Wyrok z dnia 2000-03-31 sygn. II CKN 749/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 749/98

Wyrok z dnia 31 marca 2000 r.

Przepis art. 5 k.c. nie może wpływać na wykładnię normy prawa materialnego, określającej treść prawa podmiotowego.

Przewodniczący: Sędzia SN Zdzisław Świeboda

Sędziowie SN: Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca), Henryk Pietrzkowski

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2000 r. na rozprawie sprawy z powództwa Teresy L.- W. przeciwko Lilianie O. o eksmisję i zapłatę, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 15 maja 1998 r.,

oddalił kasację i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2000 zł tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd pierwszej instancji uwzględnił powództwo o eksmisję pozwanej z lokalu użytkowego, natomiast oddalił powództwo w części obejmującej żądanie zapłaty z tytułu zaległego czynszu oraz z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Uzasadniając rozstrzygnięcie w części oddalającej powództwo, Sąd Rejonowy uznał, że na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. o zmianie ustawy - Prawo lokalowe (Dz. U. Nr 32, poz. 190) pozwanej przysługiwało uprawnienie do dokonania wyboru sposobu odzyskania nakładów poniesionych na lokal, a zgłaszając zarzut potrącenia poniesionych nakładów, pozwana dokonała skutecznie w ten właśnie sposób wyboru sposobu ich odzyskania.

Apelację powódki, kwestionującą dokonaną przez Sąd Rejonowy wykładnię wymienionego przepisu, oddalił Sąd Wojewódzki w Łodzi wyrokiem z dnia 15 maja 1998 r. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd Rejonowy dokonał trafnej wykładni przepisu art. 2 ust. 3 ustawy o zmianie ustawy - Prawo lokalowe przyjmując, że nie ma on zastosowania tylko do określonego trybu rozwiązania stosunku najmu. Uznał zatem, że przepis ten stosuje się również wówczas, gdy umowa najmu została rozwiązana bez zachowania terminów wypowiedzenia, w następstwie zawinionych zachowań najemcy.

Kasacja powódki oparta została na podstawie naruszenia prawa materialnego. Skarżąca zarzuciła błędną wykładnię art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. o zmianie ustawy - Prawo lokalowe, polegającą na przyjęciu, że przepis ten, przyznający najemcy prawo wyboru rozliczenia nakładów, ma zastosowanie również w sytuacji, gdy najemca w sposób zawiniony doprowadza do rozwiązania umowy najmu bez zachowania terminów wypowiedzenia. Powódka zakwestionowała oparcie się przez Sąd drugiej instancji wyłącznie na gramatycznej wykładni ustawy, z pominięciem art. 5 k.c.

Zdaniem kasatorki, nie zasługuje na aprobatę sposób rozumienia przez Sąd odwoławczy rationis legis przepisu art. 2 ust. 3 wymienionej ustawy, bowiem wypacza jego sens rozumowanie, że ustawodawca objął najemców ochroną bezterminową i bezwarunkową.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja powódki nie ma usprawiedliwionych podstaw, bowiem jedyny zgłoszony w niej zarzut błędnej wykładni art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. o zmianie ustawy - Prawo lokalowe należało uznać za nieuzasadniony.

Nie ma racji skarżąca twierdząc, że wykładnia przepisu art. 2 ust. 3 ustawy powinna prowadzić do wniosku, iż określone w nim prawo najemcy wyboru sposobu odzyskania dokonanych nakładów na odbudowę, remonty i modernizację lokalu ogranicza się tylko do sytuacji, w których stosunek najmu wygasł w następstwie upływu terminu dokonanego wypowiedzenia, a zatem, że prawo to nie przysługuje temu najemcy, z którym stosunek najmu rozwiązano bez zachowania terminu wypowiedzenia, wskutek zawinionego zachowania najemcy.

Sąd drugiej instancji zasadnie oparł się przede wszystkim na wyniku gramatycznej wykładni tego przepisu. Jeżeli brzmienie przepisu jest jednoznaczne, nie ma potrzeby sięgania do innych rodzajów wykładni. Trafnie więc Sąd ten uznał, że przepisem art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. o zmianie ustawy - Prawo lokalowe, przyznano najemcy prawo wyboru sposobu odzyskania dokonanych na lokal nakładów i to bez względu na sposób rozwiązania stosunku najmu. Posłużono się w nim bowiem terminem "rozwiązanie umowy najmu lokalu", który - jak zasadnie podkreślił Sąd drugiej instancji - jest pojęciem szerszym, bo obejmuje obie postacie zakończenia umownego stosunku najmu.

Powołanie się w uzasadnieniu kasacji na zarzut nadużycia prawa oraz na pominięcie w rozważaniach Sądu Wojewódzkiego normy art. 5 k.c., nie może odnieść zamierzonego skutku wobec posłużenia się w kasacji zarzutem błędnej wykładni prawa materialnego. Możliwość zastosowania przez sąd przy orzekaniu przepisu art. 5 k.c. wymaga uprzedniego pozytywnego przesądzenia, że stronie przysługuje określonej treści prawo podmiotowe. Dopiero stwierdzenie istnienia takiego prawa i czynienia z niego użytku przez uprawnionego może być oceniane na podstawie art. 5 k.c. To już jednak oznacza stosowanie tego przepisu, a nie jego wykładnię. Przepis art. 5 k.c., nie może więc rozstrzygać - jak to próbuje błędnie sugerować kasator - o wyniku wykładni innej normy prawa materialnego, określającej treść uprawnienia.

Ponieważ kasacja powódki oparta została na usprawiedliwionych podstawach, Sąd Najwyższy oddalił ją na podstawie art. 393[12] k.p.c. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 i art. 108 § 1 k.p.c.

OSNC 2000 r., Nr 7-8, poz. 135