Wyrok z dnia 2022-08-09 sygn. I SA/Wa 2429/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Jolanta Dargas (spr.), sędzia WSA Łukasz Trochym, asesor WSA Anna Fyda-Kawula, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 sierpnia 2022 r. sprawy ze skargi J. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 26 lipca 2021 r. nr KOA/2841/Fa/21 w przedmiocie uznania za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych oddala skargę.

Zaskarżoną decyzją z dnia 26 lipca 2021 r. nr KOA/2841/Fa/21 Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie utrzymało w mocy decyzję Burmistrza [...] z dnia 10 maja 2021 r. nr FA54/20/21 w przedmiocie uznania za dłużnika alimentacyjnego.

W sprawie ustalono następujący stan faktyczny i prawny.

Pismem z dnia 17 stycznia 2020 r. J. Z. został wezwany do stawienia się w siedzibie organu, celem przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego oraz odebrania oświadczenia majątkowego. Przedmiotowe wezwanie zostało zwrócone do nadawcy po jego podwójnym bezskutecznym awizowaniu.

Pismem z dnia 21 lipca 2020 r. r. wysłano do zainteresowanego zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, które podobnie jak wcześniejsza korespondencja nie zostało podjęte przez stronę pomimo dwukrotnej awizacji.

Decyzją z dnia 10 maja 2021 r. Burmistrz [...] uznał J. Z. za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. W uzasadnieniu organ powołał się na treść przepisu art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2019 poz. 670) w świetle którego w sprawie doszło do spełnienia przesłanek wydania przedmiotowej decyzji, określonych tymże przepisem. Organ powołał się na fakt niestawienia się zainteresowanego w terminie wskazanym przez organ celem przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, jak również znajdującą się w aktach sprawy informację od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla [...], wydaną w trybie przepisu art. 5 ust. 3 a ustawy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J.Z.

Kolegium rozpatrując sprawę podniosło, iż stosownie do treści przepisu art. 5 ust. 3 ustawy o pomocy, w przypadku gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił złożenia oświadczenia majątkowego lub zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy lub bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych, organ właściwy dłużnika wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Przesłankę negatywną wydania decyzji w wyniku wszczęcia postępowania, o którym mowa wyżej ustala przepis art. 5 ust. 3a ustawy o pomocy, zgodnie z którym decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie wydaje się wobec dłużnika alimentacyjnego, który przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów.

Brzmienie cytowanego przepisu art. 5 ust. 3 ustawy o pomocy jednoznacznie wskazuje na to, iż wystarczające do wszczęcia postępowania w przedmiocie uznania za dłużnika uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych jest zaistnienie którejkolwiek z przesłanek ustalonych tym przepisem. Zatem już niestawienie się na wezwanie organu celem przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego pozwala organowi na wszczęcie przedmiotowego postępowania.

Odnosząc powyższe przepisy do stanu faktycznego w sprawie Kolegium wskazało, iż niewątpliwie doszło do spełnienia jednej z przesłanek pozytywnych wydania decyzji (niestawiennictwo na wezwanie organu), jak również nie zachodzi przesłanka negatywna, o której mowa w przepisie art. 5 ust. 3a ustawy (pismo od komornika sądowego).

Kolegium podkreśliło również, iż nie jest rolą organu administracji poszukiwanie do skutku strony postępowania. Postępowanie administracyjne prowadzi się co do zasady w formie pisemnej. Odwołujący jest świadomy tego, że otrzymuje korespondencję z organów administracji, również w sprawach dotyczących ciążącego na zainteresowanym obowiązku alimentacyjnego. Tym bardziej powinien dbać o to, żeby odbierać awizowane przesyłki. Z akt sprawy wynika również, że odwołujący wobec Policji oświadczył, że zamieszkuje pod adresem, na który kierowana była korespondencja i przedmiotową korespondencję odbiera. Ponadto fakt podwójnego awizowania zarówno wezwania do stawiennictwa jak i zawiadomienia o wszczęciu postępowania nie budzi wątpliwości. Dlatego też nie można uznać za wiarygodne oświadczenie odwołującego, że pisma kierowane przez organ nie były awizowane.

W okolicznościach sprawy nie zachodzi również przesłanka negatywna wydania decyzji w przedmiocie uznania za dłużnika uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, określona w przepisie art. 5 ust. 3 a ustawy o pomocy, co wynika z zaświadczenia wydanego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w [...], które znajduje się w aktach sprawy.

Skargę na decyzję Kolegium do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł J.Z. zarzucając jej:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia a polegający na uznaniu, iż skarżący nie wykazał, że nie ponosi winy za niestawienie się celem przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego oraz odebrania oświadczenia majątkowego, podczas gdy w sposób jasny i czytelny wyjaśnił przyczynę takiej sytuacji związaną z brakiem wiedzy o wezwaniu w związku z brakiem skutecznego doręczenia wezwania do stawienia w siedzibie organu,

naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, w szczególności art. 7 art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. poprzez powierzchowne zebranie materiału dowodowego mającego być podstawą do rozstrzygnięcia sprawy, oparcie orzeczenia na niekompletnym materiale dowodowym, nie rozpoznanie sprawy w sposób wnikliwy i wyczerpujący.

naruszenie przepisów postępowania, w szczególności:

art. 7, art. 8, art. 9 k.p.a. poprzez prowadzenie postępowania bez przestrzegania zasady pogłębienia zaufania obywateli do organów państwa.

art. 144 k.p.a. poprzez utrzymanie w mocy decyzji, która została wydana z naruszeniem przepisów postępowania tj. art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., które ma istotny wpływ na wynik sprawy.

nieprawidłowe zastosowanie i interpretację art. 5 ust. 3 pkt. 1 i ust. 3a u.p.o.u.a, poprzez uznanie, że zachodzą przesłanki wynikające z wyżej wymienionego przepisu , podczas gdy w przedmiotowej sprawie takie przesłanki nie zachodziły.

Ponadto zarzucono:

podawanie treści nieprawdziwych w przedmiotowej decyzji, a mianowicie wskazanie w treści uzasadnienia komornika Sądowego dla [...], podczas gdy taki komornik nigdy nie prowadził wobec skarżącego jakiejkolwiek egzekucji, przedstawienie skarżącego jako Pana M.,

podawanie treści nieprawdziwych w zaskarżonej decyzji a mianowicie, że w okresie od 1 lutego 2020r. do 18 lutego 2020r. przebywał na wsi, podczas gdy nigdy takiej informacji nie przekazywał i nie przebywał na wsi w tym okresie.

brak skuteczności, pomimo wielu możliwości, poinformowania skarżącego o obowiązku stawienia się do organu celem przeprowadzenia wywiadu i odebrania oświadczenia majątkowego.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji ją poprzedzającej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd bada, czy organ administracji, orzekając w sprawie, nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Należy dodać, że zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. z 2019 r. Dz. U. poz. 2325 ze zm.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Analiza zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wskazuje na niezasadność skargi.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2019r., poz. 670 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z tym przepisem w przypadku gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił:

1) złożenia oświadczenia majątkowego,

2) zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy w terminie wyznaczonym przez organ właściwy dłużnika,

3) bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych

- organ właściwy dłużnika wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

W myśl natomiast art. 5 ust.3a u.o.p.o.u.a. decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie wydaje się wobec dłużnika alimentacyjnego, który przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50 % kwoty bieżąco ustalonych alimentów.

Podstawą wszczęcia postępowania o uznanie dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od obowiązku alimentacyjnego jest bezskuteczność egzekucji oraz wystąpienie jednej z sytuacji, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

W sprawie bezsporne jest, że prowadzona względem skarżącego egzekucja jest bezskuteczna. Skarżący w ciągu ostatnich 6-ciu miesięcy nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego. Jak wynika bowiem z zaświadczenia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w [...] z dnia 30 marca 2020 r. od momentu wszczęcia postępowania egzekucyjnego nie wyegzekwowano od skarżącego żadnych należności alimentacyjnych. Zatem bezskuteczność egzekucji spełnia warunek, o którym mowa w art. 5 ust. 3a u.p.o.u.a.

Ponadto organy prawidłowo uznały, że zaistniała przesłanka, o której stanowi art. 5 ust. 3 pkt 1 u.o.p.o.u.a., albowiem skarżący uniemożliwił przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego oraz – pomimo wezwania - nie złożył oświadczenia majątkowego. W przedmiotowej sprawie w dniu 17 stycznia 2020 r. zostało skierowane do skarżącego wezwanie do stawienia się w siedzibie organu. Pomimo jednak podwójnej awizacji przesyłki została ona zwrócona nadawcy jako niepodjęta w terminie. Nie ulega ponadto wątpliwości, że została ona skierowana pod właściwy adres. Nieodbieranie zaś przez skarżącego korespondencji nie może zostać uznana za okoliczność uniemożliwiającą wydanie decyzji w przedmiocie uznania za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

W tej sytuacji Sąd podziela stanowisko organów, że skarżący uniemożliwił przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego oraz uchylił się od złożenia oświadczenia majątkowego. Skoro bowiem skarżący nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, to przede wszystkim powinien zadbać o kontakt z organami pomocy społecznej, które za niego ten obowiązek wykonują. Jeżeli zaś tego obowiązku nie dopełnił, to zasadnie organy administracji uznały go za uniemożliwiającego przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, a tym samym została spełniona przesłanka określona w art. 5 ust. 3 pkt 1 u.p.o.u.a.. Ponadto skarżący - uniemożliwiając przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego oraz uchylając się od złożenia oświadczenia majątkowego – pozbawił organ możności prowadzenia jakichkolwiek ustaleń związanych z sytuacją majątkową skarżącego, a tym samym prowadzenia postępowania wyjaśniającego.

Zarzuty skargi należy w związku z tym uznać za bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.