Wyrok z dnia 2019-04-09 sygn. I OSK 1589/17

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędziowie: sędzia NSA Maciej Dybowski (spr.) sędzia del. WSA Jolanta Górska Protokolant: asystent sędziego Aleksandra Tokarczyk po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2019 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej "A" od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2017 r. sygn. akt I SA/Wa 1915/16 w sprawie ze skargi "A" na postanowienie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] września 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia akt postępowania administracyjnego oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 9 marca 2017 r. sygn. akt I SA/Wa 1915/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę "A" Sp. k. z siedzibą w [...] na postanowienie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] września 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia akt postępowania administracyjnego.

Wyrok ów zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Decyzją z dnia [...] maja 2005 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] maja 2005 r.) Wojewoda [...] (dalej Wojewoda), na podstawie art. 200 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm., dalej ugn), stwierdził nabycie z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. przez przedsiębiorstwo państwowe Polskie Koleje Państwowe w [...] prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa, położonego w [...], obręb [...], oznaczonego jako działka nr [...] o pow. 7,5489 ha, zapisaną w księdze wieczystej nr [...]. Postanowieniem z [...] czerwca 2005 r. nr [...] Wojewoda [...] sprostował ową decyzję.

Pismem z 19 maja 2016 r. "A" Sp. k. z siedzibą w [...] (dalej skarżąca), wniosła o udostępnienie akt sprawy zakończonej decyzją Wojewody [...] z [...] maja 2005 r. nr [...]. W uzasadnieniu wniosku wskazano, że wgląd w przedmiotowe akta jest niezbędny na potrzeby postępowania przed sądem powszechnym o uznanie przez PKP S. A. w [...] prawa "A" Sp. k. do rozliczenia nakładów budowlanych na nieruchomości objętej księgą wieczystą nr [...].

Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] (dalej postanowienie z [...] czerwca 2016 r.) Wojewoda [...] odmówił udostępnienia akt postępowania administracyjnego zakończonego decyzją Wojewody [...] z [...] maja 2005 r. nr [...]. Wojewoda uzasadnił rozstrzygnięcie brakiem interesu prawnego po stronie "A" Sp. k., z uwagi na brak przymiotu strony w postępowaniu uwłaszczeniowym zakończonym decyzją z [...] maja 2005 r.

Pismem z 14 czerwca 2016 r. "A" Sp. k. z siedzibą w [...] złożyła zażalenie na postanowienie Wojewody [...] z [...] czerwca 2016 r. nr [...].

Rozpoznając zażalenie Minister Infrastruktury i Budownictwa (dalej Minister) wskazał, że stosownie do art. 73 § 1 kpa strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. Pojęcie strony zostało zdefiniowane w art. 28 kpa, z którego wynika, że stroną jest każdym czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Zarówno interes prawny jak i obowiązek wynikają z przepisów prawa materialnego. Ustawodawca definiując w art. 28 kpa pojęcie strony postępowania administracyjnego wskazał wyraźnie na powiązanie określonego podmiotu z interesem prawnym. Chodzi tu nie o interes czy obowiązek faktyczny, dający się nawet racjonalnie uzasadnić, ale o interes lub obowiązek prawny tj. taki, który wynika z określonego przepisu prawnego, odnoszącego się wprost do sytuacji danego podmiotu. Tak więc o tym, czy określonemu podmiotowi będzie służyło prawo strony w konkretnym postępowaniu administracyjnym, decydować będzie nie wola osoby lecz norma prawna, z której dla tego podmiotu będą wynikały wprost określone prawa lub obowiązki (wyrok NSA z 12.2.2002 r. V SA 1123/2001, LexPolonica nr 354923).

Minister doszedł do wniosku, że pojęcie strony, jakim posługuje się art. 28 kpa, może być wyprowadzone tylko z przepisu prawa materialnego, tj. z konkretnej normy prawnej, dla której może stanowić podstawę dla sformułowania interesu lub obowiązku prawnego. Mieć interes prawny lub obowiązek w postępowaniu administracyjnym znaczy to samo, co ustalić przepisy prawa powszechnie obowiązującego, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby. Od tak pojmowanego interesu prawnego lub obowiązku trzeba odróżnić interes [lub obowiązek faktyczny, trj. Stan, w którym obywatel jest bezpośrednio zainteresowany] rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak tego poprzeć żadnymi przepisami prawa powszechnie obowiązującego, mającego stanowić podstawę skutecznego żądania stosownych czynności organu administracji. W takim wypadku wnioskodawcy nie przysługują atrybuty strony postępowania administracyjnego (wyrok NSA z 2.6.1998 r. IV SA 2164/97, LexPolonica 2089170).

Zgodnie z art. 200 ust. 1 ugn, stwierdzenie nabycia z mocy prawa, na podstawie ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. nr 79, poz. 464 ze zm., dalej uzmugg), z dniem 5 grudnia 1990 r. prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali obejmuje państwowe i komunalne osoby prawne oraz Bank [...], które posiadały w tym dniu grunty w zarządzie. Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy (związku międzygminnego), z wyłączeniem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, będące w dniu 5 grudnia 1990 r. w zarządzie państwowych osób prawnych innych niż Skarb Państwa stają się z tym dniem z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego. Nie narusza to praw osób trzecich (art. 2 ust. 1 [zd. 1 i 2] uzmugg). Budynki i inne urządzenia oraz lokale znajdujące się na gruntach, o których mowa w ust. 1, stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy (związku międzygminnego), będących w dniu 5 grudnia 1990 r. w zarządzie państwowych osób prawnych, stają się z tym dniem z mocy prawa własnością tych osób (ust. 2). Z powyższego przepisu wynika jednoznacznie, że stroną postępowania uwłaszczeniowego jest podmiot reprezentujący Skarb Państwa, jako właściciela gruntu oraz przedsiębiorstwo państwowe, które jest uwłaszczane lub jego następca prawny. Osoba trzecia może uczestniczyć w tym postępowaniu tylko wówczas, gdy wykaże, że przysługują jej prawa rzeczowe do gruntu, lub też inne prawa oparte na przepisach powszechnie obowiązujących, które uwłaszczenie mogło naruszyć.

Z akt sprawy bezsprzecznie wynika, że stronami postępowania uwłaszczeniowego zakończonego decyzją z [...] maja 2005 r. były: Polskie Koleje Państwowe S. A. z siedzibą w [...] (dawniej przedsiębiorstwo państwowe pn. Polskie Koleje Państwowe w [...]) i Prezydent Miasta [...] reprezentujący Skarb Państwa. Skarżąca - "A" Sp. k. nie była stroną przedmiotowego postępowania, jak również nie ma tytułu prawnego do nieruchomości stanowiącej przedmiot niniejszego postępowania.

Skarżąca wywodzi swój interes prawny z faktu, że jest następcą prawnym "C" Spółka z o.o. z siedzibą w [...] na podstawie umowy sprzedaży zawartej w dniu 21 lipca 2004 r. środka trwałego używanego - budynku położonego przy ul. [...] w [...]. W związku z powyższym, zdaniem skarżącej, przysługuje jej roszczenie o zwrot poniesionych przez poprzednika prawnego nakładów na budynek posadowiony na przedmiotowej nieruchomości objętej uwłaszczeniem.

Minister podkreślił, że z jednolitego w tym zakresie orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że dostęp do akt postępowania administracyjnego ograniczony jest do podmiotów będących stronami postępowania administracyjnego i przysługuje stronom na podstawie art. 73 kpa (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z: 9.9.2010 r. IV SA/Wa 1114/10; 5.2.2014 r. II SA/Wa 1227/13; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 7.3.2014 r. II SA/Kr 49/14, cbosa). Argumenty podnoszone w zażaleniu wskazują jedynie na posiadanie przez skarżącą interesu faktycznego w niniejszym postępowaniu administracyjnym, a ten nie daje skarżącej uprawnień strony.

Minister podzielił stanowisko Wojewody wskazane w uzasadnieniu decyzji z [...] maja 2005 r., że ewentualne roszczenia dotyczące nakładów poniesionych na przedmiotowych gruntach mogą być dochodzone wyłącznie w postępowaniu cywilnym, a nie w postępowaniu administracyjnym. Jeśli akta administracyjne są niezbędne do prawidłowego rozstrzygnięcia sporu zawisłego przed Sądem powszechnym, Sąd ten może wystąpić do właściwego organu administracji publicznej o udostępnienie akt sprawy.

"A" Sp.k. z siedzibą w [...] złożyły skargę na postanowienie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z [...] września 2016 r. nr [...], którym to postanowieniem Minister utrzymał w mocy postanowienie Wojewody [...] z [...] czerwca 2016 r. nr [...] o odmowie udostępnienia akt postępowania administracyjnego zakończonego decyzją Wojewody [...] z [...] maja 2005 r. nr [...], stwierdzającą nabycie z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. przez przedsiębiorstwo państwowe Polskie Koleje Państwowe w [...] prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa, położonego w [...], obręb [...], oznaczonego jako działka nr [...] o pow. 7,5489 ha, zapisaną w księdze wieczystej nr [...].

Skarżąca zarzucała naruszenie:

1.art. 73 § w zw. z art. 28 kpa przez błędną wykładnię tych przepisów w świetle orzecznictwa dopuszczającego udostępnienie akt sprawy administracyjnej podmiotowi, który nie brał w udziału w postępowaniu, ale którego interes prawny nie budzi żadnych wątpliwości (np. wyrok WSA w Warszawie z 9.9.2010 r. IV SA/Wa 1114/10, Lex 758683);

2.art. 30 § 4 kpa przewidującego, że w sprawach dotyczących praw zbywalnych, w razie zbycia prawa w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.

Zdaniem skarżącej z dokumentów i treści decyzji z [...] maja 2005 r. wynika, że postępowanie toczyło się już od 2002 r. Przy wydawaniu decyzji uwzględniono wyjaśnienia Prezydenta Miasta [...] z 2 września 2002 r., złożone w toku trwającego postępowania (s. 3, wers 7-11 uzasadnienia decyzji z [...] maja 2005 r.). Potwierdzeniem zainicjowania ww. postępowania w 2002 r. jest także sygnatura sprawy: [...] - w której ostatnie dwie cyfry oznaczają rok wszczęcia postępowania (2002). Skoro postępowanie przed Wojewodą [...] trwało w latach 2002-2005, to poprzedniczka prawna skarżącej ("B" Sp. z o.o.) nabyła prawa do budynku (dalej: budynek) położonego przy ul. [...] w [...] od "C" Sp. z o.o. w toku tego postępowania (umowa sprzedaży środka trwałego używanego zawarta pomiędzy "C" Sp. z o.o. a "B" Sp. z o.o. dnia 21 lipca 2004 r. - załącznik nr 1 do pisma pełnomocnika skarżącej z 23 maja 2016 r. - w aktach sprawy).

Pismem z 27 maja 2004 r. (a więc w toku postępowania) PKP S.A. potwierdziła prawo "C" Sp. z o.o. do nakładów na ww. budynek i możliwość ich zbycia. PKP S.A. wyjaśniła, że "C" Sp. z o.o. jest następcą prawnym Przedsiębiorstwa Spedycji Krajowej (PSK), któremu PKP przekazało ww. budynek w wykonaniu decyzji Ministra Komunikacji z 7 lipca 1979 r. (pismo PKP S.A. Zakład Gospodarowania Nieruchomościami Nr 1 w [...] z 27 maja 2004 r. nr [...] - załącznik nr 2 do pisma pełnomocnika skarżącej z 23 maja 2016).

W ocenie skarżącej, z podanego ciągu następstw prawnych wynika, że ze względu na posiadane uprawnienia do nakładów na gruncie, "C" Sp. z o.o. w toku postępowania zakończonego decyzją z [...] maja 2005 r. spełnił przesłanki statusu strony przewidziane art. 28 kpa. Jeżeli zatem poprzedniczka prawna skarżącej ("B" Sp. z o.o.) nabyła w toku postępowania przed Wojewodą [...] budynek od podmiotu posiadającego przymioty strony, to z mocy prawa i ze względu na bezwzględnie obowiązującą treść art. 30 § 4 kpa nabyła również prawa strony w postępowaniach zakończonych zaskarżonymi decyzjami.

Skarżąca podniosła, że winny zatem zostać jej udostępnione akta postępowania zakończonego decyzją z [...] maja 2005 r.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko przedstawione w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ppsa oddalił skargę.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że skarga podlegała oddaleniu jako oczywiście bezzasadna.

Stronami postępowania uwłaszczeniowego zakończonego decyzją Wojewody [...] z dnia [...] maja 2005 r. były: Polskie Koleje Państwowe S. A. z siedzibą w [...] (dawniej przedsiębiorstwo państwowe pn. Polskie Koleje Państwowe w [...]) i Prezydent Miasta [...] reprezentujący Skarb Państwa.

Skarżąca - "A" Sp. k. nie była stroną przedmiotowego postępowania, jak również nie ma tytułu prawnego do nieruchomości stanowiącej przedmiot niniejszego postępowania. Poprzednik prawny skarżącej "C" Spółka z o.o., również nie był stroną ww. postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 73 § 1 kpa strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, a uprawnienie to przysługuje stronie również po zakończeniu postępowania. Okoliczność wskazująca na to, że art. 73 § 1 kpa posługuje się pojęciem "strony" nie oznacza, że jest to inna strona niż strona w postępowaniu "zasadniczym" czyli takim, które merytorycznie zakończyło daną sprawę. Postępowanie w sprawie udostępnienia akt ma charakter postępowania zależnego od owego postępowania zasadniczego. To w postępowaniu zasadniczym organ administracji rozstrzygał sprawę administracyjną.

Postępowanie w sprawie udostępnienia akt w toku postępowania administracyjnego ma charakter wpadkowy, incydentalny i zależny od postępowania zasadniczego, a krąg stron na potrzeby postępowania wpadkowego nie ustala się odrębnie niż ten, który organ ustalił na potrzeby postępowania zasadniczego.

Również po zakończeniu postępowania zasadniczego, organ nie ustala na potrzeby postępowania w sprawie udostępnienia akt, odrębnie i na nowo kręgu uczestników postępowania zasadniczego. Niewątpliwie dostęp do akt będą mieli następcy prawni stron postępowania zasadniczego ale nie nowe podmioty, które wskazują że takie prawo im przysługiwało a nie zostało ono przez organ w postępowaniu zasadniczym zrealizowane.

Pojęcie strony reguluje art. 28 kpa, zgodnie z którym stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Ten artykuł obowiązuje także na potrzeby postępowania uregulowanego art. 73 i 74 kpa. Tym samym skoro art. 73 § 1 kpa wyraźnie stanowi, że strona ma prawo wglądu do akt a także sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów - to przepis ten wyraźnie wskazuje na pojęcie strony ustalone przez organ na potrzeby postępowania zasadniczego. Tym samym skoro w toku postępowania zasadniczego organ określił krąg stron, to taki krąg i tylko takie strony mogą skorzystać z odrębnego postępowania jakim jest postępowanie regulowane art. 73 i 74 kpa dotyczące udostępnienia akt. Nie ma odrębnego katalogu stron na potrzeby postępowania we sprawie udostępnienia akt i odrębnego katalogu stron w postępowaniu zasadniczym. Ani art. 73 i 74 kpa, ani jakikolwiek inny przepis nie kreuje odrębnego interesu prawnego w sposób odrębny i niezależny od interesu prawnego statuującego strony w postępowaniu "zasadniczym".

Art. 73 kpa nie jest także podstawą do oceny prawidłowości ustalania kręgu stron w postępowaniu zasadniczym. Istotą postępowania uregulowanego w powołanych przepisach jest tylko kwestia udostępnienia akt postępowania, formy udostępnienia, zakresu udostępniania i zasad odmowy udostępniania. Skoro tak, to inne kwestie jak ocena prawidłowości ustalania kręgu stron jest już poza przedmiotem tego postępowania.

Kodeks postępowania administracyjnego nie zna odrębnej instytucji władczego (administracyjnego) orzekania o posiadaniu przymiotu strony przez inne osoby niż wnioskodawca. Nie ma podstawy w toku zwyczajnego postępowania administracyjnego do wydawania decyzji lub postanowienia o uznaniu danej osoby za stronę lub odmowie uznania za stronę. Skoro zasadą jest nie wydawanie żadnego aktu administracyjnego, co do odmowy przyznania danej osobie statusu strony w już toczącym się postępowaniu, to nie można innej instytucji prawnej jaką jest dostęp strony do akt postępowania administracyjnego interpretować w taki sposób, by przez dostęp do akt badać prawidłowość ustalania kręgu stron w postępowaniu zasadniczym.

Zaprezentowane stanowisko znajduje także potwierdzenie w poglądach orzecznictwa sądowego. Przykładowo NSA w: wyroku z 29.9.2011 r. II GSK 1409/11, Lex 965109; postanowieniu z 12.5.2011 r. I OSK 771/11, Lex 795295; Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7.11.2007 r. VII SA/Wa 1485/07, Lex 445139, zajmowały identyczne stanowisko, zgodnie z którym art. 73 kpa służy tylko podmiotowi, który został uznany za stronę w postępowaniu zasadniczym.

Dla osób nie mających statusu stron lub którym organy takiego statusu nie przyznały, przysługuje uprawnienie do zapoznania się z aktami administracyjnymi na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej (takie stanowisko szeroko zaaprobowało orzecznictwo sądowe, przykładowo: postanowienie NSA z 18.4.2012 r. I OSK 790/12, Lex 1295815; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z: 12.11.2013 r. II SAB/Wa 278/13, Lex 1408668; 8.2.2012 r. II SA/Wa 2004/11, Lex 1138872; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 30.4.2013 r. II SAB/Lu 99/13, Lex 1326095).

Argumenty podnoszone przez skarżącą wskazują jedynie na posiadanie przez Spółkę interesu faktycznego w niniejszym postępowaniu administracyjnym, a ten nie daje skarżącej uprawnień strony. Nie jest przy tym kwestią istotną dla prawidłowości niniejszego rozstrzygnięcia, to czy skarżący jest następcą prawnym "C" Spółka z o.o. Kluczowe jest to, że "C" Spółka z o.o. nie był stroną postępowania zakończonego decyzją z [...] maja 2005 r.

Skargę kasacyjną wywiodła "A" Sp. k. z siedzibą w [...], reprezentowana przez r. pr. G.K., zaskarżając wyrok I SA/Wa 1915/16 w całości, zarzucając wyrokowi naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy:

a. art. 3 "ust." [winno być "§"] 2 pkt 1 ppsa przewidującego kontrolę przez sądy administracyjne działalności administracji publicznej - przez zaakceptowanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie jako zgodnych z prawem orzeczeń objętych skargą: postanowienia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] września 2016 r. nr [...]; postanowienia Wojewody [...] z [...] czerwca 2016 r. nr [...] - mimo naruszenia przez ww. organy w postępowaniu I i II instancji art. 73 § 1 w zw. z art. 28 kpa na skutek błędnego ustalenia, że poprzednikowi prawnemu skarżącej ("C" Sp. z o.o.) nie przysługiwał status strony w postępowaniu przed Wojewodą [...] o sygn. [...] zakończonym wydaniem decyzji z [...] maja 2005 r.;

b. art. 133 § 1 zd. 1 ppsa przez brak obligatoryjnego uwzględnienia jako podstawy wyrokowania dokumentów znajdujących się w dołączonych do akt sprawy aktach administracyjnych o sygn. [...], potwierdzających status poprzednika prawnego skarżącej ("C" Sp. z o.o.) jako strony postępowania zakończonego decyzją z [...] maja 2005 r., a w szczególności - przez pominięcie przy wyrokowaniu: pisma [...] Urzędu Wojewódzkiego z 22 lipca 2002 r. sygn. [...] (pozycja nr 2c na karcie przeglądowej dołączonych do akt [...] i [...]); pisma "C" Sp. z o.o. z 26 lipca 2002 r. (pozycja nr 4 na karcie przeglądowej dołączonych do akt [...] i [...]).

Przywołana korespondencja z poprzednikiem prawnym skarżącej ("C" Sp. z o.o.) w toku postępowania zakończonego decyzją z [...] maja 2005 r. potwierdza w świetle art. 40 § 1 kpa, że "C" Sp. z o.o. był stroną tego postępowania, gdyż według ww. przepisu, pisma w postępowaniu doręcza się stronie tego postępowania.

Skarżąca kasacyjnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie (art. 185 ppsa); w przypadku uznania przez Naczelny Sąd Administracyjny, że w sprawie nie doszło do naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozpoznanie skargi kasacyjnej na zasadzie art. 188 ppsa.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W świetle art. 183 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2018 r., poz. 1302 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i bierze z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania; bada przy tym wszystkie podniesione przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa (uchwała pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2009 r. sygn. akt I OPS 10/09, ONSAiWSA 2010 z. 1 poz. 1).

W sprawie nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania.

Zarzut naruszenia art. 3 § 2 pkt 1 ppsa w zw. z art. 73 § 1 w zw. z art. 28 kpa okazał się niezasadny.

Trafnie Sąd I instancji aprobował pogląd zaprezentowany w zaskarżonym postanowieniu, że stroną postępowania uwłaszczeniowego jest podmiot reprezentujący Skarb Państwa jako właściciela gruntu i przedsiębiorstwo państwowe, które jest uwłaszczane lub jego następca prawny, Osoba trzecia może uczestniczyć w tym postępowaniu tylko wówczas, gdy wykaże, że przysługują jej prawa rzeczowe do gruntu lub inne prawa oparte na przepisach powszechnie obowiązujących, które uwłaszczenie mogło naruszyć (s. 3 uzasadnienia wyroku I SA/Wa 1915/15). Pogląd ten w pełni akceptuje orzecznictwo sądów administracyjnych i doktryna. W postępowaniu uwłaszczeniowym jego stronami – prócz Skarbu Państwa jako właściciela nieruchomości i państwowej osoby prawnej legitymującej się prawem zarządu do tego gruntu - może być tylko podmiot, który wykaże, że to jemu a nie osobie prawnej, która domagała się uwłaszczenia, przysługuje prawo do gruntu, bądź osoba, która podważa uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa do gruntu obciążonego prawem zarządu, a także osoba legitymująca się prawem rzeczowym do części nieruchomości podlegającej uwłaszczeniu (wyrok WSA w Warszawie z 23.5.2007 r. I SA/Wa 237/07; postanowienie NSA z 18.11.1999 r. I SA 1750/98,; wyrok NSA z 19.12.2003 r. I SA 2521/02). W postępowaniu uwłaszczeniowym mógł uczestniczyć jedynie podmiot, który wykazał się prawem rzeczowym do gruntu lub konkurencyjnym względem wnioskodawcy prawem zarządu do gruntu. Tylko takie osoby, prócz stron postępowania uwłaszczeniowego, mogły skutecznie żądać wszczęcia postępowania w trybach nadzwyczajnych (wyrok NSA z 16.3.2007 r. I OSK 121/06, aprobowane przez A. Prusaczyka w: J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, C.H. Beck 2017, s. 1252-1253, nb 23).

Skoro skarżąca (ani "C" Sp. z o.o.) nie miały interesu prawnego w postępowaniu zakończonym decyzją z [...] maja 2005 r., to nie mają go także na podstawie art. 73 § 1 kpa. Korespondencja Wojewody ze "C" Sp. z o.o. nie nadała mu przymiotu strony w postępowaniu uwłaszczeniowym.

Zaskarżony wyrok nie narusza art. 133 § 1 zd. 1 ppsa. Sąd I instancji wydał wyrok na podstawie akt sprawy. Wskazane przez skarżącą kasacyjnie dokumenty nie potwierdzają statusu strony "C" Sp. z o.o. w postępowaniu zakończonym decyzją z [...] maja 2005 r.

Na podstawie art. 184 ppsa skargę kasacyjną należało oddali