Wyrok z dnia 2007-12-04 sygn. IV KK 398/07

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KK 398/07

W Y R O K

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2007 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący)

SSN Józef Skwierawski

SSA del. do SN Dariusz Świecki (sprawozdawca)

Protokolant Jolanta Grabowska

przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Aleksandra Herzoga w sprawie S. K.

uniewinnionego od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 4 grudnia 2007 r.

kasacji, wniesionej przez prokuratora na niekorzyść

od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 1 czerwca 2007 r., sygn. akt VI Ka […] zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w M. z dnia 24 października 2006 r., sygn. akt II K […]

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Uzasadnienie

Wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z dnia 24 października 2006 r. S. K. uznany został za winnego tego, że w bliżej nieustalonym dniu pomiędzy 3 a 13 stycznia 2006 r. w M., prowadząc działalność gospodarczą „E.” Agencja Handlowa S. K. w G. nabył pochodzący z przestępstwa towar z zastrzeżonym znakiem towarowym w ilości 34 sztuk czapek zimowych z nadrukiem „N.”, 8 paczek skarpet pakowanych po 3 sztuki z nadrukiem „N.”, 1 paczkę skarpet pakowanych po 3 sztuki z nadrukiem „P.”, 3 paczki skarpet pakowanych po 3 sztuki z nadrukiem „A.”, działając na szkodę firmy N. […] Sp. z o.o. w W., A. […] sp. z o.o., P. […] i za to na podstawie art. 291 § 1 k.k. i art. 33 § 2 i 3 k.k. wymierzono mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 60 stawek dziennych po 15 zł. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres 2 lat próby, zaś na podstawie art. 44 § 1 k.k. orzeczono na rzecz Skarbu Państwa przepadek dowodów rzeczonych.

Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 1 czerwca 2007 r., po rozpoznaniu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego, zmienił zaskarżony wyrok i uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Kasację od powyższego wyroku na niekorzyść oskarżonego wniósł prokurator zaskarżając go w całości i zarzucił rażące naruszenie prawa materialnego, a to art. 291 § 1 k.k. mające istotny wpływ na treść opisanego wyżej orzeczenia, polegające na wyrażeniu przez sąd odwoławczy błędnego poglądu prawnego, jakoby warunkiem zaistnienia przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. było to, by oskarżony o paserstwo nabył rzeczy od poprzedniego właściciela, który wszedł w ich posiadanie za pomocą czynu zabronionego, podczas gdy niepotrzebne jest ustalenie podmiotowego związku między sprawcą paserstwa a przestępstwa, przez co wystarczy obiektywne stwierdzenie przestępczego pochodzenia rzeczy. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie wyroku sądu odwoławczego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Na rozprawie kasacyjnej prokurator Prokuratury Krajowej poparł kasację.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Kasacja jest zasadna, albowiem trafny jest zarzut obrazy prawa materialnego, choć został on przedstawiony w sposób mało przejrzysty i precyzyjny. Należy jednak zgodzić się ze skarżącym, że Sąd Okręgowy dokonał wadliwej oceny prawnej zachowania oskarżonego, jednakże źródłem tej nieprawidłowości nie był – jak wskazuje autor kasacji – błędny pogląd prawny, lecz całkowicie nieuprawnione odczytanie intencji Sądu Rejonowego odnośnie do subsumcji ustaleń faktycznych pod przepis art. 291 § 1 k.k. Rzecz bowiem w tym, że Sąd pierwszej instancji nie zajął wyraźnego stanowiska co do rodzaju przestępstwa z jakiego pochodził nabyty przez oskarżonego towar z podrobionymi znakami towarowymi. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy stwierdził, że oskarżony nabył przedmioty z zastrzeżonym znakiem towarowym, których wytwarzanie oraz wprowadzenie do obrotu jest zakazane przez przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm. – zwanej dalej ustawą), a zatem zdaniem tegoż Sądu rzeczy, którymi handlował oskarżony pochodziły z przestępstwa. Poprzestając na takim stwierdzeniu Sąd Rejonowy nie wypełnił obowiązku należytego wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku (art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k.), gdyż nie sprecyzował o jakie przestępstwo chodzi. To uchybienie „naprawił” w toku kontroli instancyjnej Sąd odwoławczy przez dokonanie interpretacji wskazanego wyżej fragmentu uzasadnienia Sądu pierwszej instancji. W jej wyniku Sąd Okręgowy uznał, że Sąd Rejonowy miał na myśli przestępstwo z art. 305 ust. 1 ustawy. Wobec takiej konstatacji Sąd odwoławczy wyraził pogląd, wsparty orzeczeniem Sądu Najwyższego (por. uchwałę SN z dnia 24 V 2005 r. I KZP 13/05, OSNKW 2005, z. 6, poz. 50), że wprowadzeniem do obrotu w rozumieniu tego przepisu jest przekazanie po raz pierwszy do obrotu towarów oznaczonych podrobionym znakiem towarowym oraz że wymieniona ustawa nie penalizuje samego obrotu takimi towarami. W dalszym toku swoich rozważań Sąd odwoławczy uznał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wykazał, by poprzedni właściciel rzeczy, od którego oskarżony je nabył, wszedł w ich posiadanie za pomocą czynu zabronionego, a zatem był tą osobą, która jako pierwsza wprowadziła towar do obrotu. Wobec tego rodzaju wątpliwości Sąd odwoławczy, jak należy wnioskować z treści rozstrzygnięcia, zastosował art. 5 § 2 k.p.k. i przyjął, że oskarżony nie dopuścił się przestępstwa paserstwa, gdyż nie można ustalić, by osoba, od której nabył towar była producentem lub importerem, który po raz pierwszy wprowadził do obrotu towar oznaczony podrobionym znakiem towarowym, a tylko wówczas czyn taki stanowi przestępstwo z art. 305 ust. 1 ustawy, zaś nabywca takiego towaru może wtedy odpowiadać za przestępstwo art. 291 § 1 k.k., gdyż nabywa rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego.

Przedstawiony wyżej sposób rozumowania Sądu Okręgowego nie był jednak uprawiony z tego względu, że stwierdzając brak jednoznacznego stanowiska Sądu Rejonowego odnośnie do pochodzenia nabytego przez oskarżonego towaru z podrobionymi znakami towarowymi, Sąd ten powinien w pierwszej kolejności rozważyć, czy w takiej sytuacji możliwe było przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku, skoro jego pisemne uzasadnienie nie spełniało wymogu z art. 424 § 1 pkt 2 k.p.k. W realiach rozpoznawanej sprawy dla dokonania prawidłowej oceny kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu przestępstwa istotne było to, czy nabyty przez niego towar pochodził z czynu zabronionego stanowiącego przestępstwo z art. 305 ust. 1 ustawy, czy też z innego przestępstwa, w tym przestępstwa paserstwa, bo przecież na gruncie przepisów art. 291 k.k. i art. 292 k.k. możliwa jest odpowiedzialność karna za wtórne paserstwo. Jednoznaczne stanowisko Sądu Rejonowego w tej kwestii było tym bardziej pożądane, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego można wyprowadzić wniosek, iż z uwagi na znaczną ilość nabytego towaru oraz miejsce jego nabycia – na targowisku – towar ten pochodził od osoby, która trudniła się sprzedażą rzeczy z podrobionymi znakami towarowymi, a więc mogła wejść ich posiadanie także w drodze przestępstwa paserstwa. Jednakże w tym zakresie Sąd pierwszej instancji nie poczynił żadnych ustaleń faktycznych.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy zmieniając zaskarżony wyrok i uniewinniając oskarżonego od popełnienia przestępstwa z art. 291 § 1 k.k. dopuścił się rażącej obrazy tego przepisu, która mogła mieć istotny wpływ na treść wydanego wyroku, gdyż zarówno ustalenia faktyczne, jak i niepełna analiza prawna czynu przedstawiona w uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej instancji, nie pozwalały na jednoznaczną ocenę kwalifikacji prawnej przypisanego przestępstwa.

Z powyżej wskazanych względów zaskarżony wyrok został uchylony a sprawa przekazana Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. W toku tego postępowania Sąd odwoławczy, mając na uwadze przedstawione rozważania prawne, powinien przede wszystkim ocenić, czy uzasadnienie zaskarżonego wyroku odnośnie do przyjętej przez Sąd Rejonowy kwalifikacji prawnej czynu umożliwia przeprowadzenie kontroli odwoławczej. Należy też mieć na względzie, że dokonano nowelizacji art. 305 ust. 1 ustawy – ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 136, poz. 958), przez zastąpienie zwrotu „wprowadza do obrotu”, sformułowaniem „dokonuje obrotu”, co znacznie poszerza pole penalizacji tego przepisu. Jednakże wskazana nowelizacja i tak w niniejszej sprawie musi zostać oceniona przez pryzmat art. 4 § 1 k.k. Pozostaje więc ponowna analiza obowiązującego w czasie czynu stanu prawnego, która wymaga rozważenia, czy nabyte przez oskarżonego rzeczy z podrobionymi znakami towarowymi pochodziły bezpośrednio z czynu zabronionego opisanego w art. 305 ust. 1 ustawy, czy też mogły zostać uzyskane za pomocą innego przestępstwa.

Mając te wszystkie okoliczności na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.