Uchwała z dnia 2010-12-17 sygn. III CZP 96/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt III CZP 96/10

Uchwała

z dnia 17 grudnia 2010 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

Sędzia SN Józef Frąckowiak (przewodniczący, sprawozdawca)

Sędzia SN Marta Romańska

Sędzia SA Anna Kozłowska

Sąd Najwyższy w sprawie wszczętej z urzędu przy uczestnictwie "G." S.A. w P., Piotra P., Waldemara S. i "Z.D.M." S.A. w B. o nałożenie grzywny na członków zarządu "G." S.A. w P., po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 17 grudnia 2010 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu postanowieniem z dnia 19 maja 2010 r.:

„Czy odmowa zamieszczenia przez zarząd ogłoszenia, o którym mowa w art. 402¹ k.s.h. w przedmiocie ogłoszenia zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki publicznej podjętego przez jej akcjonariuszy na podstawie art. 399 § 3 k.s.h. oznacza niezwołanie przez zarząd wbrew obowiązkowi zgromadzenia wspólników w rozumieniu art. 594 § 3 k.s.h.?"

podjął uchwałę:

Odmowa zamieszczenia przez zarząd ogłoszenia, o którym mowa w art. 402¹ k.s.h., gdy z inicjatywą zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki publicznej występują akcjonariusze, na podstawie art. 399 § 3 k.s.h., oznacza niezwołanie przez zarząd walnego zgromadzenia, w rozumieniu art. 594 § 3 k.s.h.

Uzasadnienie

W dniach 15 października i 23 listopada 2009 r. "Z.D.M." S.A. w B., będące akcjonariuszem "G." S.A. posiadającym 53,37% ogólnej liczby głosów, złożyły wniosek o nałożenie na członków zarządu "G." S.A. Piotra P. i Waldemara S. grzywny na podstawie art. 594 § 1 pkt 3 k.s.h. w kwocie po 20 000 zł. Zdaniem uczestnika, zarząd "G." S.A. zaniechał dokonania ogłoszenia na podstawie art. 402¹ § 1 k.s.h. o zwołaniu nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki "G." S.A. w trybie art. 399 § 3 k.s.h., co wywołało skutek w postaci niezwołania zgromadzenia.

Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2010 r. referendarz sądowy umorzył postępowanie, uznając, że art. 594 § 1 pkt 3 k.s.h. należy interpretować ściśle i w związku z tym nie ma on zastosowania w niniejszej sprawie.

Na skutek skargi "Z.D.M." S.A. Sąd Rejonowy Poznań Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu postanowieniem z dnia 12 marca 2010 r. umorzył postępowanie, a Sąd Okręgowy w Poznaniu, rozpoznając zażalenie uczestnika "Z.D.M." S.A. w B. na to postanowienie, powziął istotne wątpliwości i na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne przytoczone na wstępie. (...)

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W obecnym stanie prawnym zwołanie walnego zgromadzenia spółki publicznej, gdy z inicjatywą jego zwołania występują akcjonariusze lub akcjonariusz reprezentujący co najmniej połowę ogółu głosów w spółce, wymaga dopełnienia dwóch czynności. Po pierwsze, akcjonariusze ci muszą wyrazić wolę zwołania walnego zgromadzenia (art. 399 § 3 k.s.h.); będzie to oświadczenie woli akcjonariusza większościowego lub – gdy akcjonariuszy jest kilku – ich oświadczenie wspólne. Po drugie, inicjatywa zwołania walnego zgromadzenia musi zostać umieszczona na stronie internetowej spółki, zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 402¹ i 402² k.s.h. Dysponentem strony internetowej spółki jest jej zarząd, który zamieszcza na tej stronie ogłoszenia. (...) Jeżeli zarząd odmówi zmieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej, zgromadzenie nie zostaje zwołane. Zarząd powinien współdziałać z akcjonariuszami większościowymi jako inicjatorami zwołania walnego zgromadzenia, tak aby ogłoszenie o zwołaniu odpowiadało wymaganiom przewidzianym w art. 402² k.s.h. Zarząd nie może jednak odmówić zmieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia, gdyż to nie on decyduje o jego zwołaniu, lecz akcjonariusze większościowi.

Mając na względzie wnioski wynikające z analizowanych przepisów, regulujących zwoływanie walnego zgromadzenia w spółce publicznej, należy uznać, że członkowie zarządu, którzy odmawiają umieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej spółki, w istocie nie zwołują takiego zgromadzenia, wbrew ciążącemu na nich obowiązkowi. Gdy otrzymują żądanie akcjonariuszy większościowych, uprawnionych do zwołania walnego zgromadzenia, powinni umieścić stosowne ogłoszenie, odmowa więc umieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej jest odmową zwołania takiego zgromadzenia. Takie zachowanie członków zarządu należy kwalifikować jako mieszczące się w hipotezie art. 594 § 1 pkt 3 k.s.h., zatem członkowie zarządu muszą się liczyć z tym, że może im grozić grzywna w kwocie do 20 000 zł.

To, że w powołanym przepisie nie zostało przewidziane wprost, iż niezamieszczenie ogłoszenia na stronie internetowej jest zagrożone grzywną nie może mieć decydującego znaczenia, skoro bowiem, zgodnie z art. 402¹ k.s.h., walne zgromadzenie spółki publicznej zwołuje się przez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej spółki, a dysponentem tej strony jest zarząd, to gdy z inicjatywą zwołania zgromadzenia występują akcjonariusze większościowi, zarząd ma obowiązek umieścić stosowne ogłoszenie. Uznanie, że członkowie zarządu mają obowiązek umieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej, gdy z inicjatywą występują akcjonariusze większościowi, prowadzi do wniosku, iż odmowa umieszczenia takiego ogłoszenia jest równoznaczna z niewypełnieniem obowiązku zwołania walnego zgromadzenia. W konsekwencji takie zachowanie mieści się w art. 594 § 1 pkt 3 k.s.h. i jest zagrożone przewidzianą w tym przepisie sankcją.

Biuletyn Izby Cywilnej SN nr 10/2013

Odmowa zamieszczenia przez zarząd ogłoszenia, o którym mowa w art. 402¹ k.s.h., gdy z inicjatywą zwołania walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki publicznej występują akcjonariusze, na podstawie art. 399 § 3 k.s.h., oznacza niezwołanie przez zarząd walnego zgromadzenia, w rozumieniu art. 594 § 1 pkt 3 k.s.h.

(uchwała z dnia 17 grudnia 2010 r., III CZP 96/10, J. Frąckowiak, M. Romańska, A. Kozłowska, OSNC 2011, nr 7-8, poz. 81; BSN 2010, nr 12, s. 10; MoP 2011, nr 13, s. 714; Rej. 2011, nr 2, s. 143; NPN 2010, nr 4, s. 120)

Glosa

Ewy Marcisz, Przegląd Sądowy 2013, nr 9, s. 123

Autorka podkreśliła, że uchwała jest próbą znalezienia rozwiązania, które zagwarantowałoby niezwłoczne publikowanie przez zarząd ogłoszeń o zwołaniu walnego zgromadzenia. Wyraziła wątpliwość, czy jest to próba skuteczna, a zaprezentowany środek wystarczający. Nie zgodziła się z twierdzeniem, że rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego samo w sobie chroni prawo akcjonariuszy do zwoływania walnych zgromadzeń spółek publicznych przed ewentualnymi utrudnieniami ze strony zarządu. Podzieliła pogląd wskazujący, że objęcie hipotezą art. 594 § 1 pkt 3 k.s.h. sytuacji, w której zarząd odmawia umieszczenia ogłoszenia o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej spółki, nie zapewnia możliwości realizacji uprawnień wynikających z art. 399 § 3 k.s.h. Stwierdziła, że przyznanie akcjonariuszom większościowym prawa do zwołania walnego zgromadzenia, przy jednoczesnym braku wyposażenia ich w jakikolwiek efektywny instrument realizacji tego prawa, należałoby uznać za sprzeczne ze standardami konstytucyjnymi.

Glosy do komentowanej uchwały opracowali M. Korniluk (MoP 2011, nr 21, s. 26) i K. Grabowski (Lex nr 144239). W przeglądach orzecznictwa dostrzegli ją M. S.Tofel (Prawo Spółek 2011, nr 4, s. 2), K. Osajda (Glosa 2011, nr 3, s. 5) oraz M. Stanik (Forum Prawnicze 2011, nr 4–5, s.151).