Wyrok z dnia 2000-04-04 sygn. II KKN 335/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KKN 335/99

WYROK Z DNIA 4 kwietnia 2000 r.

Przewodniczący: SSN Lech Paprzycki.

Sędziowie SN: Tomasz Grzegorczyk, Józef Szewczyk (spr.).

Protokolant: Wanda Ciszewska.

UZASADNIENIE

W związku z tym, że akta sprawy M. K. i E. P. zaginęły w Sądzie Rejonowym w O., Sąd ten postanowieniem z dnia 16 listopada 1998 r. częściowo odtworzył akta Sądu Powiatowego w O. o sygn. II Kp (…).

Z treści postanowienia o odtworzeniu akt wynika, iż wyrokiem Sądu Powiatowego w O. z dnia 28 czerwca 1973 r., sygn. akt II Kp 73 oskarżeni M. K. i E. P. zostali uznani winnymi tego, że: w dniu 11 listopada 1972 r. w O. działając wspólnie i w porozumieniu z T. K. znieważyli godło Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w ten sposób, że wyrwali i zniszczyli na terenie Akademii Rolniczo-Technicznej dwie tablice propagandowe związane tematycznie z 50 rocznicą powstania ZSRR i 25 lecia współpracy naukowo-technicznej PRL - ZSRR przy czym jedna z tych tablic posiadała godło ZSRR, a nadto spalili gablotki Związku Młodzieży Socjalistycznej z materiałem propagandowym o utworzeniu studenckiego ośrodka propagandy i informacji oraz zerwali i zniszczyli materiał propagandowy z gablotki Związku Młodzieży Wiejskiej tj. popełnienia przestępstwa z art. 284 § 1 kk i za to na podstawie powołanego przepisu skazani na kary po 9 miesięcy pozbawienia wolności.

Ponadto wyrokiem tym M. K. został skazany z art. 155 § 2 kk z 1969 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności.

Od przedstawionego wyżej wyroku rewizję wniósł tylko obrońca oskarżonego M. K., zarzucając w niej obrazę przepisu art. 284 § 1 kk przez nieprawidłowe jego zastosowanie do czynu opisanego w punkcie I wyroku i błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku przez niesłuszne uznanie, że wizerunek sierpa i młota stanowi godło ZSRR oraz rażącą surowość wymierzonej kary.

Sąd Wojewódzki w O. wyrokiem z dnia 8 marca 1974 r., sygn. akt III Kr (…) zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Powyższy wyrok oraz wyrok Sądu Powiatowego w O. z dnia 28 czerwca 1973 r., sygn. akt II Kp (…), w części skazującej z art. 284 § 1 kk z 1969 r. na korzyść oskarżonych M. K. i E. P. zaskarżył Prokurator Generalny, który w kasacji zarzucił mające istotny wpływ na treść orzeczenia rażące naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 284 § 1 kk z 1969 r. na skutek jego zastosowania, pomimo iż z dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych wynikało, iż działanie oskarżonych nie wypełniało treści tego przepisu i wniósł o uchylenie w zaskarżonej części wyroku i uniewinnienie M. K. i E. P. od popełnienia czynu zakwalifikowanego z art. 284 § 1 kk z 1969 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja zasługuje na uwzględnienie.

Z niekwestionowanych ustaleń faktycznych wynika, iż w nocy z 11/12 listopada 1972 r. T. K. i M. K. wyrwali i częściowo zniszczyli, między innymi, tablicę propagandową, na której umieszczony był napis "50 rocznica powstania ZSRR" oraz wizerunek "sierpa i młota".

W tym czasie E. P. stał obok i obserwował okolicę, celem ewentualnego uprzedzenia kolegów o zbliżaniu się kogokolwiek do miejsca zdarzenia.

Ma rację autor kasacji, że wyżej opisane zachowanie oskarżonych nie wypełniło znamion art. 284 § 1 dkk. Podstawowa zasada odpowiedzialności karnej - nullum crimen sine lege (art. 1 § 1 dawnego i obecnie obowiązującego kodeksu karnego) nakazuje, aby czyn zabroniony był określony szczegółowo przez ustawę oraz zakazuje stosowania w prawie karnym analogii i wykładni rozszerzającej na niekorzyść sprawcy.

Przedmiotem ochrony przepisu art. 284 § 1 dkk było między innymi godło ZSRR.

Obowiązująca w czasie zdarzenia będącego przedmiotem niniejszej sprawy Konstytucja ZSRR przewidywała w art. 143, iż "Herb państwowy Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich składa się z sierpa i młota na obramowanej kłosami kuli ziemskiej w promieniach słońca z napisem w językach republik związkowych "Proletariusze wszystkich krajów łączcie się". U góry herbu znajduje się pięcioramienna gwiazda" (Konstytucja ZSRR. Wydawnictwo Literatury w Językach Obcych. Moskwa 1947, s. 109).

Jak już wspomniano, M. K. i E. P. uszkodzili tablicę, na której umieszczony był wizerunek "sierpa i młota", który w świetle Konstytucji ZSRR nie stanowi godła tego państwa. Skoro tak, to skazanie oskarżonych na podstawie art. 284 § 1 dkk było bezpodstawne.

W rzetelnie prowadzonym procesie karnym zachowanie oskarżonych można było jedynie oceniać przez pryzmat przepisów chroniących mienie przed zniszczeniem czy uszkodzeniem. Natomiast błędny sposób rozumowania zaprezentowany przez sądy orzekające w tej sprawie, mógł równie dobrze doprowadzić do skazania oskarżonych za znieważenie flagi ZSRR, na której umieszczony był także sierp i młot.

Reasumując, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone wyroki i M. K. oraz E. P. uniewinnił od popełnienia przestępstwa opisanego w art. 284 § 1 dkk. Na podstawie art. 630 w zw. z art. 638 kpk kosztami procesu w części uniewinniającej obciążył Skarb Państwa.