Postanowienie z dnia 2016-11-14 sygn. I PZ 19/16

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt I PZ 19/16

POSTANOWIENIE

Dnia 14 listopada 2016 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Halina Kiryło (przewodniczący)

SSN Piotr Prusinowski (sprawozdawca)

SSN Bohdan Bieniek

w sprawie z powództwa K. J.

przeciwko P. Spółce z o.o. w W.

o świadczenia z tytułu podróży służbowych - ryczałt za nocleg, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 listopada 2016 r., zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K.

z dnia 18 marca 2016 r., sygn. akt IX Pa …/15,

oddala zażalenie.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z dnia 18 marca 2016 r. ustalił wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 6.661 zł, a także odrzucił skargę kasacyjną.

Przedmiotem postępowania było żądanie zapłaty 14.772,83 zł tytułem ryczałtów za noclegi. Wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w K. zasądził na rzecz powoda K. J. kwotę 6.661 zł, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Wyrok został zaskarżony „w całości” apelacją jedynie przez stronę pozwaną (P. Spółka z o.o.). Wartość przedmiotu zaskarżenia została określona na kwotę 14.772,83 zł. Wyrokiem z dnia 13 października 2015 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił apelację strony pozwanej. W skardze kasacyjnej pozwany określił wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 14.772,83 zł.

Sąd drugiej instancji zwrócił uwagę, że stosownie do treści art. 398² § 1 k.p.c. skarga kasacyjna w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych jest niedopuszczalna w sprawach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 10.000 zł. Wskazał, że strona pozwana skarżąc wyrok Sądu Rejonowego była pokrzywdzona orzeczeniem jedynie w zakresie punktu 1, tj. w kwocie 6.661 zł, zasądzonej na rzecz powoda. Nie była pokrzywdzona orzeczeniem w zakresie pkt 2 sentencji wyroku, wobec oddalenia powództwa. Zatem wartość przedmiotu zaskarżenia apelacyjnego wynosiła kwotę 6.661 zł i taka pozostaje na etapie postępowania kasacyjnego.

Z uwagi na powyższe, stosownie do art. 368 § 2 k.p.c. w związku z art. 25 § 1 k.p.c. i art. 398² k.p.c., Sąd Okręgowy sprawdził i ustalił wartość przedmiotu zaskarżenia na etapie postępowania kasacyjnego. Na zasadzie art. 398⁶ § 2 k.p.c. sąd drugiej instancji odrzucił skargę kasacyjną. Nawiązał przy tym do poglądu wyrażonego w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., III CZP 88/13, OSNC 2014 nr 11, poz. 108, zgodnie z którym pokrzywdzenie orzeczeniem (gravamen) jest przesłanką dopuszczalności środka zaskarżenia, chyba, że interes publiczny wymaga merytorycznego rozpoznania tego środka.

Z orzeczeniem Sądu drugiej instancji nie zgodził się pozwany. W zażaleniu zarzucił naruszenie:

- art. 21 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie w sprawie;

- art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie w sprawie;

- art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia pomijającego wyjaśnienia pozwanego złożone na wezwanie sądu;

- art. 398⁶ § 6 k.p.c. w zw. z art. 398² § 1 k.p.c. poprzez odrzucenie skargi kasacyjnej spełniającej wszystkie wymagania wynikające z przepisów prawa.

Wskazując na powyższe wniósł o uchylenie postanowienia Sądu Okręgowego i przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, a nadto o zwrot kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów opłaty od zażalenia i kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

W odpowiedzi na obiekcje pozwanego należy przypomnieć, że powód już w pozwie domagał się kwoty 14.772,83 zł tytułem ryczałtów za noclegi za okres od 25 lutego 2013 r. do dnia 17 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wskazał w jakich datach odbywał przejazdy i na jakiej trasie. Po czym ustalił wartość ryczałtu według stawki obowiązującej w danym kraju i wyliczył kwotę 8.880,94 zł. Następnie kierując się art. 322 k.p.c. zasądził 75% tej należności, czyli 6.661 zł. Oznacza to, że w sprawie nie ma wątpliwości co do skonkretyzowania okresów i przejazdów, które zostały przez Sąd Rejonowy (a później Sąd Okręgowy) rozliczone (przez zasądzenie i oddalenie powództwa). W rezultacie uwagi skarżącego oparte na art. 21 k.p.c. i art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. są gołosłowne.

Konsekwencją powyższego jest również wniosek, że skarga kasacyjna po części dotyczy rozstrzygnięcia korzystnego dla pozwanego. Rację ma Sąd Okręgowy, że w tym zakresie skarga kasacyjna nie przysługuje. Nie można przy tym przemilczeć, że apelacja pracodawcy wprawdzie została wniesiona względem całości wyroku (a zatem również w części oddalającej powództwo), to jednak skarżący formułując wnioski wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości. Powstał zatem dysonans między zakresem zaskarżenia i wnioskami zawartymi w apelacji. W uzasadnieniu środka odwoławczego również nie podano jakie zarzuty wymierzono przeciwko pkt II wyroku Sądu Rejonowego. Wniosek z tego może być tylko jeden. Pozwany instrumentalnie podchodzi do czynników warunkujących dopuszczalność skargi kasacyjnej (art. 398² § 1 k.p.c.). Postawa tego rodzaju nie zasługuje na akceptację. Nie może być przecież tak, że strona celowo „skarży” korzystne dla niej rozstrzygniecie, tylko po to, aby w przyszłości ziścił się warunek wartości przedmiotu zaskarżenia na poziomie równym lub przewyższającym kwotę dziesięciu tysięcy złotych.

Do powyższych rozważań trzeba dodać, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd uzależniający uprawnienie do wniesienia środka zaskarżenia od istnienia gravamen, czyli pokrzywdzenia strony orzeczeniem sądu niższej instancji. Pokrzywdzenie to polega na niekorzystnej dla strony różnicy między zgłoszonym przez nią żądaniem a sentencją orzeczenia, wynikającej z porównania zakresu żądania z treścią rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 1936 r., C III 1030/35, OSN 1937 nr 1, poz. 11, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1950 r., ŁC 990/50, PIP 1950 nr 2, s. 359, uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1997 r., I CKN 57/97, OSNC 1997 nr 11, poz. 166, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1997 r., III CKN 152/97, LEX nr 50615, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2003 r., I CKN 382/01, LEX nr 109434, czy postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 22/06, LEX nr 196615). Pojęcie gravamen leży u podstaw konstrukcji środków zaskarżenia takich jak apelacja oraz nadzwyczajny środek zaskarżenia w postaci skargi kasacyjnej. Wskazać należy, że przesłanką zaskarżenia orzeczenia w postępowaniu cywilnym jest istnienie interesu prawnego w kwestionowaniu orzeczenia. Interes prawny w zaskarżeniu orzeczenia, określany mianem gravamen, oznacza zatem pokrzywdzenie polegające na niekorzystnej dla strony różnicy między zgłoszonym przez nią żądaniem a sentencją orzeczenia, wynikającej z porównania zakresu żądania i treści rozstrzygnięcia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2014 r., I UK 382/13, LEX nr 1467120). Analogicznie wygląda sytuacja prawna pozwanego, który ulega roszczeniu tylko w części.

Mając powyższe na względzie, okazuje się, że zarzut naruszenia art. 398⁶ § 6 k.p.c. w zw. z art. 398² § 1 k.p.c. nie jest trafny. Dlatego na podstawie art. 394¹ § 1 i § 3 k.p.c. w związku z art. 398¹⁵ § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

kc