotychczas na podstawie rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 7 kwietnia 1946 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 112), następuje w drodze ogłoszeń Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy, podanych do publicznej wiadomości przez zamieszczenie w organie urzędowym Zarządu Miejskiego i w jednym z poczytnych pism codziennych wydawanych w Warszawie oraz przez rozplakatowanie". Z kolei § 3 rozporządzenia stwierdza, iż "Grunty uważa się za objęte w posiadanie z dniem wydania numeru organu urzędowego Zarządu Miejskiego, w którym zamieszczono ogłoszenie". Przepis art. 7 ust. 1 dekretu czynności "objęcia w posiadanie gruntu" przez gminę, nadał takie znaczenie prawne, iż od dnia objęcia w posiadanie gruntu należy liczyć początek terminu do zgłoszenia wniosku o przyznanie własności czasowej. Skoro tak, to zdaniem organu, prawne pojęcie "objęcia w posiadanie gruntów" należy łączyć z określoną datą, którą winno określić rozporządzenie, wydane na podstawie art. 4 dekretu. Według tego przepisu rozporządzenie ustala termin i tryb obejmowania w posiadanie przez gminę m.st. Warszawy gruntów określonych w art. 1 dekretu.

SKO następnie stwierdziło, że w utrwalonym orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że warunkiem skutecznego objęcia gruntów w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy było zamieszczenie ogłoszenia w organie urzędowym Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy, o którym mowa w § 3 rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m. st. Warszawy. Skutek prawny, polegający na tym, że grunty na określonym obszarze Warszawy zostały objęte w posiadanie przez gminę w rozumieniu art. 7 ust. 1 dekretu, następował zaś z dniem wydania numeru powołanego organu urzędowego. SKO jako przykład podało wyrok z dnia 11 czerwca 2001 r., sygn. akt OSA 3/01, w którym NSA uznał, że "Skutek prawny, polegający na tym, że grunty na określonym obszarze Warszawy zostały objęte w posiadanie przez gminę w rozumieniu art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy następował z dniem wydania numeru organu urzędowego Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy, stosownie do przepisu § 3 rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m.st.". Oznacza to, zdaniem organu, że przyznanie uprawnień przewidzianych w art. 7 ust. 1 dekretu było możliwe tylko na wniosek uprawnionych osób, o ile wniosek ten został złożony w terminie 6 miesięcy od dnia objęcia przez gminę miasto stołeczne Warszawa danego gruntu w posiadanie, we wskazanym znaczeniu. Objęcie przedmiotowej nieruchomości w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy nastąpiło w dniu 19 kwietnia 1948 r., zatem do dnia 19 października biegł termin na złożenie stosownego wniosku.

Zdaniem SKO w Warszawie, skoro wniosek o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego do przedmiotowego gruntu został złożony po upływie 6 miesięcznego terminu, tj. 2 sierpnia 2006 r., o którym mowa w art. 7 ust. 1 dekretu, należało odmówić jego uwzględnienia. W aktach takiego wniosku nie ma. W swoim odwołaniu - później wycofanym - z dnia 15 listopada 1954 r. J. W. przyznał, że stosownego wniosku nie złożył, z uwagi na zaistniałe wówczas okoliczności. Dla prawidłowości złożenia wniosku dekretowego nie ma znaczenia dlaczego przedmiotowy wniosek nie został złożony, lecz fakt czy i kiedy wniosek został złożony w odpowiednim organie.

Skargi na powyższą na decyzję SKO w Warszawie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyli M. M. i M. L. zarzucając w szczególności rażące naruszenie art. 7 dekretu, naruszenie § 2 ust. 2 oraz § 5 rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 7 kwietnia 1946 r., obrazę przepisów postępowania - art. 7, 8 i 77 § 1 i 4 k.p.a., art. 107 § 1 k.p.a., art. 80 k.p.a.

W odpowiedzi na skargi Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie wniosło o oddalenie skarg i podtrzymało stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalając skargi na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – dalej jako p.p.s.a. ( t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270) uznał, że zarówno zaskarżona jak również poprzedzająca decyzja nie naruszają przepisów. Zdaniem Sądu I instancji, stan faktyczny przyjęty za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia nie budzi wątpliwości a stanowisko organu przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zasługuje na jego podzielenie. Sąd następnie wyjaśnił, że aby gmina mogła uwzględnić wniosek o przyznanie prawa własności czasowej, należało zrealizować obie przesłanki określone w art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. - wniosek powinien zostać zgłoszony przez osoby w tym przepisie wymienione i w terminie tam określonym. Z akt administracyjnych sprawy wynika, że objęcie przedmiotowego gruntu w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy nastąpiło z dniem 19 kwietnia 1948 r., tj. z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym nr [...] Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy, a zatem, zakreślony w art. 7 ust. 1 dekretu termin 6 miesięczny do złożenia wniosku o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości warszawskiej - upłynął z dniem 19 października 1948 r.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji w niniejszej sprawie znalazło zastosowanie rozporządzenie Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m. st. Warszawy, które weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. z dniem 10 lutego 1948 r. Rozporządzenie to w § 1 stanowiło, iż obejmowanie w posiadanie przez gminę m.st. Warszawy gruntów na obszarze tej gminy, nie objętych dotychczas w posiadanie na podstawie rozporządzenia z dnia 7 kwietnia 1946 r. następuje w drodze ogłoszeń Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy, podanych do publicznej wiadomości przez zamieszczenie w organie urzędowym Zarządu Miejskiego, zgodnie natomiast z § 3 tego rozporządzenia - grunty uważano za objęte w posiadanie z dniem wydania numeru organu urzędowego Zarządu Miejskiego, w którym zamieszczono ogłoszenie. Rozporządzenie to w § 2 pkt 2 upraszczało także w stosunku do uchylanego rozporządzenia sposób określenia nieruchomości obejmowanej w posiadanie przez gminę - według nowej regulacji wystarczyło oznaczenie obszaru na którym grunty zostają objęte w posiadanie. Skoro więc Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy nr [...] ukazał się w dniu 19 kwietnia 1948 r. to uznać należało, że termin sześciomiesięczny, określony w art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945r., upłynął w dniu 19 października 1948r. W utrwalonym orzecznictwie przyjmuje się, że warunkiem skutecznego objęcia gruntów w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy było zamieszczenie ogłoszenia w organie urzędowym Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy, o którym mowa w § 3 rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m. st. Warszawy. Skutek prawny, polegający na tym, że grunty na określonym obszarze Warszawy zostały objęte w posiadanie przez gminę w rozumieniu art. 7 ust. 1 dekretu, następował zaś z dniem wydania numeru powołanego organu urzędowego, natomiast przyznanie uprawnień przewidzianych w art. 7 ust. 1 dekretu, było możliwe tylko na wniosek uprawnionych osób, o ile wniosek ten został złożony w terminie 6 miesięcy od dnia objęcia przez gminę miasto stołeczne Warszawa danego gruntu w posiadanie, we wskazanym znaczeniu.

Zdaniem Sądu Wojewódzkiego objęcie przedmiotowej nieruchomości w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy nastąpiło w dniu 19 kwietnia 1948 r. tj. z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Nr [...] Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego n. st. Warszawy, zatem dzień 19 października 1948 r. był datą końcową na złożenie stosownego wniosku. Sąd zaznaczył, że w obrocie prawnym znajduje się decyzja SKO w Warszawie z dnia 14 lutego 2006 r. stwierdzająca nieważność orzeczenia z dnia 28 października 1954 r., z uwagi na fakt, iż dotychczasowi właściciele przedmiotowej nieruchomości położonej przy ul. [...] nie złożyli w trybie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy wniosku o przyznanie prawa własności czasowej, a zatem brak było podstaw prawnych do wydania orzeczenia z dnia 28 października 1954 r. W ocenie Sąd trafnie wówczas stwierdzono, że stwierdzenie nieważności przedmiotowego orzeczenia administracyjnego nie zmienia sytuacji prawnej następców prawnych byłych właścicieli, bowiem z datą upływu 6-miesięcznego terminu do złożenia wniosku byli właściciele utracili możliwość przyznania prawa użytkowania wieczystego (dawniej własności czasowej) przedmiotowego gruntu w trybie art. 7 ust. 2 dekretu.

Sąd podkreślił również, że w aktach administracyjnych sprawy nie ma wniosku o przyznanie prawa własności czasowej do przedmiotowego gruntu, natomiast dawny właściciel J.W. w swoim odwołaniu z dnia 15 listopada 1954 r. od decyzji z dnia 28 października 1954 r., które to odwołanie następnie wycofał, przyznał, że stosownego wniosku o przyznanie prawa własności czasowej nie złożył, z uwagi na zaistniałe wówczas okoliczności, przy czym, jak słusznie zauważył organ, nie ma znaczenia dlaczego wniosek nie został złożony.

Sąd Wojewódzki uznał także, że postępowanie administracyjne zostało przeprowadzone wnikliwie, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oceniony został właściwie, a mające zastosowanie w sprawie przepisy zostały prawidłowo zinterpretowane.

W skardze kasacyjnej M. M. zaskarżył powyższy wyrok w całości zarzucając Sądowi I instancji naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienie mogło mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, jak również błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisów prawa materialnego a mianowicie: naruszenie art. 3 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych w związku z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. oraz art. 151 p.p.s.a. poprzez nieuzasadnione oddalenie skargi, podczas, gdy obowiązkiem Sądu było dokonanie w oparciu o akta sprawy kontroli działania Samorządowego Kolegium Odwoławczego pod względem zgodności z prawem, co oznaczać miało przede wszystkim zbadanie czy organ nie naruszył prawa, czy prawidłowo przeprowadził postępowanie administracyjne, czy ustalenia faktyczne w toku postępowania były prawidłowe; rażące naruszenie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy, poprzez utrzymanie "Prezydenta m. st. Warszawy nr [...] z dnia 18 maja 2001 roku w mocy przedmiotowej decyzji obarczonej wadami prawnymi", a w efekcie nieuwzględnienie wniosku o przyznanie prawa własności czasowej nieruchomości położonej przy ul. [...], pomimo zachowania terminu wynikającego z art. 7 ust. 1 ww. dekretu; naruszenie § 2 ust. 2 oraz § 5 Rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 7 kwietnia 1946 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 112) poprzez uznanie, że objęcie gruntu nieruchomości położonej przy ul. [...], nastąpiło z urzędu z dniem 19 kwietnia 1948 r., pomimo zaniechania przeprowadzenia dowodu na okoliczność istnienia prawomocnego planu zabudowania obowiązującego na tym terenie oraz pomimo dopełnienia obowiązku powiadomienia dotychczasowego właściciela; obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 7, 8 i 77 § 1 i 4 k.p.a. poprzez niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego oraz błędne przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego okoliczności sprawy; "błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przekroczeniu zasad swobodnej oceny dowodów wyrażonej w przepisie art. 80 k.p.a.".

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy WSA w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania. Wobec tego, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, o jakich mowa w art. 183 § 2 p.p.s.a., a nadto nie zachodzi również żadna z przesłanek, o których mowa w art. 189 p.p.s.a., które Naczelny Sąd Administracyjny rozważa z urzędu dokonując kontroli zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku Sądu pierwszej instancji, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał jej w zakresie wyznaczonym podstawami skargi kasacyjnej.

W pierwszej kolejności należy ocenić zarzuty naruszenia przepisów pstępowania a mianowicie art. 7, 8, 77 § 1 i 4 i 80 k.p.a. poprzez niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego oraz błędne przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego okoliczności sprawy oraz przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów, ponieważ to pozwoli roznać zarzuty naruszenia prawa materialnego. Kwestią sporną w sprawie jest to czy wniosek o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy został złożony w terminie określonym w art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy tj. 6 miesięcy od ojęcia w posiadanie gruntu przez gminę. Zatem aby odpowiedzieć na to pytanie organy administracji zobowiązane były ustalić datę objęcia w posiadanie nieruchmosci przy ulicy [...] w Warszawie i czy wniosek ten został złożony a jeżeli tak to kiedy.

Z ustaleń organów administracji zaakceptowanych przez Sąd pierwszej instancji wynika, że przedmiotowy grunt nie został objęty w posiadanie w czasie obowiązywania Rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 7 kwietnia 1946 r. w sprawie obejmowania gruntów w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 16, poz. 112). Skarżący kasacyjnie nie złożył żadnych wniosków dowodowych które podważyłyby tę okoliczność. Niepodważonym w sprawie natomiast jest także to, że w Dzienniku Urzędowym Nr [...] Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy z dnia 19 kwietnia 1948 r. ogłoszono objęcie przedmiotowej nieruchomości w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy na podstawie art. 4 dekretu w związku z § 1 i 3 rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m. st. Warszawy. Z ustaleń organów wynika także, iż jedynym wnioskiem złożonym w trybie art. 7 ust. 1 dekretu znajdującym się w aktach sprawy jest wniosek skarżącego kasacyjnie z dnia 2 sierpnia 2006 r. Także z orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 28 października 1954 r. wynika, że odmówiono dotychczasowemu właścicielowi przyznania prawa własności czasowej do gruntu nieruchomości warszawskiej położonej przy ul. [...], bowiem grunt ten został objęty w posiadanie gminy m. st. Warszawy w dniu 19 kwietnia 1948 r., a dotychczasowi właściciele nie złożyli w terminie do dnia 19 października 1948 r. wniosku o przyznanie własności czasowej. Także SKO stwierdzając nieważność tego orzeczenia w decyzji z dnia 14 lutego 2006 r. swoje orzeczenie oparło jedynie na ustaleniu, że nie było podstaw do wydania orzeczenia, bowiem dotychczasowi właściciele nie złożyli wniosku o przyznanie własności czasowej. Wreszcie w odwołaniu z dnia 15 listopada 1954 r. od orzeczenia z dnia 28 października 1954 r., dawny właściciel J. W. wprost wyartykułował, że stosownego wniosku o przyznanie prawa własności czasowej nie złożył z uwagi na zaistniałe wówczas okoliczności.

Opierając się na tych faktach organy administracji i Sąd wyciągnęły prawidłowe wnioski, że objęcie przedmiotowego gruntu w posiadanie przez gminę nastąpiło z dniem 19 kwietnia 1948 r. a jedyny wniosek dekretowy dotyczący tego gruntu został złożony dnia 2 sierpnia 2006 r. W materiale dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie brak jest dowodów które podważałyby powyższe ustalenia. Takich dowodów skarżący kasacyjnie nie wskazał w skardze ani w skardze kasacyjnej. Zarzut nieprzeprowadzenia dowodu na okoliczność istnienia prawomocnego planu zabudowania jest chybiony, bowiem sama ta okoliczność nie miałaby wpływu na uznanie, że do objęcia w posiadania gruntu doszło na podstawie Rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 7 kwietnia 1946 r. w sprawie obejmowania gruntów w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy. W zarzucie sformułowanym w skardze kasacyjnej twierdzi się także, jakoby o objęciu gruntu w posiadanie powiadomiono dotychczasowego właściciela, jednak nie wskazuje się z jakich dowodów to wynika. Twierdzenia te mogą także budzić wątpliwości i są niezrozumiałe w kontekście stwierdzonego braku złożenia wniosku dekretowego ze strony dotychczasowych właścicieli nieruchomości do dnia wydania Dziennika Urzędowego Nr [...] Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy z dnia 19 kwietnia 1948 r., w którym ogłoszono objęcie przedmiotowej nieruchomości w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy i wobec twierdzeń skarżącego kasacyjnie o skuteczności wniosku dekretowego złożonego przed przejęciem gruntów w posiadanie. Wydaje się bowiem, że skuteczność wniosku o przyznanie prawa własności czasowej z dnia 2 sierpnia 2006r. przy niewykazaniu złożenia takiego wniosku wcześniej, mogłaby być osiągnięta jedynie poprzez wykazanie, że termin z art. 7 ust. 1 dekretu nie rozpoczął biegu z powodu nieobjęcia przedmiotowej nieruchomości w posiadanie przez gminę, a konkretnie podważenie ustalenia organów o przejęciu tego gruntu dnia 19 kwietnia 1948 r. Dla jasności należy tu dodać, że tej ostatniej okoliczności jednak nie podważono.

W tej sytuacji stwierdzić należy, że organy administracji stosownie do reguł wynikających z art. 7, 8 i 77 § 1 i 4 k.p.a. dokładnie i wyczerpująco wyjaśniły stan faktyczny sprawy i prawidłowo stosownie do treści art. 80 k.p.a. cały zebrany materiał dowodowy oceniły, a Sąd Wojewódzki zasadnie nie stwierdził naruszenia tych przepisów.

Zarzuty prawa materialnego sprowadzają się do podważania stanowiska organów i Sądu pierwszej instancji, z którego wynika, że dotychczasowi właściciele gruntów i ich następcy prawni nie dotrzymali terminu wynikającego z art. 7 ust. 1 dekretu, czego konsekwencją było nieuwzględnienie wniosku o przyznanie własności czasowej. Wskazanym jest zatem w tym miejscu powtórzyć za Sądem pierwszej instancji, że w związku z ustaleniem, że przedmiotowe grunty nie zostały objęte w posiadanie przez gminę w czasie obowiązywania Rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 7 kwietnia 1946 r. w sprawie obejmowania gruntów w posiadanie przez gminę m. st. Warszawy, znalazło zastosowanie rozporządzenie Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m. st. Warszawy, które weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. z dniem 10 lutego 1948 r. Rozporządzenie to w § 1 stanowiło, iż obejmowanie w posiadanie przez gminę m.st. Warszawy gruntów na obszarze tej gminy, nie objętych dotychczas w posiadanie na podstawie rozporządzenia z dnia 7 kwietnia 1946 r. następuje w drodze ogłoszeń Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy, podanych do publicznej wiadomości przez zamieszczenie w organie urzędowym Zarządu Miejskiego, zgodnie natomiast z § 3 tego rozporządzenia - grunty uważano za objęte w posiadanie z dniem wydania numeru organu urzędowego Zarządu Miejskiego, w którym zamieszczono ogłoszenie. Rozporządzenie to w § 2 pkt 2 upraszczało także w stosunku do uchylanego rozporządzenia sposób określenia nieruchomości obejmowanej w posiadanie przez gminę - według nowej regulacji wystarczyło oznaczenie obszaru na którym grunty zostają objęte w posiadanie. Naczelny Sąd Administracyjny podziela aktualny nadal pogląd wyrażony w wyroku Składu Siedmiu Sędziów NSA z dnia 11 czerwca 2001 r. sygn. akt OSA 3/01, że "Skutek prawny, polegający na tym, że grunty na określonym obszarze Warszawy zostały objęte w posiadanie przez gminę w rozumieniu art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy, następował z dniem wydania numeru organu urzędowego Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy, stosownie do przepisu § 3 rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r. w sprawie obejmowania w posiadanie gruntów przez gminę m.st. Warszawy".

Ponieważ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m. st. Warszawy nr [...] ukazał się w dniu 19 kwietnia 1948 r. to uznać należało, że termin sześciomiesięczny, określony w art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945r., upłynął w dniu 19 października 1948 r. Podkreślić należy, że zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, iż wskazany w dekrecie sześciomiesięczny termin był terminem zawitym prawa materialnego, który nie podlega przywróceniu, a złożenie wniosku o przyznanie własności czasowej po upływie tego terminu stanowi okoliczność wystarczającą do wydania decyzji odmownej, bez względu na przyczynę uchybienia. Zatem niezłożenie wniosku dekretowego lub też jego złożenie z uchybieniem wskazanego terminu skutkowało wygaśnięciem roszczeń o ustanowienie prawa wieczystej dzierżawy.

O charakterze prawnym terminu określonego w art. 7 dekretu jednoznacznie przesądziła uchwała podjęta w składzie 5 sędziów NSA z dnia 14 października 1996 r. sygn. akt OPK 19/96 wskazująca, że do terminu przewidzianego w art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. nie mają zastosowania przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące przywrócenia terminu (art. 58-60). W uchwale tej wyjaśniono, że terminem zawitym jest termin, który ogranicza w czasie dochodzenie przed powołanym do tego organem realizację praw podmiotowych, a jego bezskuteczny upływ powoduje wygaśnięcie prawa. Takiego stwierdzenia nie zawiera art. 7 ust. 1 dekretu, choć zakreśla dotychczasowemu właścicielowi termin zgłoszenia wniosku o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy lub prawa zabudowy. Przywrócenie terminu prawa materialnego jest dopuszczalne, ale tylko wówczas, gdy taką możliwość przewidują przepisy określające dany termin. Pogląd o wygaśnięciu uprawnień z upływem terminu określonego w art. 7 ust. 1 dekretu i brakiem możliwości jego przywrócenia prezentowany był jeszcze przed powyższą uchwałą (wyrok NSA z dnia 21 kwietnia 1985 r. sygn. akt IV SA 1091/96, z dnia 3 lutego 1995 r. sygn. akt IV SA 832/93) i aktualny jest obecnie, czego wyrazem mogą być przykładowo wyroki NSA: z dnia 4 lutego 2005 r. sygn. akt OSK 1087/04; z dnia 4 lutego 2005 r. sygn. akt I OSK 133/05; z dnia 30 października 2009 r. sygn. akt I OSK 85/09; z dnia 21 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 1227/09; z dnia 14 grudnia 2012 r. sygn. akt I OSK 366/12; z dnia 30 stycznia 2013 r. sygn. akt I OSK 1544/11; z dnia 9 kwietnia 2014 r. sygn. akt I SA/Wa 128/14.

Jak już wykazano wyżej z niepodważonych przez skarżącego ustaleń faktycznych wynika, że dotychczasowi właściciele gruntów położonych przy ul [...] w Warszawie i ich następcy prawni do dnia 19 października 1948 r. nie złożyli wniosku w o przyznanie własności czasowej. W tych okolicznościach wniosek złożony przez skarżącego kasacyjnie dnia 2 sierpnia 2006 r. jako złożony po terminie wynikającym z art. 7 ust. 1 dekretu nie mógł być uwzględniony.

W konsekwencji Sąd pierwszej instancji nie naruszył art. 7 ust. 1 dekretu i § 2 ust. 2 i § 5 Rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 7 kwietnia 1946 r. oraz art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. W tej sytuacji należy uznać, że Sąd ten stosownie do art. 3 § 1 i 2 p.p.s.a. i art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych w związku po przeprowadzeniu prawidłowej kontroli zgodności z prawem zaskarżonej decyzji był zobowiązany zgodnie z art. 151 p.p.s.a. oddalić skargi.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. skargę kasacyjną oddalił.