Wyrok z dnia 2015-10-29 sygn. II SA/Op 364/15

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik (spr.) Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Protokolant Sekretarz sądowy Agnieszka Jurek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 października 2015 r. sprawy ze skargi H. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 28 kwietnia 2015 r., nr [...] w przedmiocie uznania świadczenia przyznanego na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej za nienależnie pobrane uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty Kluczborskiego z dnia 9 stycznia 2015 r., nr [...].

Uzasadnienie

Przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego stanowi decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 28 kwietnia 2015 r., nr [...[, którą uchyliło w całości decyzję Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku, działającego z upoważnienia Starosty Kluczborskiego, z dnia 9 stycznia 2015 r., o uznaniu świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka P.C. w rodzinie zastępczej, wypłaconego za okres od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r., na podstawie decyzji z dnia 3 lutego 2012 r., za nienależnie pobrane i orzekło o uznaniu świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania w rodzinie zastępczej dziecka P. C., wypłaconego za okres od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. w wysokości 1.861,65 zł za świadczenie nienależnie pobrane.

Zaskarżona decyzja zapadła w następującym stanie faktycznym:

Decyzją z dnia 3 lutego 2012 r., nr [...[, Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku, działając z upoważnienia Starosty Kluczborskiego, przyznał H. O. świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka P. C. w rodzinie zastępczej zawodowej w wysokości 1.241,10 zł miesięcznie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 stycznia 2012 r. oraz w wysokości 988,20 zł miesięcznie od dnia 1 lutego 2012 r. do dnia 27 stycznia 2023 r., tj. do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Decyzją z dnia 1 marca 2012 r., nr [...], organ I instancji zmienił powyższą decyzję w części dotyczącej wysokości przyznanego świadczenia i ustalił jego wysokość w kwocie 911,70 zł miesięcznie od dnia 28 stycznia 2012 r. do dnia 28 lutego 2013 r. oraz w kwocie 988,20 zł miesięcznie od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 27 stycznia 2023 r., tj. do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Kolejną decyzją z dnia 30 marca 2012 r., nr [...], organ I instancji zmienił ww. decyzję z dnia 1marca 2012 r. w ten sposób, że ustalił wysokość świadczenia dla rodziny zastępczej w kwocie 1.241,10 zł miesięcznie od dnia 28 stycznia 2012 r. do dnia 28 lutego 2013 r. oraz w kwocie 988,20 zł miesięcznie od dnia 1 marca 2013 r. do dnia 27 stycznia 2023 r., tj. do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Decyzją z dnia 8 kwietnia 2013r., nr [...], organ I instancji zmienił ww. decyzję z dnia 1 marca 2012 r. przyznając rodzinie zastępczej świadczenie w wysokości 1.241,10 zł miesięcznie od 1 marca 2013 r. do 31 marca 2014 r. oraz w kwocie 988,20 zł miesięcznie od 1 kwietnia 2014 r. do dnia 27 stycznia 2023 r., tj. do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości.

Decyzją z dnia 31 stycznia 2014 r., nr [...], Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku orzekł o uchyleniu z dniem 15 listopada 2013 r. decyzji własnej z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie przyznania rodzinie zastępczej świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania P. C. W wyniku rozpoznania odwołania H. O. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu decyzją z dnia 30 maja 2015 r. uchyliło zaskarżoną decyzję i orzekło o uchyleniu decyzji organu I instancji z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie przyznania rodzinie zastępczej świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka P. C. 

Pismem z dnia 22 grudnia 2014 r. Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie uznania świadczenia wypłaconego w okresie od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r., na pokrycie kosztów utrzymania dziecka P. C. za nienależnie pobrane.

Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku, działający z upoważnienia Starosty Kluczborskiego, decyzją z dnia 9 stycznia 2015 r., nr [...], uznał świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka P. C. w rodzinie zastępczej, wypłacone za okres od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r., na podstawie decyzji z dnia 3 lutego 2012 r. nr [...], za nienależnie pobrane. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wskazał, że postanowieniem z dnia 27 września 2013 r., sygn. akt [...], które uprawomocniło się dnia 15 października 2013 r., Sąd Rejonowy w [...] orzekł, że w okresie od 15 listopada 2013 r. do 3 grudnia 2013 r. miejscem zamieszkania małoletnich dzieci P. C. i M. C. będzie miejsce pobytu wnioskodawców M. S. i S. B., którzy będą dla dzieci pełnić funkcję rodziny zastępczej i sami będą ponosić w całości koszty utrzymania małoletnich dzieci. Postanowieniem z dnia 3 grudnia 2013 r., sygn. akt [...], Sąd Rejonowy w [...] orzekł przysposobienie pełne małoletnich P. C. i M. C. przez małżonków M. S. i S. B.. To postanowienie Sądu Rejonowego w [...] uprawomocniło się w dniu 18 grudnia 2013 r. W trakcie przeprowadzanych wywiadów w dniach 4 i 5 grudnia 2013 r. w miejscu zamieszkania rodziny zstępczej – H. O. ustalono, że dzieci M. i P. C. przebywają w [...] w rodzinie adopcyjnej. Organ I instancji zauważył, że pomoc pieniężną na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej przyznaje się w wypadku umieszczenia w niej dziecka. Przywołując przepis art. 87 ust. 1 i 4 oraz art. 92 ust.1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej uznał, że ustała przesłanka do wypłaty świadczenia dla rodziny zastępczej, a to wobec opuszczenia przez małoletniego P. C. rodziny zastępczej, co wiązało się z orzeczeniem Sądu z dnia 27 września 2013 r. Tym samym świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej w okresie od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. były świadczeniami nienależnie pobranymi.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła H. O. Decyzji zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 7 K.p.a. w zw. z art. 77 § 1 K.p.a. i art. 107 § 3 K.p.a. oraz art. 80 K.p.a. - tzn. zasady prawdy materialnej i swobodnej oceny dowodów poprzez nieprzeprowadzenie dowodów na okoliczność ustalenia, kiedy doszło do faktycznego opuszczenia przez dziecko rodziny zastępczej, co miało istotne znaczenie dla ustalenia momentu, do którego w świetle art. 87 ust. 1 ustawy o pieczy, rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka; nieustalenie, czy i w jakiej części pobrane świadczenie zostało przeznaczone na pokrycie kosztów utrzymania małoletniego; art. 8 K.p.a. w zw. z art. 11 K.p.a. tzn. zasady ochrony zaufania strony postępowania do organu rozpoznającego sprawę poprzez dopuszczenie do wskazanych wyżej uchybień procesowych. Z uwagi na powyższe wniosła o uchylenie decyzji w całości i umorzenie postępowania. W uzasadnieniu podała, że dnia 15 listopada 2013 r. osobiście odebrała rodziców adopcyjnych z lotniska w [...], a następnie z dworca PKP w [...] tłumacza języka [...] i zawiozła ich do [...]. Wskazała nadto, że w dniu 18 listopada 2013 r. odwoziła rodzinę adopcyjną oraz tłumacza do [...], a dzieci były faktycznie urlopowane od 18 listopada 2013 r. w godzinach popołudniowych do dnia 2 grudnia 2013 r. w godzinach południowych, kiedy to dzieci zostały przywiezione przez rodzinę adopcyjną do [...]. W dniu 3 grudnia 2013 r. odbyła się sprawa adopcyjna w Sądzie Rejonowym w [...] i tego dnia rodzina adopcyjna wyjechała, a odwołująca w dniu 4 grudnia 2013 r. pojechała z dziećmi do [...]. W dniu 18 grudnia 2013 r. dzieci miały pożegnanie w szkole i w godzinach popołudniowych rodzice adopcyjni przejęli faktyczną opiekę nad dziećmi i dopiero w tej dacie dzieci faktycznie opuściły rodzinę zastępczą. Podkreśliła, że świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dzieci w rodzinie zastępczej w okresie, gdy czasowo opiekę nad nimi sprawowali rodzice adopcyjni, zostały przeznaczone na zaspokojenie potrzeb dzieci. Według strony, decyzja nosi cechy dowolności i wynika z niewłaściwego przeprowadzenia postępowania dowodowego, gdyż do faktycznego opuszczenia przez dzieci rodziny zastępczej doszło 18 grudnia 2013 r. Odwołująca podniosła, że z art. 7 K.p.a. wynika, iż organy administracji publicznej prowadząc postępowanie mają obowiązek zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego w taki sposób, aby ustalić stan faktyczny sprawy zgodny z rzeczywistością, a zwłaszcza mają obowiązek dokonać wszechstronnej oceny okoliczności konkretnej sprawy na podstawie analizy całego materiału dowodowego i swoje stanowisko wyrazić w uzasadnieniu podjętej decyzji. Przepis art. 77 § 1 K.p.a. nakłada na organy administracji publicznej obowiązek zgromadzenia całego materiału dowodowego koniecznego do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Wskazała również, że przez analogię zastosowanie w sprawie może mieć wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 marca 2010 r. (sygn. I SA/Wa 110/10), w którym uznano, że w sytuacji, kiedy dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej, czasowo przebywa (na podstawie orzeczenia sądu) w rodzinie biologicznej, nie można zaklasyfikować jako takiej, kiedy brak możliwości sprawowania osobistej opieki przez rodzinę zastępczą nad dzieckiem leży po jej stronie. Stwierdziła też, iż czerwcu 2013 r. na terenie działania PCPR w [...] w innej rodzinie zastępczej doszło do adopcji innego rodzeństwa i rodzina nie musiała zwracać pomocy pieniężnej.

Zaskarżoną decyzją z dnia 28 kwietnia 2015 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu uchyliło w całości decyzję Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku i orzekło o uznaniu świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania w rodzinie zastępczej dziecka P. C., wypłaconego za okres od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r., w wysokości 1.861,65 zł, za świadczenie nienależnie pobrane. W uzasadnieniu organ odwoławczy przedstawił stan faktyczny sprawy, a następnie przywołał treści przepisów prawa materialnego, w tym art. 80 ust. 1, art. 87 ust. 1 oraz art. 90 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zwanej dalej ustawą. Kolegium wskazało także na zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz na decyzje organu I instancji dotyczące przyznania rodzinie zastępczej – H.O. świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania P. C., jak i na postanowienia Sądu Rejonowego w [...] z dnia 27 września 2013 r. i z dnia 3 grudnia 2013 r. Kolegium odnotowało również, że na podstawie postanowienia SR w [...] z dnia 27 września 2013 r. w okresie od 15 listopada 2013 r. do 3 grudnia 2013 r. miejscem zamieszkania m.in. małoletniego P. C. miało być miejsce pobytu wnioskodawców, tj. przyszłych rodziców adopcyjnych, którzy będą pełnić rolę rodziny zastępczej i sami będą ponosić w całości koszty utrzymania małoletnich dzieci, tj. P. C. i jego siostry. Wobec powyższego organ przyjął, że od dnia 15 listopada 2013 r. małżonkowie M. S. i S. B. stali się rodziną zastępczą dla ww. dzieci, a H. O. przestała być uprawniona do pobierania świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania małoletnich P. i M. C. W tej sytuacji prawidłowo uznał organ I instancji, że pobrane świadczenie w okresie od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. zostało nienależnie pobrane przez H. O.. Kolegium wyjaśniło, że decyzja organu I instancji podlegała uchyleniu, gdyż nie została w niej określona kwota nienależnie pobranego świadczenia. Kolegium przedstawiło sposób jej ustalenia wskazując, że wyliczona została ona na podstawie decyzji z dnia 8 kwietnia 2013 r., nr [...], którą organ I instancji zmienił decyzję z dnia 1 marca 2012 r. przyznając rodzinie zastępczej świadczenie w wysokości 1.241,10 zł miesięcznie od 01 marca 2013 r. do 31 marca 2014 r. oraz w kwocie 988,20 zł miesięcznie od 1 kwietnia 2014 r. do dnia 27 stycznia 2023 r., tj. do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości. Za listopad 2013 r. i grudzień 2013 r. wysokość przyznanego rodzinie zastępczej świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonego w niej dziecka P. C. wyniosła zgodnie z ww. decyzją 1.241,10 zł miesięcznie, stąd kwota nienależnie pobranego świadczenia za okres od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. wynosi 1.861,65 zł, tj.: 620,55 zł (za 15 dni listopada 2013 r.) + 1.241,10 zł (za grudzień 2013 r.). Kwota 620,55 zł za 15 dni listopada 2013r. została wyliczona w następujący sposób: 15 dni x 41,37 zł = 620,55 zł (koszt utrzymania dziecka wyliczony proporcjonalnie do liczby dni: 1.241,10 zł: 30 dni = 41,37 zł za jeden dzień). Organ odnosząc się do zarzutów odwołania organ uznał je za niezasadne.

W skardze H. O., wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji zarzuciła jej naruszenie przepisów postępowania, mające istotne wpływ na wynik sprawy: art. 7 K.p.a. w zw. z art. 77 § 1 K.p.a. poprzez pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy wyjaśnień skarżącej zawartych w odwołaniu od decyzji organu I instancji, a dotyczących precyzyjnego wskazania przez nią, kiedy doszło do faktycznego opuszczenia przez małoletniego rodziny zastępczej, co w świetle art. 87 ust. 1 ustawy było kluczowe dla podjęcia prawidłowego rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie, a także pominięcie przy podejmowaniu rozstrzygnięcia w sprawie zaświadczenia organizacji [...] z dnia 23 stycznia 2015 r., z którego jednoznacznie wynika w jakich okresach rodzina adopcyjna przebywała w Polsce i kiedy przejęła faktyczną opiekę nad dziećmi, co skutkowało błędnym przyjęciem, że małoletni opuścił rodzinę zastępczą dnia 15 listopada 2013 r.; art. 80 K.p.a. poprzez przekroczenie dopuszczalnych granic swobodnej oceny dowodów przy ocenie momentu, w którym małoletni opuścił faktycznie rodzinę zastępczą, przez przyjęcie, że orzeczenie sądu w przedmiocie ustalenia miejsca zamieszkania dziecka w okresie od 15 listopada 2013 r. do 3 grudnia 2013 r. w rodzinie adopcyjnej, która będzie w tym okresie pełniła funkcje rodziny zastępczej i ponosiła koszty utrzymania dziecka, było równoznaczne z opuszczeniem przez małoletniego rodziny zastępczej, podczas gdy w okresie tym to skarżąca sprawowała opiekę nad małoletnim. W uzasadnieniu skargi powtórzyła argumentację i wywody zawarte w treści wniesionego odwołania i dowodziła, że organ dokonał błędnych ustaleń w zakresie daty faktycznego opuszczenia przez małoletniego rodziny zastępczej. Akcentowała, że organ II instancji nie wyjaśnił podstaw prawnych przyjęcia, że od momentu, w którym ustał okres osobistej styczności przyszłych rodziców adopcyjnych z małoletnim, tj. od 3 grudnia 2013 r. do dnia uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego w [...] w przedmiocie adopcji z dnia 3 grudnia 2013 r., co nastąpiło w dniu 18 grudnia 2013 r., faktycznie sprawowała opiekę nad dzieckiem. Akcentowała, że postanowienie Sądu z września 2013 r. samo w sobie nie przesądzało o dacie faktycznego sprawowania pieczy nad małoletnim, a wskazywało jedynie okres w którym może dojść do styczności z potencjalnymi rodzicami adopcyjnymi.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu podtrzymało argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji i wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1647) sądy administracyjne kontrolują działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w postępowaniu sądowym nie mogą być brane pod uwagę argumenty natury słusznościowej czy celowościowej. Badana jest wyłącznie legalność aktu administracyjnego, czyli prawidłowość zastosowania przepisów prawa do zaistniałego stanu faktycznego i trafność ich wykładni oraz prawidłowość przyjętej procedury.

Na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., uwzględnienie skargi na decyzję administracyjną następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b) lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c).

Przedmiotem skargi jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 28 kwietnia 2015 r., którą uchylono w całości decyzję Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku z dnia 9 stycznia 2015 r. i orzeczono o uznaniu świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania w rodzinie zastępczej dziecka P. C., wypłaconego za okres od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. w wysokości 1.861,65 zł, za świadczenie nienależnie pobrane.

Przeprowadzona przez Sąd, według wskazanych powyżej kryteriów, kontrola legalności zaskarżonej decyzji - oraz na zasadzie art. 135 P.p.s.a. - decyzji organu I instancji wykazała, że zaskarżona decyzja, jak i utrzymana nią w mocy decyzja wydana przez organ I instancji, nie odpowiadają prawu.

Materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia o uznaniu za nienależnie pobrane świadczeń wypłaconych na pokrycie kosztów utrzymania w rodzinie zastępczej dziecka P. C. za okres od 15 listopada 2013 r. do 31 grudnia 2013 r., w wysokości 1.861,65 zł, stanowiły przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332), zwanej dalej ustawą. Stosownie do treści art. 87 ust. 1 ustawy świadczenia i dodatki, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81, przyznaje się od dnia faktycznego umieszczenia dziecka odpowiednio w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka do dnia faktycznego opuszczenia przez dziecko rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka. Z powyższego przepisu wynika zatem jednoznacznie, że świadczenia i dodatki na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej przyznawane są tylko i wyłącznie na okres faktycznego pobytu dziecka w rodzinie. Przepis art. 87 ust. 2 ustawy enumeratywnie wymienia przypadki umożliwiające odstąpienie od finansowania pobytu dziecka w rodzinie zastępczej i obejmuje on sytuacje, gdy nie dochodzi do faktycznego opuszczenia przez dziecko rodziny zastępczej, rozumianego jako ostateczne wyjęcie dziecka spod pieczy tej rodziny. Z tożsamą sytuacją mamy do czynienia w przypadku urlopowania dziecka do rodziny biologicznej, w tym również w sytuacji, gdy ma to miejsce za zgodą sądu rodzinnego. Dziecko nadal pozostaje w pieczy rodziny zastępczej, która nie tylko zabezpiecza miejsce na jego powrót (a co za tym idzie, ponosi związane z tym koszty), ale powierzoną jej pieczę nad dzieckiem przez cały czas sprawuje. Nie ma zatem podstaw do odebrania rodzinie zastępczej pomocy finansowej za ten okres. Przesłanki z przepisu art. 87 ust. 2 ustawy stanowią katalog zamknięty (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 18 października 2013 r., sygn. akt II SA/Po 742/13 – Lex 1390271).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że dla jej prawidłowego rozstrzygnięcia niezbędnym było ustalenie okresu, w jakim małoletni P. C. przebywał u przyszłych rodziców adopcyjnych i czy w tym okresie wyjęty został spod pieczy rodziny zastępczej oraz w jakiej dacie nastąpiło faktyczne opuszczenie tej rodziny przez małoletniego, a to wobec orzeczenia Sądu Rejonowego w [...] z dnia 3 grudnia 2013 r., który orzekł o pełnym przysposobieniu małoletniego.

Z przepisu art. 7 K.p.a. w zw. z art. 77 § 1 K.p.a. wynika bowiem, że to na organach administracji spoczywa obowiązek wyjaśnienia wszelkich okoliczności sprawy i ustalenia prawdy w sensie materialnym. Zasada prawdy obiektywnej nakłada na organ prowadzący postępowanie administracyjne obowiązek określenia z urzędu, jakie dowody są niezbędne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz obowiązek przeprowadzenia tych dowodów z urzędu. Pod pojęciem materiału dowodowego rozumieć należy ogół dowodów, których zebranie jest konieczne dla dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Postępowanie dowodowe nie może zostać zakończone dopóki organ nie ustali czy stan faktyczny przewidziany w normie prawnej wystąpił, czy też nie w rozpoznawanej sprawie. W przedmiotowej sprawie wymóg ten dotyczył więc ustalenia daty faktycznego opuszczenia rodziny zastępczej przez małoletniego P. C. oraz daty ustania bieżącej pieczy nad małoletnim przez ustanowioną dla niego rodzinę zastępczą. Zgodnie bowiem z art. 1121 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 583), zwanej dalej K.r.o., obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo kierującego placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym.

Organy orzekające w sprawie uznały, że postanowienie Sądu Rejonowego w [...] z dnia 27 września 2013 r., sygn. akt [...], ustalające w punkcie 2, że w okresie od dnia 15 listopada 2013 r. do dnia 3 grudnia 2013 r. miejscem zamieszkania małoletnich dzieci P. i M. C. będzie miejsce pobytu wnioskodawców, którzy będą pełnić dla dzieci funkcję rodziny zastępczej, z tym, że sami będą ponosić w całości koszty utrzymania małoletnich oznaczało, iż doszło do zmiany rodziny zastępczej z dotychczasowej na wskazaną w tym postanowieniu. Wniosek taki, zdaniem Sądu, był nieuprawniony. Orzeczenie Sądu Rejonowego w [...] dotyczyło bowiem tylko i wyłącznie okresu wskazanego w nim, tj. od 15 listopada 2013 r. do 3 grudnia 2013 r. i nie stanowiło podstaw do przyjęcia, że po tej dacie dotychczasowa rodzina zastępcza nie jest uprawniona i legitymowana do sprawowania pieczy nad małoletnim, a tym samym i do uzyskania pomocy w zaspokojeniu jego potrzeb. Uwadze organów obu instancji umknęło również, że postanowieniem Sądu Rejonowego w [...] z dnia 3 grudnia 2013 r. orzeczone zostało pełne przysposobienie ww. dzieci. Organy nie rozważyły także skutków z tym związanych. W tym miejscu koniecznym jest wskazanie, że zgodnie z art. 588 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, ze zm.), zwanej dalej K.p.c. postanowienie orzekające przysposobienie staje się skuteczne po uprawomocnieniu się. Art. 588 K.p.c. stanowi bowiem, że postanowienie orzekające przysposobienie staje się skuteczne po uprawomocnieniu się. Postanowienia takiego sąd opiekuńczy nie może zmienić ani uchylić. W świetle powyższego, władza rodzicielska nad małoletnim przeszła na przysposabiających (art. 121 § 1 i art. 123 § 1 K.r.o.) dopiero z chwilą uprawomocnienia się postanowienia SR w [...] z dnia 3 grudnia 2013 r.

Ustalony w sprawie stan faktyczny, który nie był pełnym, nie uprawniał zatem przyjęcia, że po stronie skarżącej wystąpiły okoliczności uzasadniające uznanie, że świadczenie wypłacone w okresie od 15 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r., było nienależnie pobranym.

W ocenie Sądu, zgodzić należy się z zarzutami skargi, że podjęcie rozstrzygnięcia merytorycznego nastąpiło po dokonaniu niezbyt wnikliwych ustaleń co do okoliczności faktycznych i bez wszechstronnej oceny stanu faktycznego, która uwzględniałaby cały zgromadzony materiał dowodowy. Postępowanie wyjaśniające przeprowadzone zostało tym samym z naruszeniem zasad procesowych regulująch postępowanie przed organami administracji publicznej. Odnotowania także wymaga, że organ odwoławczy nie odniósł się do zarzutu odwołania, stosownie do wymogów art. 107 § 3 K.p.a., i nie wyjaśnił z jakich przyczyn i na jakiej podstawie uznał okres pobytu małoletniego w rodzinie zastępczej od dnia 3 grudnia 2013 r. do 18 grudnia 2013 r. za czas, w którym tej rodzinie nie przysługuje świadczenie. Nie rozważył nadto całego materiału dowodowego, a zwłaszcza zaświadczenia organizacji [...] z dnia 23 stycznia 2015 r., co do okresów, w jakich rodzina adopcyjna przebywała w Polsce i kiedy przejęła faktyczną opiekę nad dziećmi. Organy administracji nie ustaliły nadto czy też, a jeśli tak to, w jakim zakresie rodzina adopcyjna zobowiązana była ponosić koszty utrzymania dziecka w okresie od 3 grudnia 2013 r. do 18 grudnia 2013 r. oraz, która z rodzin poniosła koszty wyposażenia dziecka na wyjazd.

Reasumując, zdaniem Sądu, organy orzekające w sprawie przedwcześnie uznały, że zgromadziły materiał dowody w zakresie umożliwiającym prawidłowe rozstrzygnięcie sprawy.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy wezmą pod uwagę datę uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego w [...] z dnia 3 grudnia 2013 r. o przysposobieniu i ustalą czy ewentualnie w okresie od dnia 3 grudnia 2013 r. do dnia 18 grudnia 2013 r. piecza nad małoletnim powierzona została rodzicom adopcyjnym, a także ustalą datę faktycznego opuszczenia rodziny zastępczej przez małoletniego.