Postanowienie z dnia 1998-05-27 sygn. I CKN 730/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 730/97

Postanowienie z dnia 27 maja 1998 r.

W sprawie o podział majątku wspólnego niedopuszczalne jest zgłoszenie żądania ustalenia nierównych udziałów w tym majątku dopiero w postępowaniu apelacyjnym.

Przewodniczący: sędzia SN T. Żyznowski. Sędziowie: SN J: Gudowski (sprawozdawca), SA M. Grzelka.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 27 maja 1998 r. na rozprawie sprawy z wniosku Władysława W. z udziałem Jolanty W., o podział majątku wspólnego na skutek kasacji uczestniczki postępowania od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Płocku z dnia 23 kwietnia 1997 r. sygn. akt (...)

postanowił oddalić kasację.

Uzasadnienie:

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 1997 r. Sąd Rejonowy w Kutnie dokonał podziału majątku wspólnego uczestników Władysława W. i Jolanty W po ustaniu - na skutek rozwodu orzeczonego wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Płocku z dnia 24 kwietnia 1995 r. - ustawowej wspólności majątkowej. Cały majątek dorobkowy, na który składa się spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu położonego w Kutnie, "naniesienie" budowlane na działce położonej tamże oraz szereg ruchomości (sprzętów urządzenia domowego) o łącznej wartości 23 049,79 zł, sąd przyznał uczestniczce Jolancie W. "zasądzając od niej na rzecz wnioskodawcy kwotę 11 523,89 zł, płatną w czterech ratach w okresie do dnia 30 grudnia 1999 r. Uwzględniając częściowo apelację uczestniczki, Sąd Wojewódzki w Płocku - postanowieniem z dnia 23 kwietnia 1997 r. - zmienił zaskarżone orzeczenie w ten sposób, że zmienił terminy płatności poszczególnych rat; pierwsza z nich miała być płatna w dniu 31 grudnia 1997 r. a czwarta - ostatnia - w dniu 31 grudnia 2000 r.

Sąd drugiej instancji wziął pod rozwagę trudną sytuację materialną i życiową uczestniczki, w związku z czym wykonanie obciążającego ją obowiązku spłat uczynił dla niej bardziej dogodnym. Kasacja uczestniczki, nie odwołująca się wprost do żadnej z podstaw określonych w art. 393¹ k.p.c., zawiera zarzut naruszenia art. 378 § 1 i 2 oraz art. 5 i 233 k.p.c. Zdaniem skarżącej, sprawa nie została rozpoznana w granicach wniosków apelacyjnych, gdyż pominięto wynikający z treści apelacji wniosek o ustalenie nierównych udziałów uczestników w majątku wspólnym.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

1. Wprawdzie w kasacji nie określono, na której z podstaw została ona oparta, to jednak wytknięcie naruszenia konkretnych przepisów kodeksu postępowania cywilnego wskazuje, że skarżąca ma na względzie podstawę drugą, przewidzianą w art. 393¹ k.p.c. Należy zaznaczyć, że tak skonstruowana kasacja, jakkolwiek dotknięta usterką warsztatową, spełnia rygory stawiane przez art. 393³ k.p.c., gdyż - zgodnie z zapatrywaniami orzecznictwa - wymaganie przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia jest spełnione także wtedy, gdy skarżący wprawdzie nie powołuje art. 393¹ k.p.c., ale wskazuje konkretne przepisy prawa materialnego lub procesowego, które, jego zdaniem, zostały naruszone, oraz wyjaśnia, na czym to naruszenie polega i jaki mogło mieć wpływ na wynik sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 1997 r. I PKN 59/96, OSNAPiUS 1997, z. 17, poz. 315 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 1998 r. I CKN 431/97, OSNC 1998, z. 7-8, poz. 130).

2. Przewidziane w art. 43 § 2 k.r.o. żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jest roszczeniem, które może być dochodzone także w sprawie o podział tego majątku (por. np. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 1972 r. III CZP 100/71, OSNCP 1972, z. 7-8, poz. 129). Wtedy jednak należy zgłosić najpóźniej do czasu zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji, gdyż - wysunięte dopiero w apelacji - stanowi rozszerzenie wniosku, co jest w postępowaniu apelacyjnym niedopuszczalne (art. 383 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.; por. także, wychodzące z tych samych zasad, trafne postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r. II CKN 395/97, nie publ. w którym przyjęto, że żądanie zwrotu wydatków i nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny może być zgłoszone tylko w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji).

Z materiałów rozpoznawanej sprawy, a także z samej kasacji, wynika jasno, że żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym uczestników małżonków W. nie było przed Sądem Rejonowym składane, a zatem, nawet gdyby - jak twierdzi skarżąca - żądanie takie zostało przez nią podniesione w apelacji, to i tak nie mogłoby być dopuszczone do rozpoznania. O naruszeniu art. 378 k.p.c. nie może być zatem mowy. W tym stanie rzeczy upadają również pozostałe zarzuty, w tym zwłaszcza zarzut naruszenia art. 5 k.p.c. Jest tak dlatego, że - pomijając argumenty nakazujące z dużą ostrożnością podchodzić do zarzutu naruszenia art. 5 k.p.c. jako podstawy kasacji - Sąd Wojewódzki nie mógł pouczać uczestniczki o czynnościach, których i tak nie była już w stanie skutecznie podjąć, nawet działając przez pełnomocnika. W konsekwencji, skoro w kasacji nie wskazano, czego dotyczy i na czym ma polegać obraza przepisu art. 233 k.p.c., Sąd Najwyższy, przyjąwszy, że niedopuszczalne jest - w sprawie o podział majątku wspólnego - zgłoszenie roszczenia o ustalenie nierównych udziałów w tym majątku dopiero w postępowaniu apelacyjnym orzekł, w myśl art. 393¹², jak w sentencji.

OSNC 1998 r., Nr 12, poz. 221