Wyrok z dnia 2022-06-02 sygn. I OSK 2711/20

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: Sędzia NSA Marian Wolanin (spr.) Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 951/19 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] grudnia 2018 r. nr [...] w przedmiocie wygaszenia decyzji w sprawie zasiłku stałego oddala skargę kasacyjną.

Zaskarżonym wyrokiem z 12 grudnia 2019 r., sygn. akt I SA/Wa 951/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. K. (dalej: "skarżący") na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z [...] grudnia 2018 r., nr [...] w przedmiocie wygaszenia decyzji w sprawie zasiłku stałego.

W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku M. K., zaskarżając wyrok w całości, jako podstawy kasacyjne wskazał na naruszenie przepisów postępowania, mające istoty wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 106a ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1508, dalej: "ustawa") w zw. z art. 44 § 1 - § 4 w zw. z art. 50 § 2 w zw. z art. 80 w zw. z art. 138 § 2 k.p.a. polegające na nieuzasadnionym oddaleniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie skargi skarżącego na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z [...] grudnia 2018 r., pomimo faktu, że decyzja ta obarczona była naruszeniem przepisów prawa polegającym na błędnym przyjęciu przez organ drugiej instancji, że Prezydent Miasta P. w sposób prawidłowy wezwał skarżącego do stawienia się w ośrodku pomocy społecznej celem złożenia wyjaśnień w trybie art. 106a ust. 3 ustawy, skoro pomiędzy wezwaniem datowanym na dzień 4 września 2018 r. a rzekomo wyznaczoną skarżącemu w tym wezwaniu datą stawiennictwa w ośrodku pomocy społecznej (do 17 września 2018 r.) celem złożenia wyjaśnień nie upłynął 14-dniowy termin awizowania przesyłki wynikający z art. 44 § 1 - § 4 k.p.a., skutkiem czego, wobec następczego uznania doręczenia skarżącemu tego wezwania per aviso, tj. z upływem 14 dni od dnia awizowania wezwania, a więc w dniu 18 września 2018 r. -skarżący nie mógł, korzystając z ustawowej gwarancji procesowej w postaci 14-dniowego terminu na odbiór awizowanej przesyłki, stawić się o wyznaczonej dacie i wyznaczonym przez organ miejscu, skoro wyznaczony skarżącemu przez organ dzień stawiennictwa (17 września 2018 r.) przypadał przed upływem ustawowego terminu na odbiór przesyłki przez skarżącego lub zaistnienia prawnego skutku doręczenia per aviso, który to skutek nastąpił 18 września 2018 r., czego konsekwencją stało się błędne przyjęcie, że możliwym jest wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie prawa skarżącego do zasiłku stałego, pomimo nieskutecznego wezwania do stawiennictwa (art. 106a ust. 3 ustawy) - w świetle czego oddalenie skargi przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uzasadniało sformułowanie wyżej opisanych naruszeń, wobec błędnego przyjęcia przez Sąd pierwszej instancji, że zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem (art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2019 r. poz. 2325, dalej: "p.p.s.a.");

- art. 7, art. 77 § 1, art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 106a ust. 3 ustawy w zw. z art. 138 § 2 w zw. z art. 15 k.p.a. polegające na nieuzasadnionym oddaleniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie skargi skarżącego na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z [...] grudnia 2018 r., pomimo faktu, że decyzja ta obarczona była naruszeniem przepisów prawa polegającym na braku dostrzeżenia przez organ drugiej instancji, że decyzja organu pierwszej instancji ujawniała naruszenie przepisów zobowiązujących do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy i takiego też dostatecznego ich uzasadnienia w decyzji, co odnosi się w szczególności do braku takich elementów uzasadnienia decyzji organu pierwszej instancji, które odnosiły się do okoliczności związanych z rzekomym wezwaniem skarżącego do stawiennictwa w ośrodku pomocy społecznej w trybie art. 106a ust. 3 ustawy, a to z uwagi na brak jakiejkolwiek informacji w uzasadnieniu decyzji organu pierwszej instancji, czy oprócz zawiadomienia o wszczęciu postępowania kierowano do skarżącego, wezwanie w trybie art. 106a ust. 3 ustawy, jak również brak wszechstronnego wyjaśnienia i uzasadnienia w oparciu o jakie dowody organ pierwszej instancji uznał, że skutecznie takowe wezwanie doręczono skarżącemu, co przy dokonaniu sprecyzowania tych okoliczności przez organ drugiej instancji (przy braku dostatecznych dokumentów w aktach organu pierwszej instancji) - oprócz naruszenia art. 138 § 2 k.p.a. obligującego organ drugiej instancji do uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, doprowadziło do obarczenia decyzji organu drugiej instancji naruszeniem zasady dwuinstancyjności, zaś Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wobec pominięcia tych uchybień w procesie kontroli legalności decyzji - do nieuzasadnionego oddalenia skargi, które stanowiło o wpływie wskazanych naruszeń na wynik sprawy w postępowaniu sądowoadministracyjnym (art. 151 p.p.s.a.).

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw do jej uwzględnienia, dlatego podlega oddaleniu.

Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje bowiem sprawę tylko w granicach skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 p.p.s.a.), z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania, co oznacza związanie przytoczonymi w skardze kasacyjnej jej podstawami, określonymi w art. 174 p.p.s.a. Wobec niestwierdzenia zaistnienia przesłanek nieważności postępowania, oceniając wyrok Sądu pierwszej instancji w ramach zarzutów zgłoszonych w skardze kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny uznał te zarzuty za niezasadne.

Zgodnie z art. 106a ust. 3 ustawy, w przypadku gdy z osobą uprawnioną, która nie podejmuje świadczeń pieniężnych przez dwa kolejne miesiące kalendarzowe, nie można przeprowadzić rodzinnego wywiadu środowiskowego i mimo prawidłowo dostarczonego wezwania do stawienia się w ośrodku pomocy społecznej, celem złożenia wyjaśnień, osoba nie stawiła się w wyznaczonym terminie, stwierdza się, w drodze decyzji administracyjnej, wygaśnięcie decyzji przyznającej świadczenie.

W zarzutach skargi kasacyjnej skarżący kwestionuje nie tyle prawidłowość doręczenia wezwania do stawienia się skarżącego w ośrodku pomocy społecznej celem złożenia wyjaśnień w związku z niepobraniem przez niego dwukrotnie zasiłku stałego, a samą prawidłowość wezwania go do stawienia się w tym ośrodku. W jego ocenie, skoro pomiędzy wezwaniem datowanym na dzień 4 września 2018 r., a wyznaczoną skarżącemu w tym wezwaniu datą stawiennictwa w ośrodku pomocy społecznej do 17 września 2018 r. celem złożenia wyjaśnień nie upłynął 14-dniowy termin awizowania przesyłki wynikający z art. 44 § 1 - § 4 k.p.a., skarżący nie mógł, korzystając z ustawowej gwarancji procesowej w postaci 14-dniowego terminu na odbiór awizowanej przesyłki, stawić się o wyznaczonej dacie i wyznaczonym przez organ miejscu, skoro wyznaczony skarżącemu termin stawiennictwa przypadał przed upływem ustawowego terminu na odbiór przesyłki przez skarżącego lub zaistnienia skutku prawnego doręczenia per aviso, który to skutek nastąpił 18 września 2018 r.

Powyższy zarzut skargi kasacyjnej jest bezzasadny, bowiem – stosownie do art. 106a ust. 3 ustawy – jednym z warunków koniecznych do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji przyznającej świadczenie jest prawidłowość dostarczenia wezwania do stawienia się w ośrodku pomocy społecznej. W przedmiotowej sprawie wszystkie przesłanki warunkujące uznanie przesyłki z wezwaniem za doręczoną w trybie art. 44 k.p.a., zostały spełnione, co pozwalało uznać przesyłkę za doręczoną w ostatnim dniu 14 dniowego terminu przechowywania pisma w placówce pocztowej. Przesyłka została prawidłowo awizowana w dniu 11 września 2018 r. i powtórnie awizowana 19 września 2018 r. (k. 13 i 14 akt adm.), a więc 14-dniowy termin przechowywania przesyłki w placówce pocztowej rozpoczął bieg 12 września 2018 r. i zakończył się 25 września 2018 r., a 26 września 2018 r. nastąpił zwrot przesyłki do nadawcy. Oznacza to, że skutek doręczenia przesyłki nastąpił w dniu 25 września 2018 r., a nie jak błędnie twierdzi autor skargi kasacyjnej w dniu 18 września 2018 r. Nie ma tym samym istotnego wpływu na wynik sprawy podnoszony w skardze kasacyjnej zarzut, że termin dwukrotnego awizowania upływał później niż ten określony przez organ w wezwaniu, skoro - jak słusznie w tym zakresie wskazał Sąd pierwszej instancji – skarżący i tak nie stawił się w ośrodku pomocy społecznej w terminie późniejszym, tj. do dnia 5 października 2018 r., kiedy wydana została decyzja organu pierwszej instancji. Istotne znaczenie dla sprawy ma fakt, że wezwanie z 4 września 2018 r. zostało skutecznie doręczone w trybie art. 44 k.p.a. na adres wskazany przez skarżącego, a zatem została spełniona przesłanka, o której mowa w art. 106a ust. 3 ustawy.

W związku z powyższym, nie zasługują na uwzględnienie zarzuty kasacyjne naruszenia art. 106a ust. 3 ustawy w zw. z art. 44 § 1 - § 4 w zw. z art. 50 § 2 w zw. z art. 80 w zw. z art. 138 § 2 oraz w zw. z art. 7, art. 15, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., bowiem Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że w przedmiotowej sprawie organy przeprowadziły postępowanie, w trybie w art. 106a ust. 3 ustawy, zgodnie z zasadami procedury administracyjnej, co skutkowało stwierdzeniem wygaśnięcia decyzji przyznającej skarżącemu zasiłek stały.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 i art. 193 zdanie drugie p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.

Naczelny Sąd Administracyjny nie rozpoznał wniosku dotyczącego przyznania wynagrodzenia ustanowionemu z urzędu pełnomocnikowi skarżącego, gdyż przepisy art. 209 i 210 p.p.s.a. mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Należne natomiast od Skarbu Państwa wynagrodzenie pełnomocnika ustanowionego z urzędu przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258 - 261 p.p.s.a. po złożeniu przez pełnomocnika stosownego oświadczenia.