Wyrok z dnia 2017-01-27 sygn. II SA/Rz 985/16

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

1. Na gruncie art. 90n ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty, uprawnienie do złożenia wniosku o przyznanie świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym przysługuje rodzicom do czasu uzyskania przez dziecko (ucznia) pełnoletniości. Z chwilą osiągnięcia pełnoletności, legitymację do wystąpienia z wnioskiem o świadczenie posiada wyłącznie uczeń.

2. Skierowanie decyzji administracyjnej do osoby, która w toku postępowania przestała być przedstawicielem ustawowym strony z uwagi na uzyskanie przez nią pełnoletności, a jednocześnie sama stroną nie jest, stanowi wadę, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 4 Kpa.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Marcin Kamiński Sędziowie WSA Piotr Godlewski WSA Maciej Kobak /spr./ Protokolant specjalista Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 27 stycznia 2017 r. sprawy ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] w przedmiocie przyznania pomocy materialnej stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji i decyzji Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] kwietnia 2016 r. nr [...].

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi MM jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] (dalej w skrócie: "SKO") z dnia [...] czerwca 2016 roku, nr [...] w przedmiocie przyznania pomocy materialnej – stypendium szkolnego dla ucznia.

Kwestionowana decyzja zapadła w następującym stanie faktycznym. Wnioskiem z dnia 4 września 2015 roku MM zwrócił się do Zespołu Oświatowego Miasta i Gminy [...] o przyznanie stypendium szkolnego dla córki – MM, urodzonej w dniu 24 września 1997 roku.

Decyzjami częściowymi z dnia [...] października i [...] listopada 2015 roku, numer, odpowiednio: [...] przyznano MM pomoc materialną, tj. stypendium szkolne dla ucznia – MM w formie świadczenia pieniężnego na cele o charakterze edukacyjnym, w wysokości po 111 zł. za miesiące listopad i grudzień.

Decyzją końcową, z dnia [...] kwietnia 2016 roku, nr [...] przyznano MM pomoc materialną, tj. stypendium szkolne dla ucznia – MM w formie świadczenia pieniężnego na cele o charakterze edukacyjnym

w wysokości po 111 zł. za miesiąc kwiecień 2016 roku.

W ustawowym terminie skarżący wniósł od tej decyzji odwołanie, zarzucając, że bezpodstawnie obniżono mu świadczenie z 222 zł., jakie pobrał w 2015 roku do kwoty 111 zł.

Powołaną na wstępie decyzją z dnia [...] czerwca 2016 roku, SKO utrzymało

w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Powołując się na podstawę materialnoprawną decyzji organu I instancji, tj. art. 90d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, (Dz. U. 2015r. poz. 2156 ze zm., dalej w skrócie: "uso") SKO przyjęło, że nie ma przesłanek do kwestionowania zajętego przez ten organ stanowiska. Zarówno ustalenia faktyczne, jak i ich kwalifikacja prawna, były prawidłowe.

W ustawowym terminie decyzję SKO zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie MM. Uznał, że otrzymane stypendium jest zbyt niskie i nie obejmuje całego okresu objętego uprawnieniem. Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji SKO.

W odpowiedzi na skargę, SKO wniosło o oddalenie skargi podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

W toku postępowania sądowoadministracyjnego, Sąd zawiadomił uczestniczkę – MM o sprawie oraz doręczył jej odpis skargi oraz odpowiedzi na skargę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 1660). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm., dalej "P.p.s.a."). Stosownie do tego przepisu sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. W myśl art. 145 P.p.s.a., sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności, ewentualnie niezgodności z prawem, gdy dotknięte są one naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub innych przepisach. W ramach kontroli legalności sąd stosuje przewidziane prawem środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 P.p.s.a.). Kontrolując kwestionowaną decyzję Sąd stwierdził, iż narusza ona prawa i z tego względu podlega wyeliminowaniu z obrotu prawnego.

Stosownie do treści art. 90n ust. 2 pkt 1 uso wniosek o przyznanie świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym może złożyć rodzić albo pełnoletni uczeń. Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że uprawnienie do złożenia wniosku przysługuje rodzicom do czasu uzyskania przez dziecko (ucznia) pełnoletniości, przy założeniu oczywiście, że dziecko posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Z chwilą osiągnięcia pełnoletności, legitymację do wystąpienia z wnioskiem o świadczenie posiada wyłącznie uczeń – tak również M. Pilch, Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, wyd. VI, wydanie elektroniczne LEX, uwaga 2 do art. 90n uso.

W niniejszej sprawie, z wnioskiem o przyznanie świadczenia wystąpił ojciec ucznia – MM. Uczeń, na dzień złożenia wniosku nie był pełnoletni – wniosek złożono w dniu 4 września 2015 roku, a uczeń – MM, pełnoletność uzyskała w dniu 24 września 2015 roku. Uzyskanie przez ucznia – MM pełnoletności w toku postępowania, przed wydaniem decyzji przez organ I instancji, miało ten skutek, że wnioskodawca – ojciec ucznia, utracił uprawnienie do działania w jego imieniu w charakterze przedstawiciela ustawowego. Jak wynika bowiem z treści art. 30 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postepowania administracyjnego (Dz. U. 2016r. poz. 23 ze zm.; dalej w skrócie: "Kpa"), w postępowaniu administracyjnym, osoby nieposiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swoich ustawowych przedstawicieli. Pełną zdolność do czynności prawnych, w myśl art. 11 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, uzyskuje się z chwilą osiągnięcia pełnoletniości. Po tej chwili, strona działa w postępowaniu administracyjnym samodzielnie. Stosownie do treści art. 98 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 2015r. poz. 2082 ze zm., dalej w skrócie: "KRiO") rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. A władza rodzicielska trwa do uzyskania przez dziecko pełnoletności – art. 92 KRiO.

Przekładając powyższe uwagi, dotyczące obowiązujących rozwiązań normatywnych, na okoliczności niniejszej sprawy stwierdzić należy, że MM był uprawniony do złożenia wniosku o przyznanie świadczenia na rzecz córki i do działania w jej imieniu w toku postepowania do dnia 24 września 2015 roku, albowiem w tym dniu MM uzyskała pełnoletność. Po tym dniu, MM powinna działać w postępowaniu samodzielnie, ewentualnie poprzez ustanowionego pełnomocnika. Organy obu instancji okoliczności tej nie uwzględniły i w konsekwencji adresatem decyzji uczyniły wyłącznie wnioskodawcę; wynika to jednoznacznie z treści decyzji organów obu instancji, rozdzielników decyzji oraz faktu rozpoznania odwołania MM przez SKO. Skierowanie decyzji administracyjnej do osoby, która w toku postępowania przestała być przedstawicielem ustawowym strony z uwagi na uzyskanie przez nią pełnoletności,

a jednocześnie sama stroną nie jest, stanowi wadę, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 4 Kpa. Z tego też względu sąd zobligowany był stwierdzić nieważność decyzji organów obu instancji, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 w związku z art. 134 i 135 P.p.s.a.