Postanowienie z dnia 1999-08-10 sygn. III CZ 76/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZ 76/99

Postanowienie z dnia 10 sierpnia 1999 r.

W sprawie o podział majątku spółki cywilnej kasacja jest dopuszczalna.

Przewodniczący: Sędzia SN Marek Sychowicz

Sędziowie SN: Zbigniew Kwaśniewski, Mirosława Wysocka (sprawozdawca)

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 sierpnia 1999 r. sprawy z wniosku Adama D. z udziałem Agnieszki K. o podział majątku spółki, na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 10 maja 1999 r.,

postanowił uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

W ostatecznie sprecyzowanym żądaniu wnioskodawca Adam D. złożył wniosek o dokonanie podziału majątku rozwiązanej uprzednio spółki cywilnej z Agnieszką K. Postanowieniem z dnia 11 marca 1999 r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie, zmieniając orzeczenie Sądu pierwszej instancji, ustalił składniki majątku spółki i dokonał ich podziału przez przyznanie wnioskodawcy i uczestniczce składników o wartości odpowiadającej ich udziałom w spółce. Jako materialnoprawną podstawę orzeczenia Sąd powołał art. 875 w związku z art. 211 k.c. Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 10 maja 1999 r. odrzucił kasację wnioskodawcy od wymienionego postanowienia na podstawie art. 393 k.p.c. wskazując, że kasacja nie przysługuje w sprawach gospodarczych, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 10 000 zł. W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawca domagał się jego uchylenia, zarzucając naruszenie art. 393 pkt 1 k.p.c. przez przyjęcie go za podstawę odrzucenia kasacji wskutek błędnego zakwalifikowania sprawy o podział majątku spółki jako sprawy o świadczenie w rozumieniu wymienionego przepisu. "Z ostrożności procesowej" w zażaleniu podnosi się nadto, że wartość przedmiotu sporu (zaskarżenia) w takiej sprawie odpowiada wartości majątku spółki (w sprawie niniejszej wyższej niż 10 000 zł).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Sprawy o podział majątku wspólników po rozwiązaniu spółki cywilnej są sprawami gospodarczymi rozpoznawanymi przez sąd gospodarczy w trybie postępowania nieprocesowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 1990 r., II CZ 169/90, OSNCP 1992, nr 7-8, poz. 135). W takim właśnie - nieprocesowym - trybie rozpoznana została sprawa niniejsza. Mimo to Sąd Okręgowy dokonał oceny dopuszczalności kasacji na podstawie art. 393 k.p.c., który reguluje tę kwestię w odniesieniu do spraw rozpoznawanych w procesie. W postępowaniu nieprocesowym o tym, kiedy kasacja przysługuje rozstrzyga art. 519/1/ k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 1997 r., I CZ 32/96, OSNC 1997, nr 5, poz. 60). "Gospodarczy" charakter sprawy (a taki mają sprawy ze stosunku spółki - art. 479[1] § 2 pkt 1 k.p.c.) będzie uzasadniał poddanie jej kwalifikacji z punktu widzenia dopuszczalności kasacji na podstawie art. 393 pkt 1 k.p.c. wówczas, gdy będzie ona rozpoznawaną w procesie sprawą o świadczenie. Gdy sprawa gospodarcza rozpoznawana jest w trybie nieprocesowym, o dopuszczalności kasacji decyduje art. 519[1] k.p.c.

Z tych względów za uzasadnione uznać należy zażalenie w takim zakresie, w jakim kwestionuje ono odrzucenie kasacji z powołaniem się na nie znajdujący w sprawie zastosowania art. 393 k.p.c. W postępowaniu nieprocesowym kasacja przysługuje - przy odpowiednim zastosowaniu reguły ujętej w art. 392 § 1 k.p.c. - od postanowień co do istoty sprawy i od postanowień formalnych wydanych przez sąd drugiej instancji i kończących postępowanie w sprawie. Poza wyłączeniami wynikającymi z przepisów szczególnych, wyłączenie kasacji w postępowaniu nieprocesowym ma miejsce wówczas, gdy przepis księgi drugiej części pierwszej k.p.c. dopuszcza możliwość zmiany lub uchylenia prawomocnego postanowienia (art. 519[1] § 1 k.p.c.) i wówczas, gdy sprawa zalicza się do wymienionych wyczerpująco w art. 519[1] § 2 k.p.c.

Sprawy o podział majątku spółki cywilnej, rozpoznawane przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o zniesieniu współwłasności (art. 617 i nast. k.p.c.) oraz wydawane w nich postanowienia kończące nie należą do kategorii wymienionych odpowiednio w § 2 i § 1 art. 519[1] k.p.c. Oznacza to, że wobec braku wyłączenia dopuszczalności kasacji, ten środek odwoławczy od wymienionego postanowienia stronie przysługuje. Wartość przedmiotu zaskarżenia nie stanowi w tej kategorii spraw przesłanki decydującej o dopuszczalności kasacji. W konkluzji stwierdzić trzeba, że skoro mające zastosowanie w sprawie przepisy nie zawierają podstawy do zanegowania dopuszczalności kasacji, jej odrzucenie było bezzasadne.

Uzasadniało to uchylenie zaskarżonego postanowienia, stosownie do art. 393/1/ k.p.c. w związku z art. 397 § k.p.c.

OSNC 2000 r., Zeszyt Nr 2, poz. 43