Wyrok z dnia 2017-11-29 sygn. I SA/Gd 1404/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Elżbieta Rischka, Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Gorzeń, Sędzia WSA Janina Guść (spr.), , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 29 listopada 2017 r. sprawy ze skargi M. K. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 19 kwietnia 2017 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania oraz odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania 1. uchyla zaskarżone postanowienie; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia

[...] 2017 r., po rozpatrzeniu wniosku M.K. o przywrócenie terminu

do wniesienia odwołania od decyzji Burmistrza z dnia [...] 2015 r.

w sprawie ustalenia wysokości łącznego zobowiązania pieniężnego na 2015 r., stwierdziło uchybienie terminu do wniesienia odwołania i odmówiło przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

Jako podstawę prawną postanowienia organ wskazał m.in. art. 228 § 1 pkt 2

w zw. z art. 13 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201), powoływanej w dalszej części uzasadnienia jako "o.p.".

Postanowienie zapadło w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Decyzją z dnia [...] 2015 r. Burmistrz ustalił M.K. wysokość łącznego zobowiązania pieniężnego za 2015 r. w kwocie 6.549,00 zł. Decyzję tę doręczono stronie w dniu 31 marca 2015 r. Odwołanie należało zatem wnieść w dniach od 1 do 14 kwietnia 2015 r.

Strona natomiast wniosła odwołanie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego wniesienia w dniu 15 kwietnia 2015 r.

Podstawą wniosku było twierdzenie, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy podatnika, gdyż nie przekazano mu decyzji bezpośrednio po jej odbiorze.

Na zwrotnym potwierdzeniu odbioru przesyłki zawierającej decyzję widnieje data 31 marca 2015 r. i nieczytelny podpis, poniżej jest adnotacja z której wynika, że przesyłkę doręczono do rąk ojca adresata.

Postanowieniem z dnia [...] 2015 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze

odmówiło przywrócenia terminu do wniesienia odwołania i stwierdziło uchybienie terminu do wniesienia odwołania.

Na ww. postanowienie strona złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który wyrokiem z dnia 8 listopada 2016 r. I SA/Gd 1262/15 uchylił zaskarżone postanowienie.

W wyroku tym wskazano, że zasadą wynikającą z art. 145 i 148 o.p. jest doręczanie pism stronie pod adresem miejsca ich zamieszkania. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób tam wskazany, uruchamiana jest procedura określona w art. 150 o.p., tzn. operator pocztowy przechowuje pisma przez 14 dni w swojej placówce, pozostawiając o tym informację na stosownym zawiadomieniu, ponowionym po upływie 7 dni. Jak wynika ze znajdującego się w aktach administracyjnych sprawy zwrotnego potwierdzenia odbioru decyzji z 16 marca 2015 r., operator pocztowy wobec niemożności doręczenia pisma adresatowi, złożył je w dniu 17 marca 2015 r. w Urzędzie Pocztowym, a zawiadomienie o powyższym umieścił w skrzynce. Następnie przesyłkę wydano w dniu 31 marca 2015 r. ojcu podatnika. Sąd wskazał, że z akt sprawy nie wynika, czy osoba ta, była uprawniona do otrzymania pisma adresowanego do skarżącego. Operatora pocztowego w tym zakresie obowiązują przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012 poz. 1529). Zgodnie z treścią art. 37 Prawa pocztowego

1. Przesyłkę pocztową lub kwotę pieniężną określoną w przekazie pocztowym doręcza się adresatowi pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej.

2. Przesyłka pocztowa, jeżeli nie jest nadana na poste restante, może być także wydana ze skutkiem doręczenia:

1) adresatowi:

a) do jego oddawczej skrzynki pocztowej, z wyłączeniem przesyłek rejestrowanych,

b) w placówce pocztowej, jeżeli podczas próby doręczenia przesyłki pocztowej adresat był nieobecny pod adresem wskazanym na przesyłce, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej albo doręczenie za pomocą oddawczej skrzynki pocztowej nie jest możliwe,

c) w miejscu uzgodnionym przez adresata z operatorem pocztowym;

2) przedstawicielowi ustawowemu adresata lub pełnomocnikowi adresata upoważnionemu na podstawie pełnomocnictwa udzielonego na zasadach ogólnych lub na podstawie pełnomocnictwa pocztowego:

a) pod adresem wskazanym na przesyłce pocztowej, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej,

b) w placówce pocztowej;

3) osobie pełnoletniej zamieszkałej razem z adresatem, jeżeli adresat nie złożył w placówce pocztowej zastrzeżenia w zakresie doręczenia przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego:

a) pod adresem wskazanym na przesyłce pocztowej, przekazie pocztowym lub w umowie o świadczenie usługi pocztowej,

b) w placówce pocztowej, po złożeniu na piśmie oświadczenia o zamieszkiwaniu razem z adresatem;

4) osobie uprawnionej do odbioru przesyłek pocztowych w urzędzie organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. poz. 1228, z 2015 r. poz. 21, 1224 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 749), jeżeli adresatem przesyłki jest dany organ władzy publicznej;

5) osobie uprawnionej do odbioru przesyłek pocztowych w podmiotach będących osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, jeżeli adresatem przesyłki jest:

a) dana osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej,

b) niebędąca członkiem organu zarządzającego albo pracownikiem danej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej osoba fizyczna w niej przebywająca;

6) kierownikowi jednostki organizacyjnej lub osobie fizycznej przez niego upoważnionej, jeżeli adresatem przesyłki pocztowej jest osoba fizyczna przebywająca w jednostce, w której ze względu na charakter tej jednostki lub powszechnie uznawany zwyczaj doręczenie przesyłki adresatowi jest znacznie utrudnione lub niemożliwe (...).

Z powyższych przepisów wynika, że w placówce pocztowej pismo powinno być wydane, co do zasady adresatowi (tj. skarżącemu), a jeżeli innej osobie, to bądź uprawnionemu pełnomocnikowi, bądź innej osobie pełnoletniej zamieszkałej z adresatem po złożeniu przez nią na piśmie oświadczenia, o którym mowa w art. 37 ust. 2 pkt 3b ustawy Prawo pocztowe. Znajdujące się w aktach potwierdzenie odbioru (przyklejone do decyzji z dnia [...] 2015 r.) żadnych informacji, co do prawa do odbioru pisma zawierającego decyzję organu pierwszej instancji przez ojca skarżącego, nie zawiera. W tej sytuacji Sąd stwierdził, że zaskarżone postanowienie zostało wydane przedwcześnie, albowiem nie można w wydać nie budzącej wątpliwości opinii, że doręczenie decyzji wymierzającej podatek było prawnie skuteczne. Stąd też potrzeba wyjaśnienia tej kwestii przez organ. Dopiero w dalszej kolejności będzie możliwe rozpatrzenie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

W toku postępowania organ uzyskał informację od Burmistrza,

że W. i M.K. są zameldowani pod tym samym adresem. Ponadto dokonujący przedmiotowego doręczenia operator pocztowy wskazał, że przesyłka adresowana do M.K. została wydana osobie pełnoletniej wspólnie zamieszkałej z adresatem (ojcu adresata W.K.), a adresat przesyłki nie wniósł zastrzeżenia w zakresie doręczania przesyłek rejestrowanych dorosłym domownikom, wobec czego przesyłka została doręczona zgodnie z art. 37 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo pocztowe.

Na tej podstawie zaskarżonym postanowieniem Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło uchybienie terminu do wniesienia odwołania

i odmówiło przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

Zdaniem organu, spośród przesłanek przywrócenia terminu odwołania, które muszą występować łącznie, rozstrzygające jest uprawdopodobnienie przez osobę zainteresowaną braku winy w chybieniu terminu.

Kryterium braku winy jako przesłanka zasadności wniosku o przywrócenie terminu wiąże się z obowiązkiem strony do szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej, bowiem przywrócenie nie jest dopuszczalne, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. O braku winy w niespełnieniu obowiązku można mówić tylko w przypadku stwierdzenia, że dopełnienie obowiązku stało się niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia. Osoba zainteresowana ma uprawdopodobnić brak swojej winy, czyli powinna uwiarygodnić stosowną argumentacją swoją staranność oraz fakt, że przeszkoda była od niej niezależna i istniała przez cały czas, aż do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że strona nie uprawdopodobniła, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy. Zdaniem organu, we wniosku nie wskazano żadnej przeszkody niezależnej od podatnika, której nie mógł on przezwyciężyć. Przytoczona we wniosku przyczyna polegająca na przekazaniu decyzji M.K. zbyt późno, co uniemożliwiło mu wniesienie odwołania w przepisanym terminie ma charakter subiektywny. M.K. w żaden sposób nie uwiarygodnił swego twierdzenia, sam jednocześnie wskazując, że termin do złożenia odwołania minął w dniu 14 kwietnia 2015 r. co wskazywałoby, że dorosły domownik, tj. ojciec strony, poinformował kiedy dokładnie odebrał przesyłkę z decyzją.

W skardze na postanowienie organu odwoławczego M.K. wniósł

o jego uchylenie. Skarżący stwierdził, że do uchybienia terminu nie doszło, jednocześnie żądając uwzględnienia wniosku o przywrócenie terminu.

W odpowiedzi na skargę Samorządowego Kolegium Odwoławczego wniosło o jej oddalenie i podtrzymało w całości stanowisko zaprezentowane

w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1066) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem,

a więc prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa. Uwzględnienie skargi, zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369), powoływanej w dalszej części uzasadnienia jako p.p.s.a., następuje w przypadku stwierdzenia naruszenia przez organ przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenia przepisów postępowania dającego podstawę do wznowienia postępowania lub innego naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Stosownie do treści art. 134 § 1 p.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Zaskarżonym postanowieniem organ odmówił skarżącemu przywrócenia terminu do wniesienia odwołania i stwierdził uchybienie przez skarżącego ustawowemu, czternastodniowemu terminowi do wniesienia odwołania.

Wskazać należy, że niniejsza sprawa była już przedmiotem rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który wyrokiem z dnia 8 listopada 2016 r. sygn. I SA/Gd 1262/15 uchylił zaskarżone postanowienie uznając, że organ winien wyjaśnić kwestię, czy doręczenie decyzji wymierzającej podatek było prawnie skuteczne. W toku ponownego rozpoznania sprawy, organ zgodnie z art. 153 p.p.s.a. był związany oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania wynikającymi w powyższego wyroku. Wytyczne w tym zakresie nie zostały przez organ prawidłowo wykonane.

Organ nie wyjaśnił, czy decyzja z dnia 16 maca 2015 r. została skarżącemu skutecznie doręczona, a w szczególności czy wydanie tej przesyłki do rąk ojca skarżącego nastąpiło w zgodzie z przepisami Prawa pocztowego.

W myśl art.129 § 2 k.p.a. ustawowy termin na wniesienie odwołania od decyzji organu I instancji wynosi czternaście dni od dnia otrzymania decyzji przez stronę.

Zgodnie z art. 228 § 1 pkt 2 o.p. organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Wydanie orzeczenia, o którym mowa w art. 228 § 1 pkt 2 o.p., mającego charakter procesowy, jest równoznaczne z zamknięciem drogi do rozpoznania przez organ odwoławczy odwołania co do jego meritum, oznacza zatem brak możliwości skontrolowania prawidłowości decyzji organu pierwszej instancji w trybie kontroli instancyjnej.

Regulujący kwestię doręczeń w postępowaniu podatkowym art. 150 o.p. stanowi, że

§ 1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 148 miejsca doręczania pism osobie fizycznej § 1 lub art. 149 doręczanie pism w przypadku nieobecności adresata w miejscu zamieszkania lub pod adresem do doręczeń:

1) operator pocztowy w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez operatora pocztowego,

2) pismo składa się na okres 14 dni w urzędzie gminy (miasta) – w przypadku doręczania pisma przez pracownika organu podatkowego lub przez inną upoważnioną osobę.

§ 2. Zawiadomienie o pozostawaniu pisma w miejscu określonym w § 1, wraz z informacją o możliwości jego odbioru w placówce pocztowej albo w urzędzie gminy w terminie 7 dni od dnia pozostawienia zawiadomienia, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, lub miejsca wskazanego jako adres do doręczeń w kraju, na drzwiach jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

§ 3. W przypadku niepodjęcia pisma w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru pisma w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia pierwszego zawiadomienia o złożeniu pisma w placówce pocztowej albo w urzędzie gminy.

Natomiast zgodnie z art. 149 zd. 1 o.p. w przypadku nieobecności adresata w miejscu zamieszkania albo pod adresem do doręczeń w kraju pisma doręcza się za pokwitowaniem pełnoletniemu domownikowi, a gdyby go nie było lub odmówił przyjęcia pisma sąsiadowi, zarządcy domu lub dozorcy, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.

Ordynacja podatkowa nie reguluje kwestii możliwości i warunków odbioru awizowanej przesyłki przez domownika adresata przesyłki w urzędzie pocztowym.

Regulacja w tym zakresie znajduje się w art. 37 Prawa pocztowego. Zgodnie z art. 37 ust. 2 pkt 3 lit. b Prawa pocztowego, przesyłka pocztowa może być wydana w placówce pocztowej ze skutkiem doręczenia osobie pełnoletniej zamieszkałej razem z adresatem, po złożeniu na piśmie oświadczenia potwierdzającego fakt zamieszkiwania razem z adresatem, jeżeli adresat nie złożył w placówce pocztowej zastrzeżenia w zakresie doręczenia przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego.

W art. 37 ust. 3 Prawa pocztowego ustawodawca wskazał, że przepisy art. 37 ust. 2 nie naruszają przepisów innych ustaw dotyczących sposobu, zasad i trybu doręczeń. Ponieważ przepisy o.p. nie regulują zasad odbioru awizowanych przesyłek pocztowych wysyłanych za zwrotnym potwierdzeniem odbioru (rejestrowanych) przyjąć należy, że znajdą tu zastosowanie zasady doręczania przesyłek pocztowych, o których mowa w przywołanym art. 37 ust. 2 pkt 3 lit. b Prawa pocztowego (por. wyrok NSA z dnia 21 lipca 2011 r. sygn. akt II OSK 1205/10, wyrok WSA w Gliwicach z dnia 21 czerwca 2016 r. sygn.. IV SA/Gl 879/15, wyrok WSA w Warszawie z dnia 25 stycznia 2017 r. sygn. IV SA/Wa 3069/16, odnoszące się do analogicznej kwestii na gruncie przepisów k.p.a.).

Organ zbadał czy w niniejszej sprawie zachodzi przesłanka doręczenia awizowanej przesyłki domownikowi adresata w urzędzie pocztowym jaką jest brak złożenia przez adresata w placówce pocztowej zastrzeżenia w zakresie doręczenia przesyłki rejestrowanej lub przekazu pocztowego konkretnemu domownikowi. Organ nie zbadał natomiast drugiej przesłanki skuteczności doręczenia przesyłki jaką jest wymóg złożenia na piśmie, przez zgłaszającego się po odbiór przesyłki domownika, oświadczenia potwierdzającego fakt zamieszkiwania razem z adresatem. W szczególności okoliczność taka nie wynika z pisma Poczty Polskiej S.A. z dnia 3 kwietnia 2017 r., w którym wskazano jedynie, że przesyłka została wydana osobie pełnoletniej zamieszkałej wspólnie z adresatem, ojcu adresata, przesyłkę wydano po uprzednim stwierdzeniu tożsamości odbiorcy i jego uprawnień do odbioru a adresat nie wniósł zastrzeżeń w zakresie doręczania przesyłek rejestrowanych dorosłym domownikom.

Doręczenie awizowanej przesyłki w urzędzie pocztowym domownikowi adresata nie zostało w przepisach o.p. przewidziane. W tej sytuacji zastosowanie znajdują przepisy Prawa pocztowego, jednak uznanie przesyłki za skutecznie doręczoną do rąk domownika w dacie jej wydania przez urząd, może nastąpić jedynie w sytuacji ścisłego wypełnienia wszystkich warunków wydania przesyłki wskazanych w przepisie art. 37 ust. 2 pkt 3 lit. b Prawa pocztowego. Spełnienie wymogu złożenia oświadczenia jest zatem koniecznym warunkiem stwierdzenia prawidłowości dokonanego doręczenia. Sanowanie tego braku nie może nastąpić przez późniejsze dokonywania ustaleń odnośnie miejsca zamieszkania odbiorcy przesyłki.

Stwierdzenie, że wymóg złożenia przez osobę odbierającą przesyłkę w imieniu adresata oświadczenia o zamieszkiwaniu razem z adresatem nie został dochowany, skutkować winno uznaniem, że doręczenie nie zostało prawidłowo dokonane. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w wyroku z dnia 8 listopada 2016 r. sygn. I SA/Gd 1262/15 dopiero w dalszej kolejności będzie możliwe rozpatrzenie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

Dodatkowo wskazać należy, że organ słusznie stwierdził, iż składając wniosek o przywrócenie terminu strona winna uprawdopodobnić przyczynę uchybienia terminu, czego w niniejszej sprawie skarżący nie uczynił. Skarżący może uprawdopodobnić swoje twierdzenia w tym zakresie przez złożenia pisemnego oświadczenia osoby, która odebrała przesyłkę o dacie jej przekazania adresatowi i przyczynach opóźnienia w jej wydaniu, a wiarygodność tego oświadczenia podlegać będzie ocenie organu.

Z powyższych względów Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. orzekł o uchyleniu zaskarżonego postanowienia.

Na podstawie art. 200 i 205 § 1 p.p.s.a., Sąd zasądził na rzecz skarżącego kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania - uiszczonego wpisu sądowego od skargi.

Orzeczenia sądów administracyjnych powoływane w niniejszym uzasadnieniu dostępne są w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem internetowym http://orzeczenia.nsa.gov.pl.