Wyrok z dnia 2024-08-06 sygn. I OSK 1734/23

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Karol Kiczka (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Piotr Przybysz sędzia del. WSA Dariusz Chaciński po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2023 r. sygn. akt II SA/Po 80/23 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia 17 listopada 2022 r., nr SKO.PS.4040.1179.2022 w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2023 r., sygn. akt II SA/Po 80/23 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego Poznaniu z dnia 17 listopada 2022 r., nr SKO.PS.4040.1179.2022 w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Zaskarżoną do Sądu decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Poznania z dnia 12 lipca 2022 r. którą organ ten ustalił, że kwota 4000 zł pobrana przez [...] tytułem świadczenia z funduszu alimentacyjnego w okresie od dnia 1 października 2020 r. do 31 stycznia 2021 r. stanowiła kwotę nienależnie pobraną i podlega zwrotowi. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia, zgodnie z art. 2 pkt 7 lit c ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1205, dalej: "ustawa") za nienależnie pobrane świadczenie uważa się świadczenie z funduszu alimentacyjnego i wypłacone bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli stwierdzono nieważność decyzji przyznających świadczenie albo w wyniku wznowienia postępowania uchylono decyzję przyznającą świadczenie i odmówiono prawa pomocy. Zdaniem organu I instancji sytuacja powyższa miała miejsce w niniejszej sprawie. Prezydent Miasta Poznania decyzją z dnia 28 października 2020 r., przyznał świadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokości 500 zł miesięcznie w okresie od 1 października 2020 r. do 30 listopada 2020 r. na rzecz dziecka - [...]; świadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokości 500 zł miesięcznie w okresie od 1 grudnia 2020 r. do 30 września 2021 r. na rzecz dziecka - [...]; świadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokości 500 zł miesięcznie w okresie od 1 października 2020 r. do 30 września 2021 r, na rzecz dziecka - [...]. Następnie, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Poznań - Grunwald i Jeżyce w Poznaniu w piśmie z 24 marca 12021 r. wskazał, że postępowania egzekucyjne prowadzone pod sygn. akt KMP 36/12 oraz KMP 23/13, dotyczące dłużnika [...] uległy umorzeniu z mocy prawa wobec ogłoszenia upadłości dłużnika. Wobec tej informacji - Prezydent Miasta Poznania decyzją z dnia 19 maja 2022r. uchylił decyzję o przyznaniu świadczenia alimentacyjnego z dnia 28 października 2020 r. i odmówił przyznania świadczenia alimentacyjnego. Decyzja powyższa nie została zaskarżona i stała się ostateczna. Wobec jej treści kolejno, wspomnianą na wstępie decyzją z 12 lipca 2022 r. Prezydent Miasta Poznania decyzją ustalił, że kwota 4000 zł pobrana przez [...] tytułem świadczenia z funduszu alimentacyjnego stanowiła kwotę nienależnie pobraną i podlega zwrotowi. Zaś zaskarżoną do Sądu decyzją SKO utrzymało tę decyzję w mocy.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu na powyższą decyzję wniosła [...].

Sąd I instancji uznał, że skarga jest nieuzasadniona. W ocenie Sądu, z uwagi na nadzwyczajny charakter omawianego postępowania (wznowienie postępowania), uznać należało, że w tym konkretnym przypadku nie jest w ogóle istotny fakt, czy osoba która pobrała świadczenia z funduszu alimentacyjnego na podstawie decyzji wyeliminowanej następnie z obrotu prawnego, podczas pobierania świadczeń była świadoma bądź nieświadoma, że przedmiotowa decyzja narusza prawo. Istotny jest tu bowiem wyłącznie skutek w postaci uchylenia decyzji i odmowy przyznania świadczenia, a więc wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji, na mocy której wypłacono świadczenie, które od początku było nienależne. Po drugie, skoro w rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia ze świadczeniem nienależnie pobranym przez skarżącą, o którym mowa w art. 2 pkt 7 lit. c ustawy to zobowiązanie jej na podstawie art. 23 ust. 1 i ust. 2 ustawy do zwrotu świadczenia nie narusza prawa. Dla nałożenia przedmiotowego obowiązku bez znaczenia była bowiem kwestia świadomości osoby zobowiązanej, niezwykle mocno akcentowana w piśmie pełnomocnika. W kwestii zaś umorzenia w całości lub w części nienależnego świadczenia, rozłożenia go na raty lub odroczenia terminu jego płatności, można orzekać dopiero wtedy, gdy zostanie wydana ostateczna decyzja określająca nienależne świadczenie.

Skargę kasacyjną od tego wyroku wywiodła [...] zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego:

a) art. 2 pkt 7 lit. c ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (dalej: ustawa) przez jego niewłaściwe zastosowanie do ustalonego stanu faktycznego, z uwagi na fakt, iż świadczeniami w jego rozumieniu są świadczenia "wypłacone bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli stwierdzono nieważność decyzji przyznającej świadczenie albo w wyniku wznowienia postępowania uchylono decyzję przyznającą świadczenie i odmówiono prawa do świadczenia", podczas gdy w przedmiotowym stanie faktycznym brak było stwierdzenia nieważności decyzji przyznającej Skarżącej świadczenia z funduszu alimentacyjnego, a jej uchylenie nastąpiło na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy, a nie w wyniku wznowienia postępowania, w konsekwencji czego brak było podstaw do jego zastosowania w niniejszej sprawie;

b) art. 2 pkt 7 lit. a ustawy przez brak jego zastosowania w przedmiotowym stanie faktycznym, podczas gdy świadczenia z funduszu alimentacyjnego zostały wypłacone Skarżącej mimo zaistnienia okoliczności powodującej ustanie albo wstrzymanie wypłaty tych świadczeń w rozumieniu art. 2 pkt 7 lit. a ustawy;

c) art. 23 ust. 1 ustawy przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że Skarżąca zobowiązana jest zwrócić wypłacone jej świadczenie wraz z ustawowymi odsetkami, podczas gdy obowiązek zwrotu może być nałożony jedynie na osobę która otrzymała świadczenia alimentacyjne w "złej wierze", podczas gdy w niniejszym stanie faktycznym Skarżąca otrzymywała świadczenia w oparciu o art. 2 pkt 7 lit. a ustawy w "dobrej wierze", co tym samym oznacza, iż nie ma podstaw prawnych do zobowiązania jej do zwrotu świadczeń;

d) art. 2 pkt 7 lit. a w zw. z art. 23 ust. 1 ustawy poprzez brak zastosowania treści art. 2 pkt 7 lit. a ustawy, a w konsekwencji niezbadanie "przesłanki subiektywnej" w postaci świadomości nieprzysługiwania świadczenia, a w konsekwencji nieustalenie braku świadomości Skarżącej, że w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji świadczenie jej nie przysługiwało, a ewentualny obowiązek zwrotu świadczenia został połączony nie tylko z samym pojęciem "nienależnego świadczenia", lecz z zaistnieniem "świadczenia nienależnie pobranego";

e) art. 2 pkt 11 i art. 2 pkt 2 ustawy poprzez błędną wykładnię pojęcia bezskuteczności egzekucji, wyrażającą się w przyjęciu, że owa bezskuteczność może być stwierdzona wyłącznie na podstawie zaświadczenia syndyka i oświadczenia o umorzeniu postępowania upadłościowego, co wyklucza jednocześnie możliwość równoczesnego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, które było bezskuteczne w stosunku do dłużnika alimentacyjnego, podczas gdy bezskuteczność egzekucji w świetle przepisu art. 2 pkt 2 ustawy stanowi przesłankę przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego - oznacza sytuację, w której dłużnik nie uiszcza alimentów, jak i nie ma prawnej możliwości wyegzekwowania od niego takich należności;

2.naruszenie przepisów postępowania mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy:

a) art. 134 § 1 p.p.s.a. oraz art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 7 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2023.775 tj. z dnia 2023.04.25) (dalej: k.p.a.), art. 8 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a. i art. 107 § 3 k.p.a. art. 138 § 1 piet 1 k.p.a i art. 154 § 1 i 2 k.p.a. poprzez brak rozpatrzenia sprawy z punktu widzenia zgodności z prawem całego postępowania administracyjnego, w szczególności brak odniesienia się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do wszystkich zarzutów skargi. Sąd I instancji w ogóle nie rozpatrzył zarzutu naruszenia przez organ administracji publicznej art. 7 k.p.a., art. 8 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a., art. 107 § 3 k.p.a., art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. i art. 154 § 1 i 2 k.p.a.;

b) art. 151 p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi, mimo rażącego naruszenia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu przepisów art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a. poprzez pominięcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności w zakresie dokonania oceny wystąpienia przesłanek uzasadniających stwierdzenie podstawy prawnej dla zwrotu świadczenia, mimo wskazania innej podstawy prawnej dla zwrotu świadczenia, niż organ I instancji;

c) art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a. w zw. z art. 154 § 1 i § 2 k.p.a. polegające na tym, że Sąd I instancji w wyniku niewłaściwej kontroli działalności administracji publicznej nie zastosował środka określonego w ustawie: art. 145 § 1 pkt 1 lit. b powołanej wyżej ustawy, w sytuacji gdy materiał dowodowy oraz ustalenia faktyczne będące podstawą wydanej decyzji są niewystarczające dla wyciągnięcia przesłanek pozwalających na uznanie, że świadczenie pobrane przez Skarżącą jest świadczeniem nienależnie pobranym w rozumieniu treści art. 2 pkt 7 lit. a ustawy, a w konsekwencji winno zostać poddane kontroli wystąpienie przesłanki subiektywnej,

d) art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a. w zw. art. 154 § 1 i § 2 k.p.a. polegające na tym, że Sąd I instancji w wyniku niewłaściwej kontroli działalności administracji publicznej nie zastosował środka określonego w ustawie: art. 145 § 1 pkt 1 lit. b powołanej wyżej ustawy, w sytuacji gdy materiał dowodowy oraz ustalenia faktyczne będące podstawą wydanej decyzji są niewystarczające dla wyciągnięcia przesłanek pozwalających na uznanie, że świadczenie pobrane przez Skarżącą jest świadczeniem nienależnie pobranym, mimo iż nie zweryfikowano czy w okresie od 1.10.2020 t. do dnia 31.01.2021 r. było prowadzone postępowanie egzekucyjne w stosunku do dłużnika alimentacyjnego,

e) art. 151 p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi, mimo rażącego naruszenia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu przepisów art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a. poprzez ich niezastosowanie i przyjęcie, że w sytuacji, w której w stosunku do dłużnika alimentacyjnego postępowanie upadłościowe zostało umorzone, to nie toczy się równolegle postępowanie egzekucyjne, co skutkowało zaniechaniem ustalenia wyczerpującego stanu faktycznego sprawy i uzyskaniem pełnej informacji od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Poznań - Grunwald i Jeżyce Łukasza Dykier czy w okresie od 1 października 2020 r. do 31 stycznia 2021 r. było prowadzone postępowanie egzekucyjne wobec dłużnika alimentacyjnego oraz czy to postępowanie było bezskuteczne, co doprowadziło do podjęcia przez Organ błędnych wniosków, że przesłanka w zakresie bezskuteczności egzekucji nie została spełniona w okresie od 1 października 2020 r. do 31 stycznia 2021 r., podczas gdy taka okoliczność nie wynika z materiału dowodowego zebranego w toku postępowania,

f) art. 151 p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi, mimo rażącego naruszenia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu przepisów art. 7, art. 8 § 1 i 2, art 75 § 1, art 77 § 1, art. 80 i art. 154 § 1 i 2 k.p.a. przez przyjęcie, że decyzja Prezydenta Miasta Poznania z dnia 19 maja 2022 r. o nr PCŚ-XL431.1695.2020.14694 nie narusza interesu społecznego oraz słusznego interesu Skarżącej oraz może być podstawą do ustalenia, że świadczenie alimentacyjne przyznane z funduszu świadczeń alimentacyjnych za okres od 1 października 2020 r. do 31 stycznia 2021 r. jest nienależnie pobrane i nie zachodzi potrzeba uchylenia tej decyzji, podczas gdy decyzja ta została wydana na podstawie nieprawidłowo ustalonego i niepełnego stanu faktycznego, bowiem organ nie dokonał wyczerpującego ustalenia czy wystąpiła przesłanka o bezskuteczności egzekucji prowadzonej wobec dłużnika alimentacyjnego, w konsekwencji decyzja Prezydenta Miasta Poznania z dnia 19 maja 2022 r. o nr PCŚ-XI.431.1695.2020.14694 nie może stanowić podstawy do dochodzenia zwrotu świadczenia.

Wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, zasądzenie kosztów postępowania, przyznanie na rzecz pełnomocnika ustanowionego z urzędu w ramach prawa pomocy, wynagrodzenia za pomoc świadczoną z urzędu oraz zrzeczono się rozprawy.

Odpowiedź na skargę kasacyjną wniosło Samorządowe Kolegium Odwoławcze dochodząc jej oddalenia i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga kasacyjna została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym stosownie do art. 182 § 2 p.p.s.a., zgodnie z którym Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, gdy strona, która ją wniosła, zrzekła się rozprawy, a pozostałe strony, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy. W myśl art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak pod rozwagę nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie zachodzą jednak okoliczności skutkujące nieważnością postępowania, określone w art. 183 § 2 pkt 1 - 6 p.p.s.a., należy zatem ograniczyć się do zagadnień wynikających z zarzutów zawartych w podstawach skargi kasacyjnej.

Rozpoznając skargę kasacyjną wniesioną w tej sprawie należy stwierdzić, iż jest ona niezasadna.

W rozpoznawanej sprawie organy odwoławczy utrzymał w mocy decyzję organu I instancji o ustaleniu, że kwota 4000 zł pobrana przez [...] tytułem świadczenia z funduszu alimentacyjnego w okresie od 1 października 2020 r. do 31 stycznia 2021 r. stanowiła kwotę nienależnie pobraną i podlega zwrotowi.

Istotą wymagającą wyjaśnienia w niniejszej sprawie jest czy w świetle uznania dłużnika alimentacyjnego za upadłego a jego zobowiązania za umorzone należy uznać także świadczenie przyznane i wypłacone z funduszu alimentacyjnego za nienależnie wypłacone i podlegające zwrotowi.

Wbrew stanowisku prezentowanemu przez skarżącą kasacyjnie, zaskarżony wyrok nie narusza przepisów prawa materialnego. Naczelny Sąd Administracyjny, w świetle aktualnie istniejącego stanu prawnego, uznał za niezasadne zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia art. 2 pkt 7a i c, także art. 2 pkt 2 i art. 2 pkt 11 oraz art. 23 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów osoba, która pobrała nienależnie świadczenia z funduszu alimentacyjnego, obowiązana jest do ich zwrotu.

Pojęcie nienależnie pobranego świadczenia zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów i obejmuje ono przypadki wymienione w katalogu ustalonym w tym przepisie. W szczególności zaś art. 2 pkt 7 lit.a stanowi, że nienależnie pobrane świadczenie to świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części, oraz art. 2 pkt 7 lit c ustawy który stanowi, że nienależnie pobrane świadczenie to świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłacone bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli stwierdzono nieważność decyzji przyznającej świadczenie albo w wyniku wznowienia postępowania uchylono decyzję przyznającą świadczenie i odmówiono prawa do świadczenia – i taki dokładnie mamy stan faktyczny w niniejszej sprawie. Istotnym jest bowiem, że ostateczną decyzją Prezydenta Miasta Poznania z 19 maja 2022 r., wydaną na podstawie art. 151 § pkt 2 k.p.a. (postępowanie w trybie wznowieniowym), uchylono decyzję przyznającą skarżącej świadczenie i odmówiono jej prawa do świadczenia w okresie od dnia 1 października 2020 r. do dnia 31 stycznia 2020 r. z uwagi na umorzenie postępowań egzekucyjnych z mocy prawa prowadzonych wobec dłużnika [...], który ogłosił upadłość. W tym konkretnym przypadku nie jest w ogóle istotny fakt, czy osoba która pobrała świadczenia z funduszu alimentacyjnego na podstawie decyzji wyeliminowanej następnie z obrotu prawnego, podczas pobierania świadczeń była świadoma bądź nieświadoma, że przedmiotowa decyzja narusza prawo. Istotny jest tu bowiem wyłącznie i jedynie skutek w postaci uchylenia decyzji i odmowy przyznania świadczenia, a więc wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji, na mocy której wypłacono świadczenie, które (w świetle ogłoszenia upadłości dłużnika alimentacyjnego i umorzenia wobec niego postępowań egzekucyjnych) od początku było nienależne. Zarazem - jak zasadnie wskazał Sąd I instancji - jest to istotna różnica na tle pozostałych przesłanek z art. 2 pkt 7 ustawy. Ustawodawca w przypadku, o którym mowa w art. 2 pkt 7 lit. c ustawy, w odróżnieniu do pozostałych przypadków wymienionych w art. 2 pkt 7 lit. a, b, d, f, g wyeliminował czynnik subiektywny przy ustalaniu świadczenia nienależnie pobranego. Wykładnia językowa art. 2 pkt 7 lit. c ustawy nie nasuwa jakichkolwiek wątpliwości, co powoduje, że w zaistniałym przypadku nie można brać pod uwagę świadomości strony co do spełnienia przesłanek ustawowych, ewentualnego wprowadzenia w błąd, świadomości podania nieprawdy, ani oceniać skutków braku pouczenia o prawie do określonego świadczenia (zob. wyrok NSA z 4 lipca 2018 r., sygn. akt I OSK 309/18, wyrok NSA z 18 kwietnia 2013 r., sygn. akt I OSK 1773/12, publ: www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Tym samym, skoro w świetle prawa mamy do czynienia ze świadczeniem nienależnie pobranym przez skarżącą, o którym mowa w art. 2 pkt 7 lit. c ustawy to zobowiązanie jej na podstawie art. 23 ust. 1 i ust. 2 ustawy do zwrotu świadczenia nie narusza prawa. Jak zasadnie zauważył Sąd I instancji - dla nałożenia przedmiotowego obowiązku bez znaczenia była bowiem kwestia świadomości osoby zobowiązanej. W art. 2 pkt 7 lit. c upua ustawodawca nie przewidział bowiem dokonywania oceny zachowania osoby pobierającej świadczenia przez pryzmat stanu jej świadomości. Podsumowując, odmówić słuszności należy zarzutom materialnym wynikającym z naruszenia art. 2 pkt 7a i c, także art. 2 pkt 2 i art. 2 pkt 11 oraz art. 23 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Powyższe uwagi oddziałują bezpośrednio na ocenę zarzutów naruszenia przepisów postępowania. Nie jest trafny zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Zgodnie z tym przepisem uzasadnienie powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. W ramach rozpatrywania zarzutu naruszenia owego przepisu Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązany jest jedynie do kontroli zgodności uzasadnienia zaskarżonego wyroku z wymogami wynikającymi z tej normy prawnej. O naruszeniu tego przepisu można zatem mówić w przypadku gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera jednego z ww. elementów. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą skargę kasacyjną w pełni podziela wyrażane wielokrotnie w orzecznictwie stanowisko, że wadliwość uzasadnienia wyroku może stanowić przedmiot skutecznego zarzutu kasacyjnego z art. 141 § 4 p.p.s.a. jeżeli nie wiadomo jaki stan faktyczny Sąd I instancji przyjął jako podstawę wyrokowania, a także w sytuacji, gdy uzasadnienie sporządzone jest w taki sposób, że niemożliwa jest kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku. Okoliczności te w sprawie nie zaistniały. Sposób sformułowania zarzutów skargi kasacyjnej wskazuje, że w istocie skarżąca kasacyjnie stawiając je dąży do zakwestionowania poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych co do skierowania decyzji do osoby niemającej świadomości pobierania nienależnie świadczeń alimentacyjnych. Jednak poprzez zarzut naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. nie można kwestionować ani dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych ani przyjętej przezeń wykładni prawa. Również okoliczność, że Sąd nie podzielił stanowiska skarżącej kasacyjnie, czy też brak jej przekonania o prawidłowości stanowiska wyrażonego w uzasadnieniu wyroku nie przesądza o naruszeniu art. 141 § 4 p.p.s.a. Dodatkowo należy zauważyć, iż w doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że wadliwość uzasadnienia wyroku podniesiona w ramach podstawy kasacyjnej z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. może stanowić usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej jedynie wówczas gdy to uzasadnienie nie pozwala na kontrolę kasacyjną orzeczenia. Dzieje się tak wówczas, gdy nie ma możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstawy rozstrzygnięcia (vide: J.P.Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wyd. LexisNexis 2011 r., uwaga 7 do art. 141; uchwała składu siedmiu sędziów NSA z dnia 15 lutego 2010 r., II FPS 8/09, ONSAiWSA 2010/3/39; wyrok NSA z dnia 5 lipca 2017 r., I OSK 2693/15, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi.

W świetle poczynionych rozważań konsekwentnie uznać należało, że nie jest także trafny zarzut naruszenia art. 151 p.p.s.a., bowiem jak już wykazano w zaistniałej sytuacji organ mógł wydać tylko taką decyzję jaka została do Sądu zaskarżona, zaś Sąd I instancji prawidłowo to ocenił, oddalając skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a. Z braku naruszenia art. 151 p.p.s.a. - czyli z prawidłowo oddalonej skargi - wynika zaś w konsekwencji brak naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a., bowiem jak już wykazano Sąd I instancji dokonał prawidłowej kontroli zaskarżonych decyzji. Nawet jeśli nie powołał się bezpośrednio na zarzucane w skardze art. 7, art. 8, art. 77 § 1 k.p.a., art. 107 § 3 k.p.a., art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. i art. 154 § 1 i 2 k.p.a. – to z treści wyroku można wywnioskować, że Sąd dokonał analizy materiału dowodowego również pod kątem zgodności z przywołanymi zasadami postępowania administracyjnego wynikającymi z wskazanych przepisów.

Tym samym, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie doszło do naruszenia wskazywanych w skardze kasacyjnej norm postępowania wynikających z p.p.s.a. w związku z przywoływanymi normami (przepisami) prawa przywoływanymi konkretnie w środku odwoławczym. Należy bowiem zauważyć, że naruszenie tych przepisów może mieć miejsce wówczas, gdy dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji Sąd nie dostrzegł, że rozstrzygnięcie to narusza przepisy prawa, bądź odnajdując te błędy prawne niewłaściwie ocenił ich wpływ na wynik sprawy administracyjnej, przy czym w obu wypadkach ta wadliwość w rozumowaniu Sądu musi mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Z taką jednak sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie dotyczącej zrealizowanej przez Sąd wojewódzki kontroli decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego Poznaniu z dnia 17 listopada 2022 r., nr SKO.PS.4040.1179.2022 w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia alimentacyjnego. Sąd I instancji zasadnie bowiem podzielił stanowisko organu i uznał, że postępowanie administracyjne zostało przeprowadzone wnikliwie, a wszystkie przepisy mające zastosowanie w niniejszej sprawie zostały właściwie zinterpretowane (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia: 13 sierpnia 2021r. sygn. akt. I OSK 414/21; 10 kwietnia 2024 I OSK 712/23 publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych – orzeczenia.nsa.gov.pl).

Reasumując, przeprowadzona przez Sąd odwoławczy sądowoadministracyjna kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, że wszystkie zarzuty skargi kasacyjnej są nieuprawnione, Sąd wojewódzki zasadnie zastosował art. 151 p.p.s.a.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę kasacyjną za pozbawioną usprawiedliwionych podstaw, co skutkowało jej oddaleniem na podstawie art. 184 w zw. z art. 182 § 2 p.p.s.a.

Orzeczenie nie obejmuje rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów z tytułu sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej na rzecz pełnomocnika ustanowionego z urzędu należnych od Skarbu Państwa (art. 250 p.p.s.a.). Koszty nieopłaconej pomocy prawnej przyznawane są przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w art. 258 - 261 p.p.s.a.