Wyrok z dnia 2013-06-24 sygn. II AKa 188/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKa 188/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2013r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie - II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Paweł Rysiński (spr.)

Sędziowie: SA – Hanna Wnękowska

SA – Zbigniew Kapiński

Protokolant: – st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska

przy udziale Prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2013 r.

sprawy 1) W. S. (1) osk. z art. 270 § 1 k.k., 297 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 4 § 1 k.k.;

2) A. A. (1) osk. z art. 271 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 4 § 1 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w. W.

z dnia 28 lutego 2013 r. sygn. akt XVIII K 223/12

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę W. S. (1) i A. A. (1) przekazuje Sądowi Okręgowemu w. W. do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy uniewinnił oskarżonych W. S. S. i A. E. A. od popełnienia czynu zarzucanego im w a/o (wyrok k. 1202 t. VII akt).

Orzeczenie to, apelacją na niekorzyść oskarżonych, zaskarżył prokurator. Zarzucił wyrokowi:

I.  obrazę przepisów prawa karnego i procesowego, mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7, 410 i 424 § 1 pkt 1 k.p.k., polegającą na: przekroczeniu granic swobodnej oceny przeprowadzonych dowodów i dokonaniu ich oceny w sposób dowolny, jednostronny, pozbawiony obiektywizmu, bez oparcia na całokształcie ujawnionego w sprawie materiału dowodowego, bez uwzględnienia wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, w szczególności daniu w sposób bezkrytyczny wiary wyjaśnieniom oskarżonych, przyjęciu dowodów korzystnych dla oskarżonych z pominięciem dowodów przeciwnych i oparcie na nich rozstrzygnięcia, co skutkowało niesłusznym uniewinnieniem W. S. (1) i A. A. (1) od popełnienia zarzucanych im czynów, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, należycie oceniony, we wzajemnym powiązaniu prowadzi do wniosku przeciwnego;

II.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mających wpływ na jego treść wyrażający się w przyjęciu, że oskarżeni A. A. (1) i W. S. (1) nie dopuścili się zarzucanych aktem oskarżenia czynów, podczas gdy oskarżeni stosując świadomie i umyślnie oszukańcze zabiegi sporządzili fikcyjne, nierzetelne dokumenty w postaci: umowy kupna-sprzedaży oraz faktury proforma a podpisując je nadali im pozór autentyczności, iż opisana w nich transakcja miała miejsce a następnie na ich podstawie wyłudzili kredyt inwestycyjny w kwocie 338.000.00 zł, z zamiarem niespłacenia na szkodę Banku (...) Spółka Akcyjna III Oddział w W..

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zarzuty apelacji i argumenty użyte na ich uzasadnienie okazały się zasadne. Stwierdzenie uchybień wskazanych w środku odwoławczym musiało prowadzić do uwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i do przekazania spawy do ponownego rozpoznania.

W żadnym razie nie można bowiem zaakceptować poglądu jaki podjął Sąd pierwszej instancji w odniesieniu do prawnej oceny zachowań obojga oskarżonych, a który zdawkowo jedynie przedstawił w pisemnych motywach wyroku.

W odniesieniu do oskarżonej A. A. (1) Sąd uznał, że: „nie stwierdzono, aby sporządzając fakturę proforma z dnia 22 grudnia 1997 r. oraz podpisując umowę z dnia 20 grudnia 1997 roku, jak również wykonując dalsze czynności związane z uzyskaniem kredytu, działała w celu doprowadzenia Banku (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Podejmując wskazane wyżej czynności kierowała się bowiem nielicznymi informacjami uzyskanymi od ojca i zapewnieniami, iż w ten sposób nie jest narażona na żadne kłopoty, ponieważ czynności te są legalne. Z wyjaśnień oskarżonej wynika, iż działała ona w przeświadczeniu o zgodności z prawem swojego zachowania, jak również pozostały zgromadzony materiał dowodowy nie wykazał, aby którekolwiek z jej działań związanych z przedmiotowym zdarzeniem naruszało jakikolwiek przepis. Godzi się również podkreślić, że A. A. (1) nie została poinformowana o szczegółach interesów prowadzonych przez jej ojca oraz R. P. i jak podkreśliła, sama nie wyrażała zainteresowania przedsięwzięciem, w którym wzięła udział. W świetle przytoczonych powyżej argumentów nie jest możliwym przyjęcie, aby w chwili podejmowania działania przez oskarżoną miała wolę i świadomość doprowadzenia pokrzywdzonego podmiotu do niekorzystnego rozporządzenia poprzez wprowadzenie w błąd, czy wyzyskaniu jego błędu”.

Pogląd taki jest oczywiście sprzeczny z zasadami prawidłowego (logicznego) rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Sprowadza się do konstatacji, że „brak zainteresowania przedsięwzięciem w którym (oskarżona) wzięła udział ekskulpuje ją od odpowiedzialności karnej. Tymczasem oskarżona nie tylko, że sporządziła poświadczające nieprawdę dokumenty w celu przedłożenia ich w banku dla uzyskania kredytu, mając pełną świadomość ich niezgodności ze stanem rzeczywistym, to następnie, jak ustalił Sąd, przelaną na jej konto kwotę kredytu podjęła i przekazała R. P..

Powyższe działania zdają się wyczerpywać dyspozycję art. 297 § 1 k.k. we współdziałaniu ze współoskarżonym W. S., a pogląd Sądu jakoby dla przypisania oszustwa kredytowego po stronie sprawcy musiał istnieć zamiar niespłacenia kredytu ma – co oczywiste zastosowanie wyłącznie w przypadku kumulatywnej kwalifikacji prawnej przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i z art. 297 § 1 k.k., co w sprawie niniejszej nie musi mieć zastosowania wobec oskarżonej A. A., a czego Sąd w ogóle nie rozważał.

Tymczasem przestępstwo oszustwa kredytowego, którego znamiona zawarto w czynie zarzuconym oskarżonej w akcie oskarżenia, stanowi podstawę do kryminalizacji zachowań odpowiadających przygotowaniu (lub usiłowaniu) klasycznego oszustwa . Art. 297 k.k. bowiem służy do kryminalizacji zachowań na przedpolu naruszenia dóbr prawnych chronionych przez art. 286 k.k. Jest, co więcej, przestępstwem o charakterze formalnym, dla jego realizacji nie jest konieczne wystąpienie skutku w postaci uzyskania kredytu, a tym bardziej zaistnienia szkody majątkowej. Dlatego stwierdzenie, że w sprawie nie zostały wyczerpane znamiona oszustwa z art. 286 k.k., w żadnym razie nie wyklucza przypisania oskarżonym przestępstwa z art. 297 § 1 k.k., co uczynił Sąd wbrew dokonanym ustaleniom faktycznym.

Powyższe rozważania dotyczą obydwojga oskarżonych, skoro to W. S. nakłonił oskarżoną A. do sporządzenia nierzetelnych oświadczeń – w celu ich przedłożenia w banku, co następnie osobiście uczynił. W kwestii dotyczącej odpowiedzialności oskarżonych za czyn z art. 286 k.k. Sąd pierwszej instancji w ogóle nie poddał ocenie faktu, że przed przelaniem kwoty kredytu na konto oskarżonej A. oskarżeni przedstawili w banku umowę stwierdzającą, że oskarżona A. A. sprzedała firmie (...) oskarżonego S. linię do przemiału zboża, co w istocie nie miało miejsca, zaś kwotę kredytu oskarżony ten zużytkował na inne cele.

W efekcie tych działań kredyt nie został spłacony, a egzekucja należności banku okazała się nieskuteczna.

Sąd pierwszej instancji przyjął (k. 29 uzasadnienia wyroku), że oskarżony W. S. „nie działał ze świadomością pokrzywdzenia banku i wprowadzenia w błąd odnośnie swoich możliwości wywiązania się z zaciągniętych zobowiązań … oskarżony taką możliwość miał”. Pogląd ten wywiódł Sąd z biznesplanu sporządzonego dla sp. (...). Wynika z niego, że planowane przedsięwzięcie gospodarcze miało szanse powodzenia. Nie dostrzegł Sąd, że warunkiem niezbędnym był zakup linii produkcyjnej do przemiału zboża, do czego nie doszło, a o czym oszukańczo oskarżony poinformował bank jeszcze przed uzyskaniem kredytu.

Powyższe uchybienia i błędy w ocenach sprawiają, że zaskarżony wyrok nie mógł się ostać.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd pierwszej instancja uwzględni powyższe wskazania, pogląd na odpowiedzialność oskarżonych ukształtuje zgodnie z regułami art. 7 k.p.k., a swe stanowisko należycie uzasadni.

Ponieważ uchylenie zaskarżonego wyroku ma swą przyczynę w błędnych ocenach a nie ustaleniach faktycznych będzie Sąd mógł poprzestać w myśl art. 442 § 2 k.p.k., na ujawnieniu tych z dowodów które nie miały wpływu na uchylenie wyroku.

Z tych wszystkich przyczyn orzeczono jak wyżej.