Postanowienie z dnia 2016-06-10 sygn. III SA/Wa 618/16

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Starszy Referendarz Sądowy Marcin Piłaszewicz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na posiedzeniu niejawnym w dniu 10/6/3016 r po rozpoznaniu wniosku J.L. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. L. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] /12/2015 r. nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zbycia lokalu mieszkalnego p o s t a n a w i a 1. zwolnić skarżącego od wpisu od skargi; 2. odmówić skarżącemu przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie;

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r. poz. 718) – zwanej dalej u.p.p.s.a, stronie może być przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym albo częściowym (art. 245 § 3 u.p.p.s.a.). Przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu i następuje wtedy, kiedy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, (art. 245 § 2, art. 246 § 1 pkt 1 u.p.p.s.a.). Przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, jak w niniejszej sprawie, tj., np. zwolnienie od kosztów sądowych - następuje wtedy, kiedy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 u.p.p.s.a.). Zasadą przyjętą przez ustawodawcę w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest odpłatność za wnoszone do sądów środki prawne. Okoliczności uzasadniające potrzebę przyznania stronie prawa pomocy powinna wykazać – strona. Skarżący, w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu od skargi w wysokości 1500 zł, pismem z 15/5/2016 r., zwrócił się o zwolnienie od kosztów sądowych z uwagi na brak dochodu, kłopoty zdrowotne, status osoby bezrobotnej i kłopoty rodzinne. W wykonaniu wezwania referendarza sadowego z 23/5/2016 r. skarżący złożył wypełniony formularz PPF, deklaracje podatkowe PIT oraz wyciągi z rachunków bankowych, decyzję o utracie zasiłku z UP. W piśmie przewodnim z 3 czerwca 2016 r. skarżący poinformował o tym, że jego dochód brutto za 2016 r. wyniósł ok 2 tys. zł. Samotnie prowadzi gospodarstwo domowe, ponieważ, z uwagi [...] żony i konieczność ochrony [...] syna, wyprowadził się od żony. Nie otrzymuje od niej żadnych pieniędzy, wręcz odwrotnie – ma zasądzone na czas sprawy rozwodowej alimenty w wysokości 1000 zł. Z tego tytułu jest zadłużony na kwotę 25 tys. zł. Skarżący poinformował, że jedzenie otrzymuje od rodziny i znajomych. W ten sposób uzyskuje też drobne środki na opłacenie korespondencji. Wskazał nadto, że jego mieszkanie zostało – prawdopodobnie – zlicytowane. Utracił także prawo do zasiłku z UP. Przez ostatnie lata chorował na [...] : ostatnio przestał przyjmować leki i szuka pracy.

W formularzu PPF skarżący powołał się nadto na to, że sprawa przed WSA dotyczy czynności z 2010 r., natomiast obecnie sytuacja strony jest inna. Począwszy do 2007 r. poszukuje pracy, podjął kilkukrotnie próby prowadzenia własnego biznesu, przeżył tragedię rodzinną, kilkuletnią [...] . Nie ma majątku, pieniędzy, pracy, stałego miejsca zamieszkania, stara się uregulować swoją sytuacje – "ale w tej chwili jest jak jest".

Jego mieszkanie o pow. 128 m.kw. zostało zajęte przez komornika i zlicytowane. Skarżący złożył nadto powództwo do spółki o zapłatę wynagrodzenia ze stosunku pracy (4 tys. zł), lecz spółka jest w upadłości. Referendarz sądowy daje wiarę oświadczeniom skarżącego – przywołanym w części historycznej – o jego sytuacji materialnej i to nie tylko dlatego, że zostały złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej: na prawdziwość oświadczeń strony wskazuje ich spójność (niezależnie od czasu, ale też miejsca złożenia), zgodność z treścią akt administracyjnych oraz ze stanowiskiem organów administracji (które zostały załączone do wniosku). Jedynym wymagalnym kosztem sądowym jest wpis od skargi w wysokości wskazanej w części historycznej. Zdolność do ponoszenia innych kosztów postępowania - na razie niewymagalnych w sprawie – będzie rozważana w razie ich wystąpienia z uwzględnieniem każdoczesnej sytuacji finansowej skarżącego. Z uwagi na czynności podejmowane przez stronę nie sposób jej uznać za osobę trwale niezdolną do uzyskania środków finansowych, także na poczet kosztów sądowych – zwłaszcza, że jak wynika z akt administracyjnych, prowadziła aktywną działalność zarobkową. Z punktu widzenia interesów Skarbu Państwa decyzja o zwolnieniu strony od potencjalnych kosztów byłaby zatem brzemiennym i niewybaczalnym błędem i wyrazem nadużycia uprawnień przez urzędnika sądowego. Zdaniem referendarza sądowego, skarżący jest w stanie – i to pomimo ciężkiej sytuacji rodzinnej strony (agresja ze strony żony, rozpad małżeństwa, postępowania podatkowe, niewypłacanie wynagrodzenia za pracę) – zdobyć także środki na poczet wpisu od skargi w wysokości 1500 zł: tym bardziej, że nie tylko podejmuje efektywne wysiłki w celu znalezienia stałej pracy, ale także dlatego, że cieszy się sympatią bliskich i znajomych oraz może liczyć na ich pomoc, co sam zadeklarował. Jednakże, nawet rozważając podjęcie decyzji niekorzystnnej dla strony, referendarz sądowy jest skrępowany więzami przyzwoitości, zasad racjonalnego wnioskowania, doświadczenia życiowego i, niezależnie od tychże, kryteriami minimum socjalnego i minimum egzystencji, przyjętymi powszechnie. Minimum socjalne to wskaźnik społeczny mierzący koszty utrzymania gospodarstw domowych. Zakres i poziom zaspokajanych potrzeb według tego modelu winny zapewniać takie warunki życiowe, by na każdym z etapów rozwoju człowieka umożliwić reprodukcję jego sił życiowych, posiadanie i wychowanie potomstwa oraz utrzymanie więzi społecznych. Minimum egzystencji (inaczej także minimum biologiczne) jest wskaźnikiem, który określa poziom zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych (w postaci przeliczenia na kwotę) konieczny do przetrwania biologicznego – przeżycia (zob. https://www.ipiss.com.pl/?zaklady=minimum-egzystencji-2). Z informacji nadesłanych przez stronę wynika, że osiągany przez nią dochód nie przekracza minimum socjalnego w wysokości 1079, 03 zł (por część historyczna). Wypełnia natomiast wielkość minimum egzystencji tylko dlatego, że strona korzysta z pomocy osób bliskich. Skoro referendarz sądowy uznał oświadczenia skarżącego za prawdziwe, to uwzględniając krępujące urzędnika sądowego więzy, wbrew interesowi Skarbu Państwa, był zobowiązany, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 u.p.p.s.a. w związku z art. 245 § 3 u.p.p.s.a., orzec jak w sentencji.