Postanowienie z dnia 2018-06-08 sygn. I SA/Rz 303/18

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Andrzej Tokarz po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2018 r. w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku JP – Syndyka Masy Upadłości U. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi JP – Syndyka Masy Upadłości U. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w [.] z dnia [.] lutego 2018 r. nr w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania - p o s t a n a w i a - I. przyznać JP – Syndykowi Masy Upadłości U. prawo pomocy poprzez zwolnienie od opłat sądowych, każdorazowo ponad kwotę 100 zł (słownie: sto złotych), II. odmówić przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie

JP - Syndyk Masy Upadłości U., wnosząc skargę na opisaną decyzję, wystąpił o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.

W złożonym oświadczeniu podał, że Spółka od października 2017 r. znajduje się w stanie upadłości, co samo w sobie świadczy o złym stanie finansów masy upadłości. Podstawą ogłoszenia upadłości jest bowiem stan niewypłacalności, a celem postępowania upadłościowego spłata wierzycieli. Z udziałem Spółki, a obecnie Syndyka, toczy się wiele postępowań. Po około 5 miesiącach od ogłoszenia upadłości doręczono mu około 600 decyzji administracyjnych pierwszej instancji, dotyczących należności celno-podatkowych. Z uzyskanych od organów informacji wynika, że przedmiotem ich analizy jest około 1000 zgłoszeń celnych dokonanych przez Spółkę, co determinuje możliwość wydania około 2000 decyzji. Przed WSA w Rzeszowie w listopadzie i grudniu 2017 r. zakończono postępowania w 46 sprawach. Z analiz Syndyka wynika, że łączna wartość przedmiotu sporu w tych sprawach może przekroczyć 8,5 mln zł, a wartość opłat sądowych może wahać się od 100 zł do przeszło 1000 zł. Konieczność pokrycia wszystkich możliwych opłat może zniweczyć cele postępowania upadłościowego. Według bilansu sporządzonego dla celów postępowania upadłościowego na dzień 29 października 2017 r. strata w działalności Spółki wynosiła 438193,22 zł. Stan rachunku bankowego wynosi obecnie około 3000000 zł, wartość kapitału zakładowego 500 000 zł. Upadły nie osiąga dochodu, stan upadłości agencji celnej wyklucza prowadzenie jej przedsiębiorstwa.

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I z 26 kwietnia 2018 r. wysokość wpisu od skargi określono na 500 zł w oparciu o przepis § 2 ust. 3 pkt 13 rozporządzenia Rady Ministrów z 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 z późn. zm.).

Stosownie do art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.) zwanej dalej: "Ppsa", osobie prawnej prawo pomocy w zakresie częściowym może być przyznane, gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

W ocenie referendarza sądowego przesłanki te Syndyk odnośnie upadłej Spółki wykazał tylko w części, a uwzględnienie wniosku wymagało wzięcia pod rozwagę również innych spraw toczących się z jego udziałem przed tut. Sądem. Jednostkowe koszty postępowania nie przekraczałyby bowiem zdolności płatniczych masy upadłości, ale suma kosztów sądowych we wszystkich zainicjowanych i toczących się sprawach przemawia za celowością przyznania mu częściowego wsparcia ze środków publicznych. Od stycznia 2018 r. do 7 czerwca 2018 r. zarejestrowano w Sądzie 60 skarg tego podmiotu, w tym 46 dotyczących decyzji stwierdzających uchybienie terminu do wniesienia odwołania wydanych w sprawach celnych. Wiele spraw z wcześniejszego okresu jest w toku, w niektórych uregulowano już opłaty sądowe w różnych kwotach. Aby zatem nie zniweczyć celów postępowania upadłościowego (konieczności pokrywania innych bieżących wydatków związanych z likwidacją oraz prowadzeniem przedsiębiorstwa upadłego, które pozwala zasilać masę upadłości nowymi środkami) i zarazem zapewnić Syndykowi/upadłej Spółce dostęp do sądu, na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 w zw. z art. 245 § 3 i 4 oraz art. 258 § 2 pkt 7 Ppsa, postanowiłem uwzględnić wniosek w części i zwolnić go od opłat sądowych, każdorazowo ponad kwotę 100 zł. Stan posiadanych środków pieniężnych oraz ciężary fiskalne w innych sprawach sądowoadministracyjnych umożliwiają Syndykowi częściowe zadośćuczynienie wymaganiu określonemu w art. 199 Ppsa, tj. pokrycia (części) kosztów postępowania związanych z jego udziałem w nim. Uiszczenie pełnych kosztów w takich okolicznościach mogłoby zaś odbyć się z uszczerbkiem dla tych procesów, w tym wierzycieli upadłego, wśród których jest również Skarb Państwa.

W pozostałym zakresie wniosek podlegał oddaleniu. Syndyk nie przedstawił dowodów na istnienie zobowiązań, które uzasadniałyby odmienną ocenę od wyrażonej wyżej. Instytucja prawa pomocy nie może być wykorzystywana do ochrony prywatnego majątku, a koszty postępowania sądowego traktować należy na równi z innymi wydatkami ponoszonymi w toku postępowania upadłościowego. Z tej m.in. przyczyny upadły nie korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych. Wydatek na ten cel można natomiast zaliczyć do kosztów postępowania upadłościowego na mocy art. 230 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 2344).

Nie ulega wątpliwości, że Spółka postawiona została w stan upadłości, ale w toku postępowania upadłościowego stan masy upadłości uległ poprawie względem deklarowanego pod koniec 2017 r. Była zatem zasilana nowymi środkami, które pozwoliły zgromadzić dodatkowe fundusze. Nie wystąpiły ponadto negatywne przesłanki ekonomiczne wyłączające dalszą dopuszczalność prowadzenia postępowania upadłościowego, a jedynym kryterium oceny wniosku o prawo pomocy jest stan finansowy wnioskodawcy. Jeżeli chodzi natomiast o deklarowaną liczbę spraw prowadzonych przez organy administracji skarbowej z udziałem upadłej Spółki/ Syndyka, to nie przekłada się ona wymiernie na aktualne obciążenia fiskalne masy upadłości zwłaszcza, że są to decyzje wydane w pierwszej instancji. Jeżeli zajdzie konieczność wniesienia w tamtych sprawach skarg do sądu administracyjnego, Syndyk rozważy wówczas potrzebę wystąpienia z należycie uzasadnionym wnioskiem o prawo pomocy.