Wyrok z dnia 2017-11-21 sygn. III SA/Gl 830/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Wiesner, Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Kandut (spr.), Sędzia WSA Marzanna Sałuda, Protokolant Starszy referent Izabela Maj - Dziubańska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada 2017 r. sprawy ze skargi W. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji stwierdzającej z urzędu wygaśnięcie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych 1) uchyla zaskarżoną decyzję; 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. na rzecz strony skarżącej kwotę 200 zł (słownie: dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżoną (zwane w skrócie SKO lub Kolegium) utrzymało w mocy własną decyzję z [...] r. nr [...] w sprawie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta Miasta Z. z [...] r. nr [...] stwierdzającej wygaśnięcie z dniem 1 czerwca 2015 r. udzielonego na wniosek przedsiębiorcy: "A" zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholu do 4,5% i piwa, przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży, tj. [...] w Z. przy ul. [...] .

Decyzje zapadły w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Prezydent Miasta Z. decyzją z [...] r. nr [...] cofnął z urzędu wydane W. L. zezwolenie z [...] r. nr [...] na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholu do 4,5% i piwa, przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży, tj. [...] w Z. przy ul. P...] .

Wskutek rozpatrzenia odwołania od w/w decyzji, SKO decyzją z [...] nr [...] uchyliło decyzję organu pierwszej instancji i orzekło o wygaszeniu z dniem 1 marca 2015 r. powyższego zezwolenia z [...] r., z powodów podanych w uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia, w szczególności ze względu na wygaśnięcie umowy najmu lokalu, co jest równoznaczne z likwidacją punktu sprzedaży.

Niezależnie od tego Prezydent Miasta Z. odrębną decyzją z [...] r. nr [...] stwierdził z urzędu wygaśnięcie z dniem 1 czerwca 2015 r. wskazanego już wyżej zezwolenia z 2 lipca 2014 r. z powodu nieuiszczenia opłaty za korzystanie z zezwolenia. Odwołania od tej decyzji nie wniesiono.

Wnioskiem z [...] r. W. L. zwrócił się do SKO o stwierdzenie nieważności w/w decyzji Prezydenta Miasta Z. z [...] r. nr [...] w sprawie stwierdzenia z urzędu wygaśnięcia z dniem 1 czerwca 2015 r. zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholu do 4,5% i piwa, przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży, tj. [...] w Z. przy ul. [...]. W uzasadnieniu argumentował, że powyższa decyzja Prezydenta dotknięta jest wadą określoną w art. 156 § 1 pkt 3 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj.: Dz.U. z 2017 r., poz. 1257 – dalej zwana w skrócie: k.p.a.), a mianowicie dotyczy sprawy, która uprzednio została już rozstrzygnięta inną decyzją ostateczną, tj. decyzją SKO z [...] r. nr [...].

Kolegium decyzją z [...] r. nr [...] odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta Miasta Z. z [...] r., wskazując na brak tożsamości pomiędzy sprawami rozstrzygniętymi decyzjami opisanymi we wniosku, tj.: Prezydenta z [...] r. oraz SKO z [...] r. Organ podkreślił, że w obu w/w sprawach różne były stany faktyczne i różne podstawy prawne rozstrzygnięć. Mianowicie decyzja SKO o wygaśnięciu przedmiotowego zezwolenia z dniem 1 marca 2015 r. podjęta została po rozpatrzeniu odwołania od decyzji Prezydenta w przedmiocie cofnięcia zezwolenia i wydana na podstawie art. 18 ust. 12 pkt 1 ustawy o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - w związku z likwidacją punktu sprzedaży, natomiast decyzja Prezydenta Miasta Z. o wygaśnięciu przedmiotowego zezwolenia z dniem 1 czerwca 2015 r. wydana została na podstawie art. 18 ust. 12 pkt 5 ustawy o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - w związku z niedopełnieniem przez przedsiębiorcę w terminie obowiązku wniesienia opłaty za korzystanie z zezwolenia.

Podaniem z [...] r. W. L. wystąpił o ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej w/w decyzją SKO z [...] r., zarzucając naruszenie art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. polegające na uznaniu, że decyzja Prezydenta Miasta Z. z [...] r. nie była tożsama co do przedmiotu z decyzją SKO z [...] r. Zdaniem strony obydwie decyzje dotyczyły tej samej kwestii, tj. wygaśnięcia tego samego zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, przy czym obie w odmienny sposób rozstrzygały kwestię wygaśnięcia tego zezwolenia.

Rozpatrując sprawę ponownie SKO utrzymało w mocy własną decyzję z [...] r., wskazując ponownie, że nie zachodzi tożsamość spraw zakończonych opisanymi wyżej decyzjami Prezydenta oraz Kolegium. Zdaniem SKO stwierdzenie nieważności decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. jest możliwe w sytuacji, gdy dotyczy ona sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną. Aby można mówić o zaistnieniu stanu faktycznego wskazanego w art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a. konieczna jest zarówno podmiotowa, jak i przedmiotowa tożsamość sprawy administracyjnej. Tożsamość podmiotowa zachodzi wówczas, gdy obie decyzje w sprawie dotyczą tych samych stron. Z kolei tożsamość przedmiotowa ma miejsce w sytuacji, gdy obie decyzje wydano na tej samej podstawie prawnej, ten sam był stan faktyczny oraz prawa i obowiązki stron, które z tych decyzji wynikają. Przesłanka ta nie została spełniona w analizowanym przypadku.

Jak wskazało SKO, nie wystąpiła tożsamość przedmiotowa spraw, gdyż różne były stany faktyczne i podstawy prawne podjętych rozstrzygnięć. SKO ponownie wskazało, że decyzją Kolegium z 27 lipca 2015 r. stwierdzono wygaśnięcie zezwolenia z dniem 1 marca 2015 r. i została ona wydana na podstawie art. 18 ust. 12 pkt 1 ustawy z 26 października 1982 r. o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 487) - w związku z likwidacją punktu sprzedaży. Z kolei decyzją Prezydenta z 10 lipca 2015 r. stwierdzono wprawdzie wygaśnięcie tego samego zezwolenia, jednak z dniem 1 czerwca 2015 r. i na podstawie art. 18 ust. 12 pkt 5 ustawy o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi – w związku z niedopełnieniem przez przedsiębiorcę, w terminie, obowiązku wniesienia opłaty za korzystanie z zezwolenia. Ponadto orzeczenie Kolegium z 27 lipca 2015 r. stało się ostateczne z chwilą jego doręczenia, a nie wydania. Tym samym deklaratoryjne rozstrzygnięcie SKO z [...] r., w którym stwierdzono wygaśnięcie decyzji z 1 marca 2015 r. stało się ostateczne 13 sierpnia 2015 r., podczas gdy decyzja Prezydenta w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia z 1 czerwca 2015 r. została wydana 10 lipca 2015 r. Zmiana stanu faktycznego lub prawnego powodująca niewykonalność decyzji powstała więc już po wydaniu decyzji i nie stanowi podstawy do stwierdzenia nieważności.

W skardze W. L. zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj.:

art. 156 § 1 pkt 3) k.p.a. poprzez uznanie, że decyzja Prezydenta z [...] r. dotycząca stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia z 2 lipca 2014 r. nie była tożsama co do przedmiotu z decyzją SKO z 27 lipca 2015 r., podczas gdy obie te decyzje dotyczyły tej samej kwestii — wygaśnięcia zezwolenia z 2 lipca 2014 r. i obie w odmienny sposób rozstrzygały kwestię wygaśnięcia tego zezwolenia;

art. 110 § 1 w zw. z art. 16 § 1 k.p.a. poprzez uznanie, że decyzja SKO z [...] r. stała się ostateczna dopiero z chwilą doręczenia tej decyzji, gdy tymczasem decyzja ta była ostateczna już w chwili jej podpisania przez organ, a zatem już w dniu 27 lipca 2015 r.;

art. 127 § 3 w zw. z art. 138 § 1 k.p.a. poprzez utrzymanie w mocy decyzji SKO z [...] r., której to decyzji dotyczył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, mimo iż decyzja ta naruszała przepisy wskazane we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W konsekwencji stawianych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania SKO.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie, podtrzymując w całości dotychczasowe stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadna. Zaskarżona decyzja SKO podlega uchyleniu, aczkolwiek częściowo z innych przyczyn niż wskazane w skardze.

W niespornym stanie faktycznym sprawy przypomnieć w pierwszej kolejności trzeba, że zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych zostało skarżącemu wydane przez Prezydenta Miasta Z. w dniu [...] r. Decyzją z [...] r. tenże organ cofnął z urzędu zezwolenie wydane skarżącemu, przy czym wskutek odwołania SKO decyzją reformatoryjną z [...] r. uchyliło decyzję Prezydenta i orzekło, zamiast cofnięcia zezwolenia, stwierdzić jego wygaśnięcie z dniem 1 marca 2015 r. Jak wskazał organ odwoławczy, skarżący zlikwidował punkt sprzedaży w Z. przy ul. [...], w związku z czym, w myśl art. 18 ust. 12 pkt 1 ustawy o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zezwolenie wygasło dniem 1 marca 2015 r. z mocy prawa. Błędne było zatem orzeczenie Prezydenta o cofnięciu wydanego zezwolenia. Możliwe było natomiast potwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia w deklaratoryjnej decyzji administracyjnej (art. 162 § 1 k.p.a.). Wydana w tej sprawie decyzja SKO 27 lipca 2015 r. stała się ostateczna z dniem 13 sierpnia 2015 r., tj. z dniem jej doręczenia stronie. W tym zakresie Sąd, kierując się regulacją art. 110 § 1 k.p.a., podzielił stanowisko Kolegium, uznając za nietrafne argumenty skargi, według których decyzja stała się ostateczna z dniem jej wydania.

W toku powyższego, trwającego jeszcze, postępowania odwoławczego zakończonego decyzją ostateczną SKO z 27 lipca 2015 r., Prezydenta Miasta Z. wdrożył własne postępowanie w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia opisanego wyżej zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, zakończone decyzją z [...] r. (doręczoną stronie 20 lipca 2015 r.). Ta decyzja stała się ostateczna z dniem [...]r. i stwierdzała wygaśnięcie zezwolenia z dniem 1 czerwca 2015 r., z powodu nieuiszczenia opłaty za korzystanie z zezwolenia (art. 18 ust. 12 pkt 5 ustawy o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi).

W tym stanie rzeczy zauważyć trzeba, że w świetle powyższych decyzji zezwolenie wydane skarżącemu 2 lipca 2014 r. wygasło dwukrotnie z mocy prawa: 1 marca 2015 r. (z powodu likwidacji punktu sprzedaży) oraz 1 czerwca 2015 r. (z powodu nieuiszczenia opłaty za korzystanie z zezwolenia).

Nadmienić w tym miejscu trzeba, że jednoznaczne sformułowanie art. 18 ust. 12 ustawy o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ("zezwolenie wygasa"...) oznacza, że wygaśnięcie zezwolenia w przypadkach opisanych tym przepisem następuje z mocy prawa, a nie z mocy decyzji administracyjnej. Tymczasem w tej sprawie organy wydały dwie deklaratoryjne decyzje, tj. SKO z 27 lipca 2015 r. (stwierdzono w nim wygaśnięcie decyzji z dniem 1 marca) i Prezydenta z 10 lipca 2015 r. (stwierdzono wygaśnięcie zezwolenia z dniem 1 czerwca 2015 r. z powodu nieuiszczenia opłaty).

Niezależnie od tego podkreślić trzeba, że w chwili wydawania przez Prezydenta decyzji, której stwierdzenia nieważności domagał się skarżący (z [...] r.), inna decyzja w tym samym przedmiocie, tj. w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji nie tylko nie była jeszcze ostateczna, ale nie została jeszcze wydana (trwało nadal postępowanie odwoławcze). Decyzja SKO o stwierdzeniu wygaśnięcia zezwolenia (z dniem 1 marca 2015 r.) została bowiem wydana dopiero 27 lipca 2015r., a walor ostateczności uzyskała 13 sierpnia 2015 r. To oznacza - wbrew twierdzeniom skarżącego – że brak było podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta z 10 lipca 2015 r. z tego powodu, że dotyczy ona sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną (art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a.), skoro takiej innej decyzji nie było jeszcze w obrocie prawnym. W tym zakresie stanowisko Kolegium Sąd uznał za trafne.

Nie zgodził się natomiast Sąd z decyzją Kolegium stwierdzającą brak podstaw do stwierdzenia nieważności w/w decyzji Prezydenta, wskazanych w art. 156 § 1 k.p.a., z powodu braku tożsamości spraw zakończonych rozstrzygnięciem SKO z [...]r. oraz Prezydenta z [...] r.

Nie ulega wątpliwości, że likwidacja przez skarżącego punktu sprzedaży alkoholu (upływ terminu umowy najmu lokalu), z mocy prawa spowodowała wygaśnięcie zezwolenia z dniem 1 marca 2015 r. Skoro z tą datą zezwolenie [...] r. zostało wyeliminowane z porządku prawnego (wygasło), w odniesieniu do tej samej osoby, to nie mogło wygasnąć raz jeszcze – tym razem z dniem 1 czerwca 2015 r., jak stwierdził Prezydent Miasta Z. w decyzji z [...] r.

W tym miejscu nie można nie zauważyć i tego, że Prezydent Miasta Z. najpierw wszczął postępowanie zmierzające do cofnięcia zezwolenia z powodu likwidacji punktu sprzedaży alkoholu. W trakcie procedury odwoławczej od wydanej w tej sprawie decyzji, nie czekając na jej zakończenie, zainicjował kolejne postępowanie – w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia zezwolenia z uwagi na nieuiszczenie przez skarżącego opłaty za korzystanie z zezwolenia. W konsekwencji doszło do rażącego, oczywistego, widocznego wyraźnie naruszenia prawa, dającego podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji z uwagi na treść art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Prezydent, inicjując postępowanie zakończone decyzją z [...] r. miał bowiem świadomość tego, że toczy się już inne postępowanie w sprawie tego samego zezwolenia. Wszczynając kolejną procedurę w stosunku do tego samego zezwolenia doprowadził do sytuacji, że do obrotu prawnego weszła druga decyzja, mocą której również stwierdzono wygaśnięcie zezwolenia, które wcześniej już wygasło - co stanowiło rażące naruszenie prawa.

Zdaniem Sądu, przy badaniu przesłanki nieważności decyzji, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., w pierwszej kolejności ustaleniu podlega stan faktyczny i prawny obowiązujący w momencie wydania kwestionowanej decyzji (z 10 lipca 2015r.). Natomiast w razie stwierdzenia w momencie orzekania naruszenia normatywnego wzorca działania należy oceniać charakter tego naruszenia w świetle całokształtu okoliczności sprawy, w tym skutków, które decyzja wywołała. Konsekwencją takiego rozumienia rażącego naruszenia prawa powinna być konieczność uwzględnienia nie tylko stanu faktycznego z momentu wydania decyzji w trybie zwykłym, ale też aktualnego w czasie orzekania przez organ nadzorczy.

Rozpatrując sprawę ponownie organ winien uwzględnić powyższą argumentację.

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. z 2017 r., poz. 1369), uchylił zaskarżoną decyzję.

O kosztach postępowania postanowiono na podstawie art. 200 p.p.s.a., według którego w razie uwzględnienia skargi przez sąd pierwszej instancji przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt lub podjął zaskarżoną czynność albo dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Sąd zasądził od organu na rzecz strony skarżącej kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania - uiszczonego wpisu od skargi.