Postanowienie z dnia 1999-04-16 sygn. II CKN 255/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 255/98

Postanowienie 

Sądu Najawyższego

z dnia 16 kwietnia 1999 r.

Podstawę dziedziczenia może stanowić testament własnoręczny, który zaginął. Fakt jego sporządzenia, ważność oraz treść rozporządzeń musi zostać udowodniona w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Przewodniczący: sędzia SN T. Domińczyk

Sędziowie SN: B. Czech, E. Skowrońska-Bocian (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 1999 r. na rozprawie z wniosku Janusza W., z udziałem Anny P. i Cecylii W., o stwierdzenie nabycia spadku, na skutek kasacji uczestniczki postępowania Cecylii W. od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 22 stycznia 1998 r. sygn. akt (...)

postanowił oddalić kasację i zasądzić na rzecz wnioskodawcy od uczestniczki Cecylii W. kwotę 500 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie:

Postanowieniem z dnia 23 września 1997 r. sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w Myślenicach stwierdził, że spadek po Marii W. nabyła w całości córka Cecylia W. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 19 marca 1992 r. Sąd ten ustalił, że spadkodawczyni sporządziła także testament własnoręczny w dniu 18 kwietnia 1996 r., w którym powołała do całości spadku syna Janusza W. Testament ten znajdował się w mieszkaniu spadkodawczyni, a wnioskodawca Janusz W. i uczestniczka postępowania Anna P., druga córka spadkodawczyni, mieli jedynie kserokopie tego dokumentu. Testament własnoręczny zaginął, a ustalone okoliczności nie dają podstaw do przyjęcia, że zaginięcie testamentu było spowodowane innymi przyczynami niż zniszczenie przez samą spadkodawczynię z zamiarem odwołania. W tej sytuacji Sąd Rejonowy stwierdził nabycie spadku na podstawie wcześniejszego testamentu notarialnego.

W wyniku apelacji wnioskodawcy Sąd Wojewódzki w Krakowie postanowieniem z dnia 22 stycznia 1998 r. sygn. akt (...) zmienił zaskarżone postanowienie i stwierdził nabycie spadku w całości przez Janusza W na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 18 kwietnia 1996 r. Sąd drugiej instancji, odmiennie niż Sąd Rejonowy, przyjął, że żaden z przeprowadzonych dowodów nie pozwala stwierdzić, iż testament został zniszczony przez samą spadkodawczynię w zamiarze odwołania. Sam fakt jego sporządzenia, autentyczność i treść dokonanych rozrządzeń nie budzą wątpliwości, co oznacza, że testament własnoręczny z dnia 18 kwietnia 1996 r. stanowi podstawę dziedziczenia, gdyż skutecznie odwołany został wcześniejszy testament notarialny z 1992 r. Kasacja uczestniczki Cecylii W. oparta została na podstawie pkt 1 art. 393[1] k.p.c. i zawiera zarzut naruszenia art. 949 k.c. Błędna wykładnia i niewłaściwe zastosowanie tego przepisu polega, zdaniem skarżącej, na przyjęciu, że odbitka kserograficzna testamentu własnoręcznego rodzi analogiczne skutki jak oryginał tego dokumentu, który zaginął.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Na wstępie należy zauważyć, że kasacja oparta została jedynie na podstawie określonej w art. 393[1] pkt k.p.c. Oznacza to, że Sąd Najwyższy, który rozpoznaje sprawę w granicach kasacji (art. 393[11] k.p.c.), związany jest stanem faktycznym ustalonym w sprawie. Z poczynionych zaś ustaleń wynika, że spadkodawczyni sporządziła dnia 18 kwietnia 1996 r. ważny testament własnoręczny, w którym powołała do całości spadku swego syna, Janusza W., a także wyraźnie odwołała wcześniejszy testament notarialny. Oryginał tego testamentu zaginął, ale nie został zniszczony przez spadkodawczynię w zamiarze odwołania. Przy tak ustalonym stanie faktycznym orzeczenie sądu drugiej instancji jest oczywiście prawidłowe. Sąd ten stwierdził porządek dziedziczenia na podstawie testamentu własnoręcznego, którego oryginał wprawdzie zaginął, ale zarówno fakt jego sporządzenia, jak i ważność oraz treść zostały ustalone w sposób nie budzący wątpliwości. Zawarte w uzasadnieniu kasacji rozważania, z których wynika, że skarżąca kwestionuje prawidłowość ustaleń poczynionych przez Sąd Wojewódzki, nie mogą odnieść skutku z uwagi na oparcie kasacji jedynie na podstawie naruszenia prawa materialnego.

W tej sytuacji zarzut naruszenia art. 949 k.c. jest oczywiście bezzasadny. Sąd drugiej instancji stwierdził nabycie spadku przez Janusza W. nie na podstawie kserokopii, lecz na podstawie ważnego testamentu własnoręcznego. Kopia testamentu stanowiła jedynie dowód sporządzenia testamentu własnoręcznego oraz jego treści. Nie może bowiem budzić wątpliwości, że w przypadku zaginięcia testamentu własnoręcznego dopuszczalne jest ustalenie w postępowaniu dowodowym zarówno faktu sporządzenia, jak i treści testamentu, który stanowi wówczas podstawę dziedziczenia (tak orzecz. SN z dnia 29 maja 1987 r., III CZP 25/87, OSNCP 1988, z. 9, poz. 117).

Z tych względów kasacja podlegała oddaleniu jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw (art. 393[12] k.p.c.). O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 3 w zw. z art. 108 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c.

OSNC 1999 r., Nr 11, poz. 194