Wyrok z dnia 2019-01-17 sygn. III SA/Wr 368/18

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tomasz Świetlikowski, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Borońska (sprawozdawca), Sędzia NSA Anna Moskała, , Protokolant specjalista Katarzyna Jastrzębska, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 17 stycznia 2019 r. sprawy ze skargi T. B. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w W. z dnia [...] maja 2018 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym oddala skargę.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem Dyrektor Izby Skarbowej w W. utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. z dnia [...] marca 2018 r. w przedmiocie oddalenia podniesionego przez T. B. (dalej: skarżący, zobowiązany, strona) zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym.

Z akt sprawy oraz treści zaskarżonego postanowienia wynika, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w L. prowadzi wobec zobowiązanego postępowanie egzekucyjne po podstawie tytułu wykonawczego z dnia [...] sierpnia 2017 r. (doręczonego zobowiązanemu [...] listopada 2017 r.) nr [...], wystawionego przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w W. (dalej także: UFG, Fundusz, wierzyciel, uczestnik postępowania), celem wyegzekwowania należności z tytułu opłaty w wysokości 1 750,00 zł, nałożonej na stronę w związku z niespełnieniem obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC w okresie od 8 września do 13 września 2015 r. zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczeń obowiązkowych.

Pismem z 16 listopada 2017 r. zobowiązany wniósł do organu egzekucyjnego na podstawie art. 33 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. (Dz.U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm.) - dalej: u.p.e.a. zarzut błędu co do osoby zobowiązanego, podnosząc, że nie ustalono osoby zobowiązanej, tj. posiadacza pojazdu, o którym mowa w art. 23 i art. 88 ustawy z 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjny i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. , poz. 20160 ze zm.) – dalej: ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, przy jednoczesnym braku podstawy prawnej do nałożenia kary za brak OC na właściciela pojazdu. Podkreślił, że do zawarcia umowy ubezpieczenia zobowiązany jest posiadacz pojazdu, odpowiedzialny za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu. u.p.e.a. Zobowiązany argumentował, że właściciel pojazdu nie musi być jednocześnie jego posiadaczem, a zatem nie zawsze spoczywa na im obowiązek zawarcia umowy OC. Przed nałożeniem kary organ miał zatem obowiązek ustalić osobę, o której mowa w art. 88 i 23 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Zwrócił też uwagę na brak adekwatności wysokości kary do krótkiego czasu, w którym brak było ochrony ubezpieczeniowej w jego przypadku.

Pismem z 20 grudnia 2017 r. organ egzekucyjny przekazał zarzuty wierzycielowi.

Postanowieniem z [...] stycznia 2018 r. Zarząd Funduszu uznał wniesiony zarzut za nieuzasadniony. Rozstrzygnięcie to podtrzymała w postanowieniu z [...] lutego 2018 r. Rada Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

W uzasadnieniu powyższego postanowienia wierzyciel wskazał, że zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. nr 124, poz. 1152) dalej: umowa o ubezpieczeniach obowiązkowych, posiadacz pojazdu ma obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC i kontynuowania jej przez cały okres rejestracji pojazdu, niezależnie od jego stanu technicznego oraz zakresu użytkowania. W wyniku czynności kontrolnych przeprowadzonych [...] grudnia 2015 r. UFG stwierdził po stronie skarżącego brak w 2015 r. ciągłości ubezpieczenia OC dla pojazdu marki Audi nr rejestracyjny [...], w związku z niezawarciem umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC. Z bazy danych Centralnej Ewidencji Pojazdów wynika, że właścicielem pojazdu od [...]sierpnia 2015 r. był skarżący. Na podstawie bazy danych OI UFG stwierdzono również, że do 7 września 2015 r. pojazd był objęty ochroną ubezpieczeniową wynikającą z umowy ubezpieczenia OC zawartej z TUW "[...]" przez poprzedniego właściciela pojazdu, zaś umowę ubezpieczenia OC na swoje własne nazwisko skarżący zawarł z TUiR [...] S.A. dopiero 14 września 2015 r. Z powyższego wynika zatem, że skarżący nie posiadał ochrony ubezpieczeniowej w okresie od 8 września do 13 września 2015 r.

Wierzyciel zauważył ponadto, że obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego OC wiąże się z samym faktem posiadania pojazdu, a nie jego eksploatowania czy stanem technicznym pojazdu. Podkreślił, że posiadanie jest atrybutem prawa własności oraz że ta sama rzecz może być jednocześnie przedmiotem posiadania samoistnego, jak i posiadacza zależnego, zaś przepisy nie precyzują, na którym z posiadaczy ciąży wówczas obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia. UFG wskazał również, że pismem z 9 maja 2017 r. skarżący został poinformowany o zadaniach Funduszu, procedurach odwoławczych oraz została mu wskazana ścieżka dostępu do raportów rocznych UFG, w których zawarte SA dane statystyczne , o które zwracał się skarżący.

Z akt sprawy wynika ponadto, że przed wniesieniem przez zobowiązanego zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym, Fundusz kierował do strony pisma i wezwania (z 3 marca 2016r., 18 kwietnia 2016r., 4 lipca 2016 r.) do złożenia w tej sprawie wyjaśnień, które pozostały bez podpowiedzi, strona nie wniosła także opłaty nałożonej na nią na podstawie art. 91 ustawy o ubezpieczeniach. Do skarżącego wystosowano także upomnienie z 12 września 2016 r. ( odebrane 16 września 2016 r.) do uiszczenia tej opłaty, z informacją, że jej nieuregulowanie w terminie spowoduje wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Skarżący zwrócił się o umorzenie nałożonej na niego opłaty, jednak wniosek jego został załatwiony przez UFG odmownie pismem z [...] marca 2017 r. W kolejnych pismach z [...] maja 2017 r. i [...] maja 2017 r. kierowanych do skarżącego Fundusz ustosunkowywał się do podnoszonych przez niego zarzutów w zakresie przypisania mu obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, oraz informował o procedurze odwoławczej, w tym możliwości kwestionowania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia przed sadem powszechnym.

Po uzyskaniu ostatecznego stanowiska wierzyciela w sprawie zgłoszonego przez zobowiązanego zarzutu, organ egzekucyjny działając na podstawie art. 34 § 4 u.p.e.a., wskazanym na wstępie postanowieniem z dnia [...] marca 2018r. uznał podniesiony przez zobowiązanego zarzut z art. 33 § 1 pkt 4 u.p.e.a. za nieuzasadniony. Organ egzekucyjny powołał się na stanowisko wierzyciela, podkreślając że jest tym stanowiskiem związany.

W zażaleniu na powyższe postanowienie zobowiązany podtrzymał argumentację i stanowisko zawarte w piśmie z 16 listopada 2017 r., którym wniósł zarzuty. Wnosząc o uchylenie ww. postanowienia organu egzekucyjnego, skarżący wskazał, iż w jego ocenie nie zostały zbadane okoliczności zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Skarżonym obecnie postanowieniem z dnia [...] maja 2018 r. Dyrektor Izby Administracji Skarbowej utrzymał w mocy postanowienie organu egzekucyjnego, potwierdzając bezzasadność zgłoszonego zarzutu i podkreślając wiążący charakter stanowiska wierzyciela w kwestii zarzutu nieistnienia egzekwowanego obowiązku.

W skardze wniesionej do tutejszego Sądu strona zarzuciła, że bezpodstawnie UFG nałożył na niego karę za kilkudniowy brak ubezpieczenia OC we wrześniu 2015r. dla pojazdu samochodowego marki Audi o nr. rej. [...], który jest przedmiotem współwłasności małżeńskiej. Skarżący nie zgadza się z tym, aby UFG, pomimo zapisu art. 23 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, z którego wynika, że posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu", poprzestawał na ustaleniu właściciela pojazdu i jego traktował jednocześnie jako posiadacza pojazdu. Zdaniem skarżącego, do czasu rozstrzygnięcia kwestii zasadniczo istotnej dla sprawy, tj. ustalenia posiadacza (osoby zobowiązanej) pojazdu, nie ma obowiązku udowadniania własnej niewinności, natomiast UFG na podstawie wykonanych czynności nie nabył względem jego osoby uprawnień wierzyciela.

Skarżący podnosi, że dalece właściwszym dla sprawy, jest ustalenie faktycznego posiadacza pojazdu, tj. użytkownika, który wprowadza go w ruch i pozostawia w różnych miejscach, gdyż to przed następstwami posiadacza - użytkownika pojazdu ma wszystkich chronić ubezpieczenie OC za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu. Ponadto skarżący wrócił uwagę na brak pełnego rozpoznania sprawy i konsekwencji za tym idących. Kara została nałożona przez kontrolera UFG zza biurka, który nie rozróżnia konkretnych okoliczności danej sprawy i nakłada kary za brak ubezpieczenia OC w takiej samej wysokości dla wszystkich posiadaczy pojazdów niemających ubezpieczenia OC, pomimo wniesienia odpowiednich wyjaśnień przez stronę. W ocenie skarżącego, sprawa nie została w pełni rozpoznana rozstrzygnięta przez UFG, wobec czego brak jest podstaw do nazywania traktowania go jako osobę zobowiązaną, ponieważ taka osoba nie została przez UFG ustalona.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w W. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu.

W dniu 17 stycznia 2019r.tj. w dniu rozprawy, wpłynęła ponadto do Sądu odpowiedź na skargę uczestnika postępowania - Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W., w której zawarto wniosek o odrzucenie skargi, ewentualnie jej oddalenie. Wniosek o odrzucenie skargi uczestnik postępowania uzasadniał tym, że niniejsza sprawa, w świetle art. 3 p.p.s.a., nie podlega kognicji sądów administracyjnych. UFG nie jest bowiem organem administracji publicznej lub samorządowej, zaś ustalenia spełnienia lub niespełnienia obowiązku ubezpieczenia OC – którego do zagadnienia w istocie dotyczy spór w tej sprawie, można dochodzić przed sądem powszechnym (art. 10 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). W uzasadnieniu wniosku o oddalenie skargi UFG podzielił argumentację zawartą w postanowieniach wierzyciela, wydanych w trybie art. 34 §1 u.p.e.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. W myśl z kolei art. 3 § 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz.1302 ze zm.) – dalej: p.p.s.a, kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie. Stosownie do treści art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), b) i c) p.p.s.a.), Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla je w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), b) i c) p.p.s.a.).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do wniosku uczestnika postępowania o odrzucenie skargi, Sąd uznał ten wniosek za bezpodstawny.

Przedmiotem postępowania przed sądem administracyjnym w niniejszej sprawie jest ostateczne postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W., wydane w postępowaniu egzekucyjnym, zmierzającym do przymusowej realizacji obowiązku uiszczenia przez skarżącego opłaty za niezawarcie obowiązkowej umowy ubezpieczenia. Obowiązek uiszczenia opłaty na rzecz UFG został nałożony w art. 88 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych m.in. na posiadacza pojazdu mechanicznego, który nie spełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie. Stosowanie do art. 91 ust. 1 tej ustawy, do egzekucji opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z tym że tytuł wykonawczy wystawia Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

Uczestnik postępowania słusznie wskazuje, że sama kwestia ustalenia spełnienia lub nieistnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia – którego konsekwencją może być nałożenie na podmiot opłaty, o jakiej mowa art. 88 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych - nie należy do zakresu prawa administracyjnego i właściwym do rozstrzygnięcia sporu w tym zakresie jest sąd powszechny. Wynika to wprost z art. 10 ust. 2 tej ustawy ("Ustalenia spełnienia lub nieistnienia obowiązku ubezpieczenia można dochodzić przed sądem powszechnym"). Stanowisko organu w tym zakresie może być zatem kwestionowane w postępowaniu przed sądem powszechnym, o czym, co należy podkreślić, strona została pouczona w piśmie UFG z 30 maja 2017 r. Informacja o możliwości wniesienia powództwa do sądu powszechnego była również zawarta w wezwaniach z 18 kwietnia i 4 lipca 2016 r. do przedłożenia dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia lub wniesienia opłaty o której mowa w art. 88 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Zdaniem orzekającego Sądu, przewidziana natomiast w art. 88 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych opłata z tytułu niedopełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia ma charakter administracyjnoprawny, zaś stosunek między osobą zobowiązaną do wniesienia tej opłaty a UFG nie ma charakteru cywilnoprawnego. Publicznoprawny charakter tego stosunku powoduje istnienie podporządkowania osoby zobowiązanej Funduszowi (wyroki Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 kwietnia 2000 r., K 23/99, OTK nr 3, poz. 89 i z dnia 23 kwietnia 2002 r., K 2/01, OTK nr 3, poz. 27). Tak więc, w świetle przywołanych regulacji, chociaż UFG. nie jest organem administracji publicznej sensu stricto, to jednocześnie wykonuje zadania z zakresu tej administracji określone w ww. ustawie, a dotyczące ustalania i egzekwowania opłat za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.

Warto zwrócić uwagę, że właśnie administracyjnoprawny charakter tej opłaty był przyczyną uznania przez Trybunał Konstytucyjny w powołanym wyżej wyroku z dnia 18 kwietnia 2000 r. przepisu art. 52 ust. 2 nieobowiązującej już ustawy o działalności ubezpieczeniowej (w związku z art. 90e ust. 2 pkt 1 tej ustawy) za zgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 78 Konstytucji. Stosownie do art. 52 ust. 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny miał prawo wystawiania tytułu wykonawczego w rozumieniu przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie opłaty, o której mowa w art. 90e ust. 1, zaś stosownie do art. 90e ust. 2 pkt 1 tej ustawy - należności z tytułu omawianej opłaty podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Obecnie w ustawie o UFG problematykę tą reguluje art. 91 ust. 1, który stanowi, że "do egzekucji opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z tym że tytuł wykonawczy wystawia UFG. Tym samym także (poprzedzające zaskarżone postanowienie organu egzekucyjnego) postanowienie wierzyciela jest elementem postępowania egzekucyjnego, a jego wydanie musi być oceniane w kontekście spełnienia przesłanki z art. 34 § 4 u.p.e.a. W tym zakresie działalność Funduszu mieści się w zakresie pojęcia działalności administracji publicznej, a którym mowa w art. 3 p.p.s.a (wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 maja 2016, V SA/Wa 3084/15 ).

W związku ze zmianą brzmienia art. 3 § 2 pkt 3 p.p.s.a. od 15 sierpnia 2015 r. postanowienia wydane przez wierzyciela w powyższym trybie nie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego, jednakże konsekwencją powyższego jest uprawnienie do kontroli tego rodzaju aktu przez sąd administracyjny w ramach postępowania zainicjowanego skargą na postanowienie organu egzekucyjnego w przedmiocie zarzutów na postępowanie egzekucyjne. Podkreślić jednak trzeba, że kontrola sądowoadministracyjna ogranicza się w tym wypadku do badania prawidłowości stanowiska wierzyciela co do istnienia obowiązku uiszczenia opłaty na podstawie.

W świetle powyższego nie było zatem podstaw do odrzucenia skargi.

Przechodząc do merytorycznej oceny skargi Sąd uznał, że nie zasługuje ona na uwzględnienie.

Podstawą prawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966r. Postępowanie egzekucyjne w administracji (Dz.U. z 2016r. poz.599 z późn. zm.) dalej u.p.e.a.

Zgodnie z treścią art.33 § 1 ww. ustawy podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku;

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej;

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4;

4) błąd co do osoby zobowiązanego;

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym;

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego;

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1;

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego;

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny;

10) niespełnienie w tytule wykonawczym wymogów określonych w art. 27, a w zagranicznym tytule wykonawczym - wymogów określonych w art. 102 ustawy o wzajemnej pomocy.

W myśl art.34 § 1 u.p.e.a. zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-7, 9 i 10, a przy egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym - także na podstawie art. 33 § 1 pkt 8, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, z tym że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 § 1 pkt 1-5 i 7, stanowisko wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążące. W przypadku, o którym mowa w art. 33 § 2, stanowiska wierzyciela nie wymaga się. Zgodnie z treścią art.34 § 2 u.p.e.a. na postanowienie w sprawie stanowiska wierzyciela przysługuje zażalenie.

W myśl art. 34 § 4 u.p.e.a. organ egzekucyjny, po otrzymaniu ostatecznego postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela lub postanowienia o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu, wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów, a jeżeli zarzuty są uzasadnione - o umorzeniu postępowania egzekucyjnego albo o zastosowaniu mniej uciążliwego środka egzekucyjnego.

W świetle powyższych regulacji, pozyskanie przez organ egzekucyjny stanowiska wierzyciela w kwestii podniesionych na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-7, 9 i 10 u.p.e.a. zarzutów, jest koniecznym wymogiem w postępowaniu egzekucyjnym. W przypadku oparcia zarzutów na przesłankach określonych w art. 33 pkt 1-5 u.p.e.a., wypowiedź wierzyciela jest przy tym wiążąca dla organu egzekucyjnego, co oznacza, że organ ten nie jest uprawniony do prowadzenia samodzielnie postępowania wyjaśniającego co do istnienia podstaw do uwzględnienia zarzutu, a w konsekwencji nie może zakwestionować stanowiska wierzyciela w tym zakresie. Zadaniem organu egzekucyjnego jest wyłącznie stosowanie przymusu egzekucyjnego w celu doprowadzenia do wykonania obowiązku ustalonego przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.

Istota podnoszonych przez skarżącego w postępowaniu egzekucyjnym, a następnie w skardze do sądu administracyjnego zarzutów (opartych o art. 33 § 1 pkt 4 u.p.e.a.) sprowadza się do kwestionowania możliwości nałożenia na niego opłaty, o jakiej mowa w art. 88 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wobec braku należytych ustaleń co do tego, czy w okresie przerwy w ochronie ubezpieczeniowej był on posiadaczem, wymienionego na wstępie pojazdu. Jak bowiem stanowi powyższy przepis w ust. 1 (w brzmieniu obowiązującym w 2016 r.), to osoba, która nie spełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązana wnieść opłatę. Zgodnie zaś z treścią art. 23 ww. ustawy, obowiązek zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu spoczywa na posiadaczu pojazdu mechanicznego (ust. 1). Posiadacz pojazdu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 10 lit. a, zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem pojazdu, w odniesieniu do którego państwem członkowskim Unii Europejskiej umiejscowienia ryzyka jest państwo Unii Europejskiej, w którym pojazd ma być zarejestrowany, obowiązany jest posiadać ochronę ubezpieczeniową przez cały okres, w którym pojazd jest zarejestrowany, z wyjątkiem zarejestrowanych pojazdów historycznych.

Z powyższego wynika, że opłatą, jakiej mowa w art. 88 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych może być obciążona osoba, która nie spełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, a obowiązek ten został uzależniony od posiadania pojazdu. Podniesione przez skarżącego zarzuty i argumenty na ich poparcie zmierzają zatem bezpośrednio do podważenia ustaleń i wniosków co do tego, czy w świetle przywołanych wyżej regulacji, był on osobą zobowiązaną do zawarcia umowy ubezpieczenia OC pojazdu Audi o nr rejestracyjnym [...]. Jak już jednak wyjaśniono na wstępie, to czy na skarżącym ciążył obowiązek zawarcia takiego ubezpieczenia dla wskazanego na wstępie pojazdu oraz czy dopełnił on tego obowiązku, może, w świetle art. 10 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, być przedmiotem postępowania przed sądem powszechnym, natomiast sam obowiązek zawarcia umowy i zapłaty ubezpieczenia OC nie może być skutecznie kwestionowany przez skarżącego na etapie postępowania egzekucyjnego. Skoro istnienia tego obowiązku po swojej stronie skarżący nie kwestionował na właściwej drodze (tj. powództwa do sądu cywilnego), a z danych posiadanych przez wierzyciela wynikało, że we wrześniu 2015 r. był on niewątpliwie właścicielem wskazanego wyżej pojazdu (czego zresztą skarżący sam nie kwestionuje), to wierzyciel miał wszelkie podstawy do przyjęcia, że był on posiadaczem pojazdu, zobowiązanym do zawarcia i posiadania dla tego pojazdu umowy ubezpieczenia OC przez cały okres jego rejestracji. Jak przy tym słusznie wskazywał wierzyciel, a za nim organ egzekucyjny w wydanych postanowieniach, posiadanie (samoistne) jest podstawowym atrybutem prawa własności, zaś posiadacz samoistny, jakim jest właściciel, nie traci posiadania przez oddanie rzeczy osobie trzeciej do użytkowania. Jako że ani przymiot właściciela/posiadacza nie został przez skarżącego podważony przez sąd powszechny, ani w postępowaniu przed tym sądem nie ustalono, że zobowiązanym do zawarcia umowy ubezpieczenia była inna osoba, wezwanie w trybie art. 90 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych do uiszczenia opłaty lub przedłożenia dokumentów potwierdzających spełnienie w roku kontroli obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC, prawidłowo wierzyciel wystosował do skarżącego jako właściciela pojazdu.

Uwzględniając zatem wynikającą z art. 10 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych właściwość sądu powszechnego w zakresie orzekania co do istnienia lub nieistnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia Sąd w składzie orzekającym w rozpoznawanej sprawie poddał kontroli postanowienie wierzyciela pod kątem prawidłowości ustaleń co do formalnych podstaw nałożenia na skarżącego opłaty, o jakiej mowa w art. 88 ww. ustawy.

Z niekwestionowanych przez skarżącego ustaleń UFG wynikało, że był on od 5 sierpnia 2015 r. co najmniej do 14 września 2015 r. właścicielem pojazdu Audi nr rejestracyjny [...], zaś możliwość przypisania mu obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC dla tego pojazdu nie została podważona w postępowaniu przed właściwym sądem cywilnym. Również nie zakwestionowane przez stronę ustalenia kontroli przeprowadzonej przez UFG dowodzą, że w okresie od 8 do 13 września pojazd nie był objęty ochroną ubezpieczeniową, w związku z wygaśnięciem umowy zawartej przez poprzedniego właściciela i zawarciem nowej umowy ubezpieczenia przez skarżącego dopiero 14 września 2015 r. Powyższe wypełniało ustawowe przesłanki nałożenia tej opłaty na skarżącego.

Odnosząc się w tym miejscu do argumentów skarżącego dotyczących konieczności uiszczenia opłaty w znacznej wysokości, mimo kilkudniowej zaledwie przerwy w okresie ubezpieczenia, Sąd zauważa jedynie, że wysokość opłaty nie zależy od uznania organu, ale została wprost określona w przepisach ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i w myśl art. 88 ust. 2, w ubezpieczeniu OC posiadaczy samochodów osobowych wynosi równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847). Wysokość tej opłaty została uzależniona od okresu pozostawania tego posiadacza bez ochrony ubezpieczeniowej w każdym roku kalendarzowym i wynosi: 1) 20% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten nie przekracza 3 dni; 2) 50% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten nie przekracza 14 dni; 3)100% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten przekracza 14 dni ( ust. 3 art. 88 ww. ustawy).

W świetle powołanej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, do opłaty nałożonej w trybie art. 91 stosuje się egzekucję jeżeli:

1) należność z tytułu opłaty wynika z wezwania do zapłaty, o którym mowa w art. 90 ust. 1, w stosunku do którego zobowiązany nie wystąpił z powództwem do sądu powszechnego, zgodnie z art. 10 ust. 2, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty, albo

2) sąd ustalił prawomocnym orzeczeniem istnienie obowiązku ubezpieczenia" (ust. 2 tego artykułu).

Podkreślenia wymaga, że przepisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych nie przewidują żadnego postępowania jurysdykcyjnego, w którym byłaby wydawana decyzja lub postanowienie konkretyzujące obowiązek z tytułu opłaty przewidzianej w art. 88 wspomnianej ustawy. Należy jednak zauważyć, że wystawienie tytułu wykonawczego przez UFG jest poprzedzone wezwaniem osoby, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia do uiszczenia w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opłaty, o której mowa w art. 88 ust. 1, albo do przedstawienia dokumentów potwierdzających w roku kontroli zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie (art. 90 ust. 1).

W rozpoznawanej sprawie do skarżącego zostało skierowane przez UFG pismo z 18 kwietnia 2016r. i z 4 lipca 2016r. , w których wezwano go do przedłożenia dokumentów potwierdzających spełnienie w roku kontroli obowiązku zawarcia umowy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zgodnie z warunkami ustawy lub dokumentów potwierdzających brak obowiązku zawarcia umowy tego ubezpieczenia albo, w przypadku niespełnienia obowiązku ubezpieczenia, o uiszczenie opłaty określonej w art. 88 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. W wezwaniu pouczono skarżącego, że obowiązek uiszczenia opłaty zostanie skierowany do egzekucji, o ile nie wniesiono o możliwości kwestionowania istnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC w drodze powództwa do sądu powszechnego. Powyższe wezwanie dowodzi zatem, że UFG dopełnił wymogu, o którym mowa w art. 91 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, warunkującego wszczęcie egzekucji administracyjnej.

W konsekwencji nie można za skuteczny uznać zarzut błędu co do osoby zobowiązanego, bowiem tytuł wykonawczy wskazywał jako osobę zobowiązaną skarżącego tj. właściciela pojazdu, który został prawidłowo wezwany do uiszczenia opłaty, której dotyczy obecnie prowadzone postępowanie egzekucyjne. Wydane w toku postepowania egzekucyjnego postanowienia Zarządu UFG I Rady UFG są wobec powyższego, zgodne z prawem. Będąc natomiast związanym stanowiskiem wierzyciela w zakresie podniesionego zarzutu nieistnienia dochodzonego obowiązku uiszczenia opłaty, organ egzekucyjny zasadnie nie uznał zarzutów zgłoszonych w postępowaniu egzekucyjnym, wobec czego zaskarżone postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej również nie narusza prawa. Tym samym organ egzekucyjny zasadnie prowadził egzekucję administracyjną na podstawie wymienionego tytułu wykonawczego z dnia [...] sierpnia 2017 r. nr [...], obejmującego opłatę za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.

Z tego względu na podstawie art. 151 p.p.s.a. Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.