Wyrok z dnia 2022-06-29 sygn. II AKa 36/22

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 36/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

7

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 8 grudnia 2021 roku w sprawie III K 2/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Prokurator zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonych G. W. (1), E. W. (1), K. T. (1) i K. M., a co do kary na niekorzyść A. K. (1) i R. T. (1) zarzucając mu:

1) naruszenie art. 7 kpk, które mogło mieć wpływ na treść wyroku poprzez uznanie wyjaśnień oskarżonych G. W. (1), E. W. (1) oraz K. M. za wiarygodne w części dotyczącej przekazania K. M. całości środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży spółce (...) w Z. nieruchomości niezabudowanej w postaci działki nr (...) o powierzchni 42,0983 ha, położonej w S. gm. C. dla której Sąd Rejonowy w Choszcznie prowadzi księgę wieczystą (...), a także w zakresie braku wiedzy G. W. (1) i E. W. (1) odnośnie pochodzenia wskazanej nieruchomości z przestępstwa, podczas gdy w świetle transakcji ujawnionych na rachunkach bankowych nr (...) banku (...) S.A., nr (...) banku (...) S.A, nr (...), w świetle zeznań A. C. oraz informacji Urzędu Skarbowego w G., dotyczącej osiągniętego przez K. M. dochodu w latach 2002 - 2004, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz zasad wiedzy i doświadczenia życiowego wyjaśnienia oskarżonych G. W. (1), E. W. (1) oraz K. M. we wskazanym wyżej zakresie uznać należy za niewiarygodne,

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, iż oskarżeni G. W. (1) oraz E. W. (1) nie mieli świadomości co do pochodzenia nieruchomości niezabudowanej w postaci działki nr (...) o powierzchni 42,0983 ha, położonej w S. gm. C. dla której Sąd Rejonowy w Choszcznie prowadzi księgę wieczystą (...) z czynu zabronionego, a całość środków pieniężnych przekazali na rzecz K. M., podczas gdy z przeprowadzonych dowodów w postaci zeznań A. C. oraz zestawienia transakcji na rachunkach bankowych nr (...) banku (...) S.A., nr (...) banku (...) S.A. nr (...) oraz informacji Urzędu Skarbowego w G., dotyczącej osiągniętego przez K. M. dochodu w latach 2002 - 2004, wynika, iż wiedzieli, że wyżej wymieniona nieruchomość pochodzi z czynu zabronionego, a całość środków pieniężnych uzyskanych z jej sprzedaży nie przekazali K. M.,

3) rażącą niewspółmierność orzeczonych kar oraz niesłuszne niezastosowanie środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody wobec K. M., K. T. (1), R. T. (1) oraz A. K. (1), polegającą na wymierzeniu oskarżonym za przypisane czyny wyłącznie kar pozbawienia wolności zbliżonych wysokością do dolnej granicy ustawowego zagrożenia, przy czym wobec K. M. i A. K. (1) wyłącznie kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania, podczas gdy wysoki stopień społecznej szkodliwości popełnionych przez oskarżonych czynów oraz wysoki stopień ich winy, a także cele zapobiegawcze i wychowawcze oraz ochrona słusznych interesów pokrzywdzonych, uzasadniają wymierzenie oskarżonym surowszych kar pozbawienia wolności, przy czym oskarżonym K. M. i A. K. (1) kar pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia wykonania, jak również kar grzywny, a także orzeczenie obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja prokuratora okazała się częściowo zasadna, tj. odnośnie uniewinnienia oskarżonych G. W. (1) i E. W. (1), błędnych ustaleń faktycznych dotyczących wspólnego z innymi osobami działania przestępnego przez K. T. (1) i K. M., jak również łagodności kar wymierzonych oskarżonym - pociągniętym do odpowiedzialności karnej - w zakresie grzywny. Z tym, że sposób sformułowania zarzutów co do kary orzeczonej wobec K. M. i A. K. (1) (nieprecyzyjność, niewskazanie za który czyn, czyny sąd miał wymierzyć kary grzywny) nie pozwala na uwzględnienie apelacji prokuratora w tym zakresie. K. T. (1) skazany został za jeden czyn, R. T. (1) za dwa pozostające w ciągu, a więc wiadome było w związku ze skazaniem za jakie przestępstwa prokurator domaga się orzeczenia grzywny wobec nich, natomiast K. M. i A. K. (1) skazane zostały za ciąg przestępstw i odrębne przestępstwo. Sąd odwoławczy nie może samodzielnie decydować (postępowanie skargowe) bądź domyślać się czy prokurator oczekuje orzeczenia grzywny w obu przypadkach czy tylko co do jednego i którego, a jak z karą łączną? Zatem w tym zakresie apelacja prokuratora, ze względu na regułę „reformationis in peius” i zasadę skargowości nie zasługiwała na uwzględnienie.

Apelacja oskarżyciela publicznego była bezzasadna także w zakresie środka karnego – nałożenia obowiązku naprawienia szkody. Zresztą w tej sprawie występuje zasadnie podnoszony przez obrońców problem właściwego wskazania pokrzywdzonych. Częściowo mają rację obrońcy, iż pokrzywdzoną w tej sprawie powinna być też D. J., żona zmarłego M. J., która figurowała jako właściciel nieruchomości przed podjęciem przez oskarżonego R. T. (1) i innych wymuszeń rozbójniczych wobec Z. J. (1) i M. J.. I tylko ewentualnie na jej rzecz, nie zaś oskarżycielom posiłkowym, którzy nie legitymowali się aktualnie, jak i wcześniej tytułami właścicielskimi do tych działek, Sąd mógłby zasądzić od oskarżonych obowiązek naprawienia szkody.

Jak podkreśla się w piśmiennictwie (zob. np. A. Wąsek i inni, Kodeks karny komentarz do art. 299 k.k., C.H. Beck 2005 s. 1209) zabezpieczenie obrotu gospodarczego oraz finansowego przed oddziaływaniem zorganizowanych struktur przestępczych – także przez wprowadzanie do niego środków pochodzących z przestępstwa – nie stanowi jedynego przedmiotu ochrony art. 299 k.k.. Istotny wydaje się bowiem również m.in. majątkowy interes pokrzywdzonych przestępstwem, z którego pochodzą określone korzyści, przejawiający się w prawie do odzyskania swojego majątku. Zatem i jednocześnie nie ma też powodów do tego, aby pozbawiać uprawnień oskarżycielskich Z. J. (1) i K. J. (1). Z. J. (1) swój status posiada w związku ze sprawą II K 2/15, w której był pokrzywdzonym (zob. np. SN w wyroku z 30 listopada 2017 r. III KK 185/17 opubl. Legalis , SN w uchwale z 26 czerwca 2014 r. I KZP 8/14 opubl. L.), a K. J. (1) na podstawie art. 52 k.p.k. może wykonywać uprawnienia zmarłego syna M. J., jako osoba najbliższa. Gdyby nawet uznać, że nie posiadali takich uprawnień i apelację ich pełnomocnika należałoby pozostawić bez rozpoznania, jak wnioskuje obrońca G. W. (1) to i tak wyrok Sądu pierwszej instancji co do oskarżonych K. W. (1) i E. W. (1) zaskarżył skutecznie prokurator, zatem to ewentualne uchybienie sądów obu instancji nie mogło mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Odnośnie jeszcze roszczeń cywilnych podkreślić należy, iż roszczenie o uzgodnienie treści księgi wieczystej nie jest tożsame z roszczeniem wynikającym z popełnienia przestępstwa, a zatem nie jest przedmiotem innego postępowania, jak też o roszczeniu tym prawomocnie nie orzeczono, to jednak sytuacja prawna nieruchomości będących przedmiotem postępowania nie jest do końca jasna, a i wynik postępowania cywilnego nieoczywisty, zważywszy także na wcześniejsze, działania pokrzywdzonych rozporządzających nieruchomościami po to, aby uniknąć zajęć egzekucyjnych. W postępowaniu cywilnym D. J. może dochodzić swoich roszczeń, a proces karny jej w tym nie przeszkadza. Dlatego apelację prokuratora w tym zakresie należało uznać za bezzasadną.

Oskarżyciel prokuratorski bez szansy domagał się uchylenia środków probacyjnych wobec K. M. i A. K. (1). Zważając na to, iż nie były one osobami pierwszoplanowymi przy realizacji przestępstw popełnianych pod dyktando innych osób, i jak się wyraził R. T. (1) wobec R. M. (1) i Z. J. (1), były osobami podstawionymi do fikcyjnych umów sprzedaży wymuszonych nieruchomości, są osobami niekaranymi, z opiniami bez zastrzeżeń, od popełnienia czynów upłynęło już sporo czasu, zatem względy tak na prewencję ogólną, jak i szczególną nie sprzeciwiają się zawieszeniu wykonania kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec K. M. i A. K. (1).

Nie ma też dostatecznych podstaw, aby zaostrzać orzeczone wobec oskarżonych K. T. (1) i R. T. (1) kar pozbawienia wolności. Są współmierne do stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanych im czynów, mają na względzie ich role w fikcyjnym obrocie nieruchomościami i w korzyściach z tego osiąganych. Sąd Apelacyjny, zważywszy właśnie na wysoką korzyść majątkową uzyskaną w szczególności ze sprzedaży nieruchomości – działki o nr (...), rozmiar wyrządzonej szkody (pokrzywdzenia), orzekł grzywny wobec tych oskarżonych, które sprawiają, iż wymierzone im kary charakteryzują się surowością odpowiednią zwłaszcza do ciężaru gatunkowego przypisanych im czynów oraz ich właściwości i warunków osobistych, jak również do pozostałych okoliczności branych pod uwagę przy wymiarze kary, trafnie przywołanych przez Sąd pierwszej instancji, w tym i realizują cele ogólnie oraz szczególnie prewencyjne.

Rozwijając argumentację dotyczącą rozstrzygnięcia kasatoryjnego wydanego na skutek apelacji prokuratora i pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych zauważyć należy, że Sąd pierwszej instancji dopuścił się uchybień wskazanych w przywołanych środkach zaskarżenia. Przyjmując, iż brak jest dowodów, które w sposób jednoznaczny przesądziłyby o tym, że G. W. (1) i E. W. (1) widzieli, że przedmiotowa nieruchomość pochodzi z czynu zabronionego, albo się na to godzili nie uwzględnił w sposób właściwy tych okoliczności, które podnoszą oskarżyciele w swoich apelacjach dotyczących strony podmiotowej. Zważyć należy na to, iż toczyło się postępowanie karne, które wprawdzie nie było jeszcze zakończone, ale przecież przeciwko znanym im osobom R. T. (1) i K. T. (1), w którym zeznawała też jako świadek K. M.. W toku było również postępowanie cywilne I C 130/05 przy uczestnictwie K. M., córki G. W. (1) i E. W. (1), o którym pisze pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych. Okoliczności sprawy karnej i zdarzeń nią objętych znane były szeroko, zwłaszcza w lokalnej społeczności, z powodu ich nagłośnienia w mediach. Zatem kierując się regułami art. 7 k.p.k. oraz biorąc pod uwagę to, iż ustalenia faktyczne nie zawsze przecież muszą bezpośrednio wynikać z konkretnych dowodów, a mogą one także wypływać z nieodpartej logiki sytuacji stwierdzonej konkretnymi dowodami, jeżeli owa sytuacja jest tego rodzaju, że stanowi oczywistą przesłankę, na której podstawie doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny wniosek, iż dane okoliczności faktyczne istotnie wystąpiły (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1973 r., III KR 243/73, OSNKW 1974r. z. 2, poz. 33 wyrok SN z 27 listopada 2015 r. II KK 198/15 LEX nr 1941889). Zatem owa „logika sytuacji” sprzeciwia się też stwierdzeniu, iż rodzice K. M. nie znali okoliczności wcześniejszego obrotu działką (...) nawet w sytuacji, gdy ta oskarżona szczegółowo nie informowała ich o okolicznościach jej nabycia.

Oczywiście dopuszczalne było udzielenie pełnomocnictwa ojcu G. W. (1) przez córkę K. M., jak również i przelewanie środków uzyskanych ze sprzedaży pomiędzy rachunkami. Jednakże, tak jak podkreślają prokurator i pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych, zastanowienia wymaga czy okoliczności tej sprawy podnoszone przez skarżących oskarżycieli nie wskazują na zasadność tez oskarżenia. Analiza pisemnych motywów wyroku wskazuje jednoznacznie na to, iż czynności dotyczące sposobu przekazywania i rozliczenia środków ze sprzedaży nieruchomości pomiędzy kupującym, a oskarżonymi nie zostały przez Sąd pierwszej instancji rzetelnie ocenione. Nie przekonuje w pełni argument o zaoszczędzeniu na opłatach bankowych podawany przez oskarżonych, a zaaprobowany przez Sąd Okręgowy, w sytuacji, gdy zwykle przecież pieniądze trafiają na konto sprzedającego i takim dysponowała K. M.. Użycie rachunków innych osób i sposób dysponowania środkami ze sprzedaży przemawia za zasadnością spostrzeżeń skarżących w tym zakresie, jak również za tym, iż wyjaśnienia oskarżonych to linia obrony, która, zweryfikowana poprzez jej zestawienie z argumentacją podaną przez skarżących oskarżycieli i tezami oskarżenia, prowadzi do wniosku, że nieuprawnione są założenia Sądu pierwszej instancji, iż oskarżeni G. W. (1) i E. W. (1) nie mieli świadomości tego, że działka, w obrocie której pomagali córce, nie pochodziła z przestępstwa, a ich czynności nie realizowały znamiona zarzuconego im czynu.

Wniosek

Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1) ustalenie, iż oskarżeni K. M. i K. T. (1) popełnili przypisany im czyn wskazany w punktach 1 i 3 wyroku wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami oraz uzupełnienie kwalifikacji prawnej tych czynów o art. 299 § 5 kk,

2) podwyższenie orzeczonych kar pozbawienia wolności wobec oskarżonego R. T. (1) do 5 lat oraz wobec oskarżonego K. T. (1) do 4 lat,

3) uchylenie wobec oskarżonych K. M. oraz A. K. (1) rozstrzygnięcia w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności.

4) wymierzenie na podstawie art. 33 § 2 kk oskarżonym K. M., K. T. (1), R. T. (1) obok orzeczonej kary pozbawienia wolności, grzywny w wysokości 400 stawek dziennych po 200 złotych każda stawka, a oskarżonej A. K. (1) obok orzeczonej kary pozbawienia wolności, grzywny w wysokości 200 stawek dziennych po 200 złotych każda stawka,

5) orzeczenie na podstawie art. 46 § 1 kk obowiązku naprawienia szkody poprzez zasądzenie na rzecz Z. J. (1) i K. J. (1) solidarnie od oskarżonych K. T. (1), R. T. (1) i K. M. solidarnie kwoty 1 260 000 złotych, a od oskarżonych R. T. (1) i A. K. (1) solidarnie kwoty 372 800 złotych,

6) uchylenie wyroku w części dotyczącej oskarżonych G. W. (1) oraz E. W. (1) i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie oraz utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku w pozostałym niezaskarżonym zakresie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność wniosków prokuratora Sad Apelacyjny rozważył wyżej przy omawianiu zarzutów jego apelacji.

Natomiast kwestię uzupełnienia opisu czynu oskarżonym K. T. (1) i K. M. oraz kwalifikacji prawnej przedstawił przy rozważaniach dotyczących zarzutów apelacji obrońcy K. T. (1) oraz apelacji adwokata K. T. (2) obrońcy oskarżonej K. M..

3.2.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych K. i Z. J. (1), zarzucił wyrokowi:

I. rażącą obrazę przepisów procedury karnej, mającą wpływ na treść zapadłego orzeczenia, tj. art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranych dowodów, niezgodną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz niekonsekwentną, czemu Sąd dał wyraz w ustaleniu, że G. W. (1) i E. W. (1) nie mieli zamiaru popełnienia czynu zabronionego, gdyż brak jest dowodów, które w sposób jednoznaczny przesądziłyby o tym, że wiedzieli, iż działka nr (...) pochodziła z czynu zabronionego lub przynajmniej godzili się na to, podczas gdy taka ocena razi swoją naiwnością i brakiem pogłębionej refleksji, a o sprawstwie i winie oskarżonych świadczy szereg okoliczności, w szczególności fakt, że: w 2014 roku kwestia dokonania rozboju na rodzinie J. była przedmiotem dziesiątek artykułów prasowych i programów telewizyjnych, zaś sprawami tymi żyli mieszkańcy całej okolicy; przeciwko szeregowi oskarżonych toczyło się postępowanie karne, które finalnie doprowadziło do ich skazania; od 2005 roku w Sądzie Rejonowym w Choszcznie pod sygnaturą akt I C 130/05 toczyło się postępowanie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, którego stroną była K. M., o czym oskarżeni wiedzieli; G. W. (1) był bliskim współpracownikiem K. T. (1) i zgodnie z twierdzeniami Z. i K. J. (1), miał pełną wiedzę o jego przestępczych działaniach; w 2014 roku był pełnomocnikiem swojej córki, K. M. przy zawieraniu umowy przedwstępnej i przyrzeczonej w zakresie działki (...), co przy uznaniu sprawstwa i winy K. T. (1) i K. M., świadczy o co najmniej analogicznym poziomie wiedzy jej rodziców, co do przestępczego pochodzenia działki, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że to właśnie G. W. (1) już wówczas od co najmniej 13 lat blisko współpracował z K. T. (1); środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży działki (...), w celu utrudnienia ich umiejscowienia, kursowały pomiędzy rachunkami bankowymi kolejnych członków rodziny W. (1); jak również negocjacje w zakresie nabycia działki (...) toczyły się na posesji K. T. (1) w W., co świadczy o jego osobistym zaangażowaniu w przedmiotową transakcję; G. W. (1) miał od 2005 roku osobiście uprawiać na spornych działkach orzech, co sprawia, że stykając się z rodziną J. i T. był świadkiem licznych napięć i sporów pomiędzy nimi na tle dokonywania rozboju na rodzinie J. i przestępczego zagarnięcia przedmiotowych działek - a które to okoliczności finalnie znalazły się poza ustaleniami Sądu Okręgowego.

II. Na skutek opisanej wyżej niewłaściwej, nie znajdującej oparcia w przepisach procedury karnej oceny dowodów błąd w ustaleniach faktycznych, który legły podstaw wydania zaskarżonego wyroku, mający istotny wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że oskarżeni G. W. (1) i E. W. (1) nie wiedzieli o przestępczym pochodzeniu działki (...), a tym samym nie mieli zamiaru, nawet ewentualnego popełnienia czynu zabronionego;

III. naruszenie prawa materialnego tj. art 46 § 1 i § 2 kk poprzez brak orzeczenia wobec oskarżonych obowiązku naprawienia szkody i zadośćuczynienia przy nietrafnym przyjęciu, że skoro przed Sądem Rejonowym w Choszcznie w sprawie I C 3/15 toczy się postępowanie w przedmiocie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, to zgodnie z art. 415 kpk nawiązki, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, podczas gdy istota postępowania w przedmiocie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym jest całkowicie odmiennym postępowaniem, o innym charakterze, niezależnym od przestępstwa prania brudnych pieniędzy, którego nie obejmuje zakaz zawarty w art. 415 kpk.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych okazała się zasadna co do rozstrzygnięcia zapadłego wobec G. W. (1) i E. W. (1). Podzielając uwagi skarżącego dotyczące uchybień Sądu pierwszej instancji przy ocenie dowodów i w ustaleniach faktycznych co świadomości tych oskarżonych i ich roli przy obrocie działką (...) w 2014 roku, stopnia znajomości tych oskarżonych z K. i R. T. (1) nie sposób obalić tezę, iż okoliczności podniesione w apelacji pełnomocnika nie były przedmiotem rzetelnej oceny przez Sąd pierwszej instancji, natomiast prawidłowa ich weryfikacja, zgodna z regułami art. 7 k.p.k., powinna doprowadzić Sąd Okręgowy do wniosku, iż zasadny jest postawiony im w akcie oskarżenia zarzut popełnienia przestępstwa z art. 299§1, 5, 6 k.k. w zw. z art. 12 k.k..

Z uwagi na to, iż prokurator zarzucił orzeczeniu zapadłemu wobec G. W. (1) i E. W. (1) podobne uchybienia oraz argumentację na jego krytykę i Sąd odwoławczy odniósł się do niej wyżej w tym miejscu odwołuje się do niej, nie widząc potrzeby szczegółowego omawiania apelacji pełnomocnika.

Sąd Apelacyjny przy omawianiu apelacji prokuratora rozważył również kwestie dotyczące obowiązku naprawienia szkody w szerszym kontekście pokrzywdzenia wynikłego z popełnienia przestępstw objętych postępowaniem w sprawie II K 2/15 (przestępstwo bazowe) i niniejszą sprawą. I w tym miejscu do tych rozważań odsyła stwierdzając, iż zarzut i wniosek pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych dotyczący naruszenia prawa materialnego, a to art. 46§1 i 2 k.k., należało uznać za bezzasadny.

Wniosek

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wniósł o:

1. Zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie solidarnie od oskarżonych na rzecz oskarżycieli posiłkowych obowiązku naprawienia szkody i zadośćuczynienia w łącznej kwocie 10.000.000 zł,

2. Uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej G. W. (1) i E. W. (1) i przekazanie w tym zakresie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w celu skazania oskarżonych za zarzucone im czyny.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody uznania bądź nieuznania żądań przedstawione wyżej przy omawianiu uchybień podniesionych przez obu oskarżycieli.

3.3.

Obrońca oskarżonego K. T. (1) zaskarżył wyrok w całości, tj. co do winy, a ewentualnie - co do kary, zarzucając mu:

1. Obrazę przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 KPK poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci:

a. zeznań świadka S. C. (1), poprzez dokonanie tej oceny wbrew zasadom logiki oraz wbrew zasadom doświadczenia życiowego, i przyjęcie, iż:

- na wiarę zasługują jedynie zeznania złożonego podczas postępowania przygotowawczego, podczas gdy świadek podał w zeznaniach przed Sądem, iż obecnie lepiej pamięta zdarzenia z 2014 r., a to z uwagi na kilkukrotne już składanie zeznań w sprawie,

- oskarżony skontaktował świadka ze pełnomocnikiem sprzedawcy, tj. G. W. (1), podczas gdy świadek podał, że spotkanie z G. W. (1) było przypadkowe,

b. wyjaśnień oskarżonego G. W. (1) poprzez dokonanie tej oceny wbrew zasadom logiki i uznanie ich za niewiarygodne w zakresie, w jakim wyjaśnił on, że K. T. (1) nie brał udziału w transakcji z 2014 r., ponieważ z zeznań S. C. (1) wynika, że K. T. (1) najpierw powiedział świadkowi, że K. M. zamierza sprzedać nieruchomość, a następnie w tej sprawie doszło do spotkania, podczas go zeznania S. C. (1) zostały w tym zakresie ocenione wadliwie i nie sposób przyjąć, iż K. T. (1) przekazał mu taką informację i że było to uprzednie do spotkania G. W. (1) z S. C. (1) na posesji w W.

-- co doprowadziło do wadliwego ustalenia, iż oskarżony wypełnił swoim zachowaniem znamiona przypisanego mu przestępstwa, tj. pomocy do przenoszenia własności nieruchomości.

2. Błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż K. T. (1) widział, że ziemia pochodzi z czynu zabronionego, bowiem uczestniczył w postępowaniu II K 2/15 i znał przedstawiony tam materiał dowodowy, podczas gdy:

- sprawa z poprawnym aktem oskarżenia została wniesiona do Sądu dopiero w 2015 r., czyli po sprzedaży ziemi,

- K. T. (1) znał materiał dowodowy przedstawiany nie tylko przez oskarżenie, ale również przez obronę i miał uzasadnione mniemanie, że sprawa może zakończyć się uniewinnieniem,

- w sprawie nie wydano jeszcze wyroku, a zgodnie z ogólnym społecznym poczuciem, oskarżony jest niewinny, dopóki nie udowodni się mu winy i stwierdzi ją prawomocnym wyrokiem,

- K. T. (1) stał pod innym zarzutem w postępowaniu II K 2/15,

- nieruchomość nie była przedmiotem zabezpieczenia majątkowego w toku postępowania II K 2/15, ani w toku postępowania przygotowawczego

-- co doprowadziło do wadliwego ustalenia, iż oskarżony wypełnił swoim zachowaniem znamiona przypisanego mu przestępstwa tj. miał świadomość, iż nieruchomość pochodzi z czynu zabronionego.

Ewentualnie, w przypadku uznania, iż Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny dowodów oraz prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, wyrokowi zarzuciła:

3. Obrazę przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu tj. art. 299 § 1 kk poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, iż zachowanie oskarżonego wypełniło znamię, jakim jest „pomaganie do przeniesienia własności".

W przypadku zaś uznania, iż Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny dowodów oraz prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, a ponadto prawidłowo wyłożył przepis prawa materialnego, wyrokowi zarzuciła:

4. Rażącą niewspółmierność kary poprzez wymierzenie oskarżonemu kary rażąco za surowej, tj. nie orzeczenie o zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Dokonaną przez Sąd Okręgowy ocenę dowodów, a w szczególności zeznań świadka S. C. (1) oraz wyjaśnień oskarżonego K. T. (1) i poczynione ustalenia faktyczne na ich podstawie, jak również kwalifikacje prawną czynu mu przypisanego i wymierzoną za niego karę nie można uznać za wadliwych, a należało potraktować je za prawidłowe.

Za poprawną, zgodną z regułami art. 7 k.p.k., należy uznać argumentację Sądu Okręgowego przemawiającą za tym, iż wiarygodne są zeznania świadka S. C. (1) z postępowania przygotowawczego co do tego, że o zamiarze sprzedaży działki (...) przez K. M. dowiedział się od K. T. (1) i że na spotkaniu z G. W. (1), które odbyło się na posesji K. T. (1) obecny był również K. T. (1). Zazwyczaj tak przecież jest, i na to wskazują zasady wiedzy i doświadczenia życiowego, iż świadkowie lepiej pamiętają o zdarzeniach, gdy o nich opowiadają na wcześniejszych przesłuchaniach, gdyż upływ czasu powoduje zapominanie. I tak też było w przypadku świadka S. C. (1), który zeznania w śledztwie składał w styczniu i w marcu 2019 r., a w sądzie ponad 2 lata później. Tak więc nie sposób przychylić się do stanowiska skarżącej, że ocenę zeznań tego świadka należy uznać za dowolną, sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego i logiki oraz że na rozprawie lepiej pamiętał, bo wielokrotne zeznawanie odświeżyło mu pamięć. Ponadto świadek w zeznaniach złożonych przed sądem umniejsza rolę K. T. (1) sprowadzając ją jedynie do świadka rozmów pomiędzy nim, a G. W., a o pierwszym spotkaniu mówi, że było przypadkowe, co w zestawieniu z tym jak zeznaje wcześniej uznać należy za niewiarygodne. Zeznaje tak, chcąc chronić K. T. (1), bo zorientował się, iż depozycjami z postępowania przygotowawczego, zgodnymi z prawdą obciążył K. T. (1) zapoczątkowaniem transakcji, zatem pomniejsza rolę K. T. (1) jedynie do jego obecności na spotkaniu z G. W. (1) i to nie wiadomo w jakim celu. Biorąc pod uwagę nie tylko zeznania świadka S. C. (1) ze śledztwa, ale i przede wszystkim zeznania R. M. (1) oraz Z. J. (1) i K. J. (1) przedstawiających K. T. (1) jako osobę mającą realny wpływ na dyspozycje związane z przedmiotowymi nieruchomościami, które uprawiał, sprowadzanie jego roli jedynie do świadka kontaktów S. C. (1) z G. W. (1), bez znaczącego udziału co najmniej pomocnictwa K. M. w sprzedaży nieruchomości, jak to ustalił Sąd Okręgowy, jest nie do przyjęcia. Zresztą świadek S. C. (1) na końcu zeznań przed sądem nie zaprzecza, iż od K. T. dowiedział się o zamiarze sprzedaży nieruchomości przez K. W. – M. co jest zgodne z tym co zeznawał w postępowaniu przygotowawczym i wystarczające do poczynienia takich ustaleń, jakie poczynił Sąd Okręgowy. To co świadek mówi o poczcie pantoflowej przy wskazywaniu na K. T. (1) nie podważa ustaleń sądu, bo przecież, gdyby oskarżony K. T. (1) nie uczestniczył w ogóle w obrocie tą nieruchomością, to przecież spotkania pomiędzy nabywcą i pełnomocnikiem zbywcy nie odbywały się z jego udziałem, na jego posesji, a nawet mogło do nich nie dochodzić bez pomocy oskarżonego, który je zainicjował.

Nie sposób uznać, iż treść zeznań S. C. (1) jest zgodna z wyjaśnieniami G. W. (1) i ta spójność relacji podważa stanowisko Sądu pierwszej instancji. W żadnych ze swoich wypowiedzi G. W. (1) nie potwierdził zapoczątkowania czy udziału K. T. (1) w transakcji, podczas gdy o takim udziale, a co najmniej o zainicjowaniu spotkań, zeznaje S. C. (1).

Powyższe uwagi wskazują na to, że poprawne są ustalenia Sądu Okręgowego o tym, że K. T. (1) pomógł K. M. w sprzedaży działki (...). Ustalenia Sądu pierwszej instancji należało uzupełnić o współdziałanie oskarżonego przy tym z innymi osobami, a mianowicie z G. W. (1) i E. W. (1), na co wskazują okoliczności przedstawione w apelacjach oskarżycieli: publicznego i posiłkowych.

Nie są też zasadne argumenty obrońcy podnoszone w ramach zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. To, że oskarżony stawał w postępowaniu II K 2/15 pod innym zarzutem niż przestępstwo bazowe nie oznacza, iż nie wiedział, że nieruchomość ta pochodziła z czynu zabronionego popełnionego 10 lat wcześniej, o którym było głośno, a i materiał dowodowy zebrany w sprawie II K 2/15, z którym przecież oskarżony zapoznawał się na to wyraźnie wskazywał. Poza tym od zawłaszczenia tej działki minęło prawie 10 lat, a mieszkając tam i gospodarując wspólnie z R. T. (1) nie sposób, w świetle zasad doświadczenia życiowego przyjąć, iż nie miał świadomości skąd pochodziła działka (...) i w jaki sposób została uzyskana. To, że R. T. (1) i inni współoskarżeni w tamtym postępowaniu przedstawili dowody na swoją obronę nie oznacza, że oskarżony K. T. (1) nie miał podstaw do powzięcia wiedzy o jej prawdziwym pochodzeniu, bo, jak wskazuje wynik tamtego procesu, linia obrony K. T. (1) była nieskuteczna, a stanowisko pokrzywdzonych i oskarżycieli w tym postępowaniu oraz przed wszczęciem obu - było konsekwentne, co do tego, że utracili 2 nieruchomości z powodu wymuszenia rozbójniczego przez K. T. (1) i innych na Z. i M. J.. Działka (...) nie mogła być przedmiotem zabezpieczenia majątkowego, bo nie była własnością oskarżonych. Dlatego zaniechanie jej zabezpieczenia nie może być wykorzystane do podważenia ustaleń faktycznych Sądu I instancji. Dodać jeszcze trzeba, że przestępstwo bazowe nie musi być ustalone prawomocnym wyrokiem, dlatego też nie ma przeszkód, aby, pomimo braku wyroku w sprawie II K 2/15 uznać, iż zachowanie K. T. (1) wypełniało wszystkie znamiona podmiotowe i przedmiotowe, tak jak to przyjął Sąd Okręgowy. Sprawca czynu z art. 299 § 1 k.k. nie musi znać prawnej kwalifikacji czynu zabronionego, z którego pochodzą "brudne pieniądze". Wystarczająca jest świadomość, że stanowią one czyny, za które grozi odpowiedzialność karnosądowa (zob. tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 grudnia 2019 r. II AKa 256/19, LEX nr 3069621), a taką świadomość niewątpliwie musiał mieć i miał oskarżony K. T. (1), gdy pomagał K. M. w przeniesieniu własności działki (...) na rzecz S.C. (...). z o.o..

Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się błędnej wykładni art. 299§1 k.k., gdyż prawidłowo przyjął, że zachowanie oskarżonego, polegające na skontaktowaniu nabywcy z pełnomocnikiem zbywcy, stanowiło pomoc K. M. w przeniesieniu własności nieruchomości. Przez pomoc w przeniesieniu własności należy rozumieć wszelkie czynności ułatwiające przeniesienie prawa własności składników majątkowych wymienionych w art. 299 § 1 k.k. (zob. tak: Mozgawa Marek (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany do art. 299 k.k. Opublikowano: LEX/el. 2022). Pomoc ta może polegać np. na świadczeniu usług prawnych, sporządzeniu przez notariusza umowy, przygotowaniu dokumentów z ksiąg wieczystych. Pomoc w przeniesieniu własności lub posiadania przedmiotów może polegać także na czasowym nabyciu ich własności, a następnie na ich dalszym zbyciu, jak również na takich czynnościach, jakie podjął oskarżony K. T. (1). Niewątpliwie skontaktowanie przez K. T. (1) nabywcy z przedstawicielem zbywcy stanowiło istotną pomoc w realizacji przestępstwa przez K. M. swojego czynu. Pomoc ta nie musiała mieć postaci wyszukiwania nabywców, negocjacji warunków, udziału w transakcji, jak tego oczekuje skarżąca. Nie stoi na przeszkodzie w uznaniu oskarżonego za winnego i to, że nabywca szukał działek i mógł dowiedzieć się od innych osób, że sprzedaje ja K. M.. Zatem, mając jeszcze na względzie uwagi Sądu Okręgowego do oceny prawnej, jak również Sądu Apelacyjnego zamieszczone wyżej, o konieczności uzupełnienia ustaleń faktycznych, opisu czynu i kwalifikacji prawnej o § 5 art. 299 k.k., dotyczących popełnienia przestępstwa z innymi osobami, nie sposób uznać, iż zarzut obrazy art. 299§1 k.k. i argumentacja obrońcy oskarżonego są zasadne. Natomiast w zakresie konieczności uzupełnienia znamion czynu temu oskarżonemu oraz K. M. w zakresie działania wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami oraz przy ocenie prawnej ich wspólnego czynu zasadna okazała się apelacja prokuratora i w tym zakresie została uwzględniona.

Nie sposób podzielić też zarzutu obrońcy o rażącej surowości kary orzeczonej wobec K. T. (1), polegającej przede wszystkim na niezastosowaniu środka probacyjnego – warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Oczekiwanemu orzeczeniu sprzeciwia się charakter czynu, dotychczasowa karalność oskarżonego, względy na prewencję szczególną i ogólną. Nie zmienia istotnie oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu, to że ostatecznie wysoka korzyść majątkowa mogła trafić do innej osoby, niż do oskarżonego. Osiągnięcie wysokiej korzyści z popełnionego przestępstwa niezależnie przez kogo, przemawiało za orzeczeniem grzywny, co Sąd Apelacyjny opisał przy omawianiu apelacji prokuratora, gdyż art. 33§2 k.k. stanowi, że sąd może wymierzyć grzywnę nie tylko wtedy, gdy sprawca osiągnął korzyść majątkową, ale także wtedy, gdy sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez siebie lub przez kogoś innego. Nie ma podstaw, również z przywołanych względów, do twierdzenia, że stopień winy oskarżonego jest niewielki. Sąd Okręgowy wymierzył karę w dolnych granicach ustawowego zagrożenia uwzględniając rodzaj czynności sprawczych, jakie przedsięwziął. Gdyby podjął jeszcze takie, o jakich pisze obrońca, kara byłaby surowsza.

Jeżeli chodzi o zachowanie wewnętrznej sprawiedliwości wyroku, to, biorąc pod uwagę, iż K. M., według roli, jaką pełniła, a mianowicie osoby podstawionej, figurantki, za czym przemawia także to w jaki sposób zostały przeprowadzone czynności sprzedaży przez nią działki (...) S.C. (...). z o.o., zawieszenie wobec niej kary pozbawienia wolności nie koliduje z bezwzględnym charakterem kary orzeczonej wobec K. T. (1). Wiek oskarżonego, stan jego zdrowia nie stoją na przeszkodzie zaaprobowaniu kary orzeczonej przez Sąd Okręgowy. Jeśli rzeczywiście oskarżony wykazałby w postępowaniu wykonawczym, iż cierpi na poważne choroby, wówczas może skorzystać z instytucji odroczenia wykonania kary lub przerwy w niej, gdyby zaczął ją odbywać.

Obrońca złożyła wniosek o zasądzenie wynagrodzenia za wykonaną obronę z urzędu według wyższej stawki (150%) lub z uwzględnieniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie SK 66/19. Sąd Apelacyjny uznał, iż charakter sprawy, nakład pracy obrońcy, jej przyczynienie się do jej załatwienia w postępowaniu odwoławczym był „przeciętny” i nie uzasadnia przyznania kosztów w wyższej stawce. Natomiast, co do zasad wynagradzania obrońców z urzędu według stawek obowiązujących przy obronie z wyboru, Sąd Apelacyjny w tym składzie podziela w całości stanowisko podjęte w postanowieniach z dnia 15 marca 2022 roku (II AKz 115/22 k. 4202-8) i z 22 marca 2022 roku (II AKz 134/22 k. 4215-22) z bardzo szeroką i przekonująca argumentacją o tym, iż takie oczekiwania wyższych wynagrodzeń są nieuzasadnione.

Treść art. 627 k.p.k. (od oskarżonego zasądza się koszty sądowe oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego) oraz art. 616§1 pkt 2 k.p.k. (uzasadnione wydatki oskarżyciela posiłkowego K. T. (1) w sprawie jednego pełnomocnika) stanowiły podstawę do obciążenia oskarżonego kosztami sądowymi - wydatkami postępowania odwoławczego w 1/7 części – stosownie do wyników tego postępowania (art. 636§1 k.p.k.) oraz opłatą za obie instancje w kwocie 2300 zł (suma 300 zł za karę pozbawienia wolności i 2000 zł - 20% od kwoty wymierzonej grzywny) na zasadzie art. 2 ust. 1 pkt 4 oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983r. Nr 49 poz. 223 - t.j.).

Wniosek

Mając na uwadze powyższe zarzuty obrońca wniosła o:

1. Zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów,

ewentualnie:

2. Zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie o zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski niezasadne z powodów wskazanych wyżej.

3.4.

Obrońca oskarżonej A. K. (1) zaskarżyła wyrok w całości zarzucając mu:

1) obrazę przepisów postępowania, tj. art. 4 k.p.k., 7 k.p.k. i 410 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i zastąpieniu jej oceną dowolną, przejawiającą się w niewłaściwej i naruszającej zasadę obiektywizmu wybiórczej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, opartej w zasadzie jedynie na treści zeznań pokrzywdzonego Z. J. (1), którego zdaniem A. K. (1) wielokrotnie była obecna w S. podczas rozmów R. T. (1) i jej syna C. K. (1) prowadzonych z pokrzywdzonym, a dotyczących długu oraz pozornego przepisania działek podczas gdy przedstawionych przez w/w osobę twierdzeń nie popiera żaden inny i przeprowadzony w sprawie dowód, a w zeznaniach pokrzywdzonego brak jest spójności i logiki;

- mający wpływ na treść rozstrzygnięcia w zakresie w jakim Sąd orzekający uznał winę i sprawstwo oskarżonej w zakresie zarzucanego jej czynu określonego w art. 299 § 1 k.k.;

2) obrazę przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny zeznań świadka R. M. (1) poprzez bezpodstawne uznanie, że świadek ten bezpośrednio od R. T. (1) dowiedział się o tym, iż A. K. (1) i K. M. są osobami podstawionymi tzw. „figurantkami" w sytuacji gdy, sam świadek wskazywał, że stwierdzenia te są jedynie jego domniemaniami, a w konsekwencji nie mogą stanowić podstawy ustalenia stanu faktycznego, a tym bardziej obciążyć oskarżoną;

- mający wpływ na treść rozstrzygnięcia w zakresie w jakim Sąd orzekający uznał winę i sprawstwo oskarżonej w zakresie zarzucanego jej czynu określonego w art. 299 § 1 k.k.;

3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, polegający na uznaniu, że oskarżona A. K. (1) w sposób umyślny i świadomy nabyła w celu dalszej odsprzedaży pochodzącą z wymuszeń rozbójniczych działkę (...) podczas gdy w dacie jej nabycia, a następnie sprzedaży nie toczyło się żadne postępowanie karne czy to wobec R. T. (1) czy w sprawie, w której organy ścigania zainteresowane byłyby przedmiotową nieruchomością, a według rękojmi ksiąg wieczystych działka nie była obciążona żadnym ostrzeżeniem, dzięki któremu oskarżona mogłaby chociaż przypuszczać, iż przedmiotowa nieruchomość pochodzi z czynu przestępnego, a tym bardziej popełnionego na szkodę pokrzywdzonych, którzy nigdy wcześniej nie figurowali jako właściciele przedmiotowej działki;

- mający wpływ na treść rozstrzygnięcia w zakresie w jakim Sąd orzekający uznał winę i sprawstwo oskarżonej w zakresie zarzucanego jej czynu określonego w art. 299 § 1 k.k.;

4) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na uznaniu, że oskarżona w 2004 roku faktycznie nie uprawiała ani nie zlecała osobie trzeciej uprawy działki, a w konsekwencji nie była uprawniona do złożenia wniosków i pobrania dopłat z tytułu płatności bezpośrednich i dopłat z tytułu wsparcia działalności rolniczej, podczas gdy zakup nieruchomości wraz z zasiewami czy też brak obecności oskarżonej na nieruchomości bądź zlecenie pielęgnacji i zbiorów innym osobom, w tym swojemu synowi C. K. (1) od lat zajmującemu się uprawą nie stoi w sprzeczności z obowiązującymi w tamtym czasie regulacjami uprawniającymi do wypłaty dopłat;

- mający wpływ na treść rozstrzygnięcia w zakresie w jakim Sąd orzekający uznał winę i sprawstwo oskarżonej w zakresie zarzucanego jej czynu określonego w art. 286 k.k..

Będącą konsekwencją naruszenia w/w przepisów zarzucam także obrazę przepisów prawa materialnego, a to:

5) art. 299 § 1 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy zachowanie oskarżonej nie wypełnia wszystkich znamion czynu zabronionego określonego w art. 299 § 1 k.k., bowiem w postępowaniu oskarżonej brak jest koniecznej dla przyjęcia bytu przestępstwa świadomości posługiwania się przezeń wartościami majątkowymi o przestępczym pochodzeniu;

6) art. 286 § 1 k.k. poprzez jego zastosowanie i błędne przyjęcie, że oskarżona działając umyślnie i z chęcią osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci dopłat z tytułu płatności bezpośrednich i dopłat z tytułu wsparcia działalności rolniczej wprowadziła w błąd pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa co do okoliczności faktycznego uprawiania działki nr (...) podczas gdy analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym przesłuchanie w toku postępowania świadków powinno doprowadzić Sąd do przekonania, że A. K. (1) swym zachowaniem nie wypełniła znamion przestępstwa oszustwa;

Ponadto, niezależnie od powyższego, w przypadku nie podzielenia przez Sąd podniesionych wyżej zarzutów z daleko posuniętej ostrożności procesowej zaskarżonemu orzeczeniu na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. oraz 438 pkt 4 k.p.k. zarzuciła:

7) rażącą niewspółmierność orzeczonych w pkt 6 i 7 kar pozbawienia wolności, a w konsekwencji kary łącznej poprzez wymierzenie A. K. (1) kary roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby z pominięciem dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 § 1 i 2 k.k., a także błędnej i dowolnej oceny Sądu, iż tylko taki wymiar kary spełnia jej ustawowe cele, podczas gdy wymierzona wobec oskarżonej kara jest karą nadmiernie dotkliwą, która wobec znacznego upływu czasu od zarzucanych oskarżonej czynów, a także błędnym ustaleniem wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu jest karą rażącą, a postawa oskarżonej, w tym ustabilizowany zarówno przed jak i po popełnieniu przestępstwa tryb życia, właściwości i warunki osobiste oskarżonej przemawiają za orzeczeniem kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy A. K. (1) przedstawia polemiczne argumenty, które nie są w stanie podważyć stanowiska Sądu Okręgowego. Zarzuty obrazy przepisów postępowania to nieprzekonująca krytyka oceny wiarygodności zeznań świadków Z. J. (1) i R. M. (1), które, biorąc pod uwagę przywołane przez Sąd pierwszej instancji motywy, rzetelnie zostały zweryfikowane z uwzględnieniem okoliczności sprawy i reguł art. 4 i 7 oraz 410 k.p.k.. Skoro Sąd pierwszej instancji dał wiarę zeznaniom świadka Z. J. (1), co do wiedzy i świadomości A. K. (1) o przestępczym pochodzeniu nabywanej i zbywanej przez nią działki, to reguły logicznego rozumowania nakazywały poczynić takie ustalenia w stosunku do A. K. (1), jakie znalazły się w pisemnych motywach wyroku. Oparcie ustaleń faktycznych na jedynie jednym dowodzie nie stanowi uchybienia, a jest prawidłowe, gdy zeznania jedynego świadka znajdują potwierdzenie w innych dowodach, na co zwraca uwagę i piśmiennictwo i orzecznictwo (zob. pod. Świecki Dariusz (red.), Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany Opublikowano: LEX/el. 2022). Autor też zauważa, że: „Zasada swobodnej oceny dowodów pozwala na postawienie tezy, że ważna jest nie liczba czy rodzaj uzyskanych dowodów, ale ich wartość w świetle całokształtu materiału dowodowego. Oznacza to, że w sytuacji wielości dowodów, gdy tylko jeden z nich obciąża oskarżonego, możliwe jest wydanie orzeczenia uznającego jego winę jedynie wówczas, gdy dowód ten nie jest sprzeczny z innymi dowodami, którym sąd nadał walor wiarygodności (Hofmański, Sadzik, Zgryzek, Kodeks, t. 1, 2011, s. 99–102). Podstawowym zatem problemem stojącym przed organami procesowymi jest ustalenie (najczęściej chodzi tu o osobowe źródła dowodowe), czy zeznania świadka są wiarygodne, tzn. czy są spójne, logiczne, oraz jakimi motywami kierował się ten podmiot, składając określonej treści zeznania.

Podkreślić należy, iż depozycje świadka Z. J. (1) co do roli A. K. (1) są nie tylko spójne i logiczne, ale nie są odosobnione i znajdują poparcie nie tylko w zeznaniach krytykowanego przez obrońcę w kolejnym zarzucie świadka, ale i w zeznaniach K. J. (1) oraz M. J. w dokumentach, aktach notarialnych. Oczywiście świadkowie R. M. i K. J. wspierający zeznania Z. J. (1) nie byli naocznymi obserwatorami sytuacji o jakich zeznaje Z. J. (1) o roli i świadomości A. K. (1), jednak ich wypowiedzi wspierają, potwierdzają to co mówi ten pokrzywdzony o stosunkach oskarżonej i jej syna z rodziną T. i wykorzystaniu A. K. (1), jako figurantki w fikcyjnym przestępczym obrocie nieruchomością i w ukryciu środków z tego obrotu. Oskarżona nie musiała, zgadzając się na taką rolę, jaką odegrała wcześniej prowadzić wspólnych interesów z T., takie prowadził jej syn, w tym i przestępne, a ona, jako osoba z boku została do przestępstw popełnianych przez R. T. (1) wykorzystana. A to, że była obecna na posiadłościach T. znajduje potwierdzenie także w innych dowodach i uwiarygadnia wersję Z. J. (1). Tenże świadek podobnie w każdych zeznaniach przedstawia przebieg zdarzeń, dlatego nie sposób twierdzić, iż jego wypowiedzi są niespójne i nielogiczne.

Skoro oskarżona była obecna w czasie przestępczych rozmów R. T. (1) i C. K. (1) ze Z. J. (1) i M. J. i o pozornym przepisywaniu działek, to zasadnym było przypisanie jej sprawstwa i winy do obu czynów. Trafnie Sąd pierwszej instancji zauważa, iż Z. J. (1) nie miał powodów, aby bezpodstawnie obciążyć A. K.. Podobnie nie sposób znaleźć takie powody u R. M. (1) do bezpodstawnego pomawiania A. K. (1) o jej roli w obrocie działką (...).

Nie sposób przychylić się do twierdzeń obrońcy, iż zeznania świadka R. M. (1) są wewnętrznie niespójne i niekonsekwentne. Wypowiedzi świadka z rozprawy (k. 3988 i nast.) na jaką powołuje się skarżąca o roli A. K. (1) i K. M. nie można zinterpretować jedynie jako domniemań. Słusznie Sąd pierwszej instancji przy ocenie sposobu wypowiedzi tego świadka w tej kwestii przyjął, iż jego stwierdzenie o domniemaniu należy odnieść do niepamięci - synonim). Świadek składając zeznania przed sądem nie pamiętał tamtego okresu, dlatego używał często takiego sformułowania. Analiza wszystkich wypowiedzi świadka prowadzi do takiego wniosku, jaki postawił Sąd Okręgowy, iż wcześniej złożył zeznania prawdziwe, a faktów wcześniej w nich przedstawianych obecnie nie pamięta. Zresztą nie sposób po stronie świadka znaleźć motywy, które przemawiałyby za bezpodstawnym obciążeniem A. K. (1) i takowych nie przedstawia obrona. Ponadto, jeśli przeanalizujemy przebieg czynności związanych z obrotem działką, to czym A. K. (1) wcześniej i później się zajmowała, czy posiadała na to środki, jak te czynności prawne były rozliczane, to te dodatkowe okoliczności jednoznacznie przemawiają za takim określeniem roli oskarżonej, jaką określił wprost i w sposób oczywisty R. T. (1) w rozmowie z R. M. (1), a świadek tylko to stwierdzenie powtórzył wiarygodnie i oddaje ono w pełni rzeczywistość. Zresztą zażyłość pomiędzy świadkiem, a R. T. (1) w tamtych latach, zatrudnienie, współpraca także w popełnianiu przestępstw, bardzo dobra orientacja w działalności i poczynaniach rodziny T. przemawiają również za tym, iż oskarżony mógł tak powiedzieć do R. M. (1), jak świadek to podaje, na co zasadnie zwraca uwagę Sąd Okręgowy. To, że świadek widział oskarżoną tylko raz w życiu nie sprzeciwia się jego wypowiedziom o roli oskarżonej przy obrocie działką (...), które w większości przecież nie podawał z własnej obserwacji, a za stwierdzeniami R. T. (1), jednego z głównych kreatorów tych i wcześniejszych zdarzeń.

W związku z powyższym nie można postawić Sądowi Okręgowemu błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie umyślności nabycia i odsprzedaży przez A. K. (1) działki (...). Nie stoi na przeszkodzie takiemu stwierdzeniu to, iż w chwili zawierania umowy nabycia działki nie toczyło się i nie zakończyło się jeszcze postępowanie karne i że wcześniej J. z różnych powodów przenosili własność działki na inne osoby.

Warto w tym kontekście odnotować, że w treści art. 299 § 1 termin „czyn zabroniony” (a nie „przestępstwo”) użyty został w takim znaczeniu, w jakim występuje on w innych przepisach o podobnym charakterze (jak np. art. 18 § 2 i 3 k.k. czy art. 291 § 1 lub art. 292 § 1 k.k.), a więc obejmujących wyłącznie znamiona charakteryzujące stronę przedmiotową (z pominięciem umyślności lub nieumyślności). Nie zachodzi więc konieczność ustalania konkretnego sprawcy, jego winy oraz innych dodatkowych przesłanek warunkujących odpowiedzialność karną (por. J. Giezek, „Brudne pieniądze” jako korzyść związana z popełnieniem czynu zabronionego [w:] Rzetelny proces karny. Księga jubileuszowa Profesor Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Warszawa 2009, s. 765; R. Zawłocki [w:] Kodeks karny..., t. 2, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, s. 1419 i n.). Nie jest również konieczne, by popełnienie owego czynu zabronionego, stanowiącego źródło wartości majątkowych mających charakter brudnych pieniędzy, było stwierdzone rozstrzygnięciem jakiegokolwiek organu, w szczególności prawomocnym wyrokiem sądu. Nie ma także znaczenia przedawnienie karalności czynu „pierwotnego” (por. J. Długosz, Przestępstwa prania pieniędzy..., s. 584 i n., oraz cytowana tam literatura). Nie musi być także znana tożsamość jego sprawców. Podkreślić należy, że w ustaleniu realizacji znamion przestępstwa z art. 299 § 1, w tym znamienia pochodzenia „wartości majątkowych stanowiących brudne pieniądze”, sąd zachowuje samodzielność jurysdykcyjną w granicach wyznaczonych treścią art. 7 i 8 k.p.k. Sąd nie jest jednak zwolniony z konieczności udowodnienia przynajmniej tych przedmiotowych elementów czynu „pierwotnego”, które pozwalają na jego zakwalifikowanie pod znamiona konkretnego czynu zabronionego zawartego w ustawie karnej, ani też nie jest zwolniony od wskazania tej kwalifikacji (zob. wyrok SN z 4.10.2011 r., III KK 28/11). Te wszystkie obowiązki Sąd pierwszej instancji wypełnił, na co wskazuję pisemne motywy zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Czas trwania postępowania przygotowawczego i sądowego czy wcześniejsze dyspozycje nieruchomością wykonywane przez rodzinę J., brak wpisów ostrzeżeń w księdze wieczystej dotyczącej nieruchomości, sposób przeznaczenia części środków uzyskanych ze sprzedaży działki na kaucję za syna C. K. (2) nie mają znaczenia dla oceny prawnokarnej działania oskarżonej A. K. (1).

Sąd Okręgowy był zatem w pełni uprawniony, na podstawie zeznań świadka Z. J. (1), do ustalenia, że oskarżona była obserwatorem przestępnych działań wobec tego świadka i to stanowi wystarczającą przyczynę do ustalenia jej sprawstwa i winy. Zresztą świadek mieszkając czy bywając w S. miała orientację do kogo która działka należy, kto ją obsiewa i zbiera, itd. jej zachowanie związane ze współpraca z operatorem komórkowym jest również dowodem na to, iż przy realizacji uprawnień właścicielskich do działki była tylko figurantem.

Rolę jaka wypełniała oskarżona w obrocie działką (...) niewątpliwie podejmowała wspólnie i w porozumieniu z R. T. (1), inaczej przecież nie mogłoby dojść do zawarcia umów notarialnych, a w szczególności tej pierwszej 27 kwietnia 2004 roku. W związki z tą drugą np. sposób jej rozliczenia (przekazanie ciągnika i sprzedaż go przez K. T. (1)) również wskazuje na działanie oskarżonej wspólnie i w porozumieniu czy na pomoc R. T. (1) w przestępnym obrocie działką (...) i środkami z niej uzyskanymi.

Powyższe uwagi prowadzą do wniosku, iż Sad Okręgowy nie dopuścił się obrazy prawa materialnego, art. 299§1 i 6 k.k. i także w tym zakresie argumentacja apelacji jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne oraz poprzedzająca je ocena dowodów i dalej kwalifikacja prawna czynu z art. 286§1 k.k. są prawidłowe. Przywoływane na podważenie ustaleń faktycznych zeznania pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie podważają stanowiska Sądu pierwszej instancji, bowiem przestępność czynu oskarżonej wynika z innych przesłanek niż przyjmuje skarżąca. Po pierwsze umowa przeniesienia własności z 27.04.2014r. była pozorna, zatem to, że według zapisów w księdze wieczystej oskarżona była posiadaczem gruntu, nie ma decydującego znaczenia. To, że uprawnieni – rodzina J. nie złożyli wniosku o dopłaty z działki (...) nie oznacza, że takie uprawnienia A. K. (1) posiadała, tym bardziej, że przecież, nawet już po podpisaniu umowy (...).04.2014r., faktycznie tej działki nie uprawiała, a i obrońca nie przedstawiła dowodów na to, iż tę uprawę zleciła synowi C. K. (1). Zatem stanowisko Sądu Okręgowego w tym zakresie jest prawidłowe. Ponadto oczywistym jest, iż oskarżona nie czyniła na tej działce w 2003 i 2004 roku do zbiorów z niej, ani do jej „nabycia” w 27 kwietnia 2004 roku żadnych nakładów, ani nie zlecała uprawiana tejże działki w 2004 roku od chwili jej nabycia. Zatem w świetle zasad wypłaty dopłat dopłaty należne są tym użytkownikom, którzy je uprawiali, czynili na nie nakłady. Mając powyższe okoliczności na względzie, a także trafną argumentację Sądu Okręgowego przywołaną w uzasadnieniu zarzut i argumentacja obrońcy w tym zakresie są bezpodstawne.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut dotyczący surowości kary. W odniesieniu do oskarżonej można twierdzić przeciwnie, że kara jest zbyt łagodna zwłaszcza w kontekście nie orzeczenia kary grzywny. Z tym, że reguły zaskarżania wyroku na niekorzyść nie pozwalają na uwzględnienie apelacji prokuratora i jej wymierzenie, o czym pisał Sąd Apelacyjny przy omawianiu apelacji prokuratora.

Sposób popełnienia przestępstw i ich niekorzystne następstwa, stopień winy oskarżonej w pełni uzasadniają wymierzenie kar pozbawienia wolności jak określonych w wyroku. Kara łączna za ciąg przestępstw i inne przestępstwo, a więc za 3 poważne czyny orzeczona została niemal z zastosowaniem zasady absorpcji, karę łączną sąd zawiesił na okres próby 3 lat. Zatem nie może być mowy o rażącej surowości kary nawet przy uwzględnieniu tego, iż oskarżona nie miała wiodącej roli w realizacji czynów, które popełniła już dawno, nie osiągnęła z nich znacznej korzyści majątkowej, była osobą niekaraną i miała dobrą opinię.

Obrońca złożyła wniosek o zasądzenie wynagrodzenia za wykonaną obronę z urzędu według wyższej stawki (150%) lub z uwzględnieniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie SK 66/19. Sąd Apelacyjny uznał, iż charakter sprawy, nakład pracy obrońcy, jego przyczynienie się do jej załatwienia w postępowaniu odwoławczym był „przeciętny” i nie uzasadnia przyznania kosztów w wyższej stawce. Natomiast, co do zasad wynagradzania obrońców z urzędu według stawek obowiązujących przy obronie z wyboru, Sąd Apelacyjny w tym składzie podziela w całości stanowisko podjęte w postanowieniach z dnia 15 marca 2022 roku (II AKz 115/22 k. 4202-8) i 22 marca 2022 roku (II AKz 134/22 k. 4215-22) z bardzo szeroką i przekonująca argumentacją o tym, iż takie oczekiwania wyższych wynagrodzeń są nieuzasadnione.

Treść art. 627 k.p.k. (od oskarżonego zasądza się koszty sądowe oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego) oraz art. 616§1 pkt 2 k.p.k. (uzasadnione wydatki oskarżyciela posiłkowego K. T. (1) w sprawie jednego pełnomocnika) stanowiły podstawę do obciążenia oskarżonej kosztami sądowymi - wydatkami postępowania odwoławczego w 1/7 części – stosownie do wyników tego postępowania (art. 636§1 k.p.k.) oraz opłatą za drugą instancję w kwocie 300 zł na zasadzie art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. Nr 49 poz. 223 - t.j.).

Wniosek

W oparciu o powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej A. K. (1) od zarzucanych jej czynów;

2) przyznanie na rzecz obrońcy kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym jednocześnie, gdyż według oświadczenia obrońcy koszty te nie zostały zapłacone w całości ani w części;

ewentualnie

3) mając na uwadze podniesiony zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary, obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonej A. K. (1) kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność wniosków wskazana wyżej przy omawianiu zarzutów apelacji.

3.5.

Obrońca R. T. (1) zarzucił:

1. obrazę prawa materialnego, tj. przepisu art. 299 § 1 k.k., poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na przyjęciu, że:

- „znaczne utrudnienie stwierdzenia przestępnego pochodzenia" nieruchomości to sam fakt przeniesienia własności nieruchomości pochodzącej z przestępstwa, podczas gdy samo takie przeniesienie własności, w żadnym razie nie jest czynnością utrudniającą jej przestępne pochodzenie,

- a także, że utrudnienie stwierdzenia przestępnego pochodzenia nieruchomości jest tożsame z „zalegalizowaniem środków pochodzących z przestępstwa" podczas, gdy jest to logicznie wadliwe, gdyż nieruchomość nie jest „środkiem pochodzącym z przestępstwa",

2. obrazę prawa materialnego tj. przepisu art. 299 § 1 k.k., poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na przyjęciu, że „inna czynność", o której mowa w tym przepisie, mogąca znacznie utrudnić „zajęcie" może dotyczyć nieruchomości, podczas gdy zajęcie rzeczy możliwe w świetle przepisów prawa karnego może dotyczyć wyłącznie zajęcia ruchomości,

a niezależnie od tego

3. obrazę prawa materialnego, tj. przepisu art. 299 § 6 k.k., poprzez jego zastosowanie w sprawie w sytuacji, gdy jest oczywistym, że sprzedaż pozorna - co sąd ustala - nieruchomości, gdy sprzedawcą był oskarżony, prowadziła do osiągnięcia przez niego znacznej korzyści majątkowej, podczas gdy pozorną czynnością oskarżony nie mógł doprowadzić do uzyskania korzyści przez kogoś innego, a także sam nie osiągnął żadnej korzyści wyzbywając się składnika majątkowego i to w dodatku (co sąd ustala) znacznie poniżej jego wartości;

a nadto dla wyczerpania krytyki zaskarżonego wyroku

4. rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności poprzez nietrafne przyjęcie za okoliczności obciążające dotychczasowej karalności oskarżonego, popełnienie przez niego przestępstwa bazowego oraz przyjęcia, że czyn charakteryzuje znaczny stopień szkodliwości społecznej „wynikający z uzyskania w wyniku przestępstwa znacznej korzyści majątkowej".

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelację obrońcy należało uznać za bezzasadną. Przedstawiona przez skarżącego interpretacja znamion art. 299§1 i § 6 k.k. jest nietrafna.

Sąd Apelacyjny w całości aprobuje wykładnię przepisu art. 299§1 i 6 k.k. zaprezentowaną przez Sąd pierwszej instancji i ocenę prawną czynności sprawczych podjętych przez oskarżonego R. T. (1). Biorąc pod uwagę działania oskarżonego podjęte w realizacji obu czynów, polegające na przeniesieniu własności nieruchomości pochodzących z wcześniej popełnionego wymuszenia rozbójniczego (przestępstwo bazowe) na inne podstawione osoby, za poprawne należy uznać ujęcie ich w znamiona utrudnienia stwierdzenia ich przestępnego pochodzenia oraz ich zajęcie, a przy tym osiągnięcie z popełnionego przestępstwa znacznej korzyści majątkowej. Potwierdzić należy trafność stwierdzenia obrońcy, iż przepis art. 299§1 k.k. jest bardzo rozbudowany i wymienia wiele czynności sprawczych dotyczących korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa możliwych do podjęcia przez sprawcę. Przepis ten w pierwszej kolejności wymienia następujące zachowania: „przyjmuje, posiada, używa, przekazuje lub wywozi za granicę, ukrywa, dokonuje ich transferu lub konwersji, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania” w odniesieniu do wcześniej wskazanych przedmiotów: „środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego”. Niewątpliwym jest, iż wymuszone nieruchomości jako rzeczy pochodzące bezpośrednio z przypisanego oskarżonemu przestępstwa z art. 282 k.k. oraz środki uzyskane z ich sprzedaży – rzeczy pochodzące pośrednio z tego przestępstwa do przedmiotów wymienionych na początku przepisu art. 299§1 k.k. należy zaliczyć. Jeżeli chodzi o czynności czasownikowe, to działania oskarżonego polegające na sprzedaży nieruchomości do żadnych z tych wymienionych wyżej, a mianowicie „przyjmuje, posiada, używa, przekazuje lub wywozi za granicę, ukrywa, dokonuje ich transferu lub konwersji, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania” nie sposób wprost zaliczyć. Przepis art. 299§1 k.k. jest jednak tak skonstruowany, że, uwzględniając bogactwo stanów faktycznych wynikające z kreatywności sprawców, przewiduje ujęcie w ramy prawne innych przestępnych poczynań pod znamię „innych czynności”, ale to działanie sprawcy ujęte w ramach „innych czynności” musi posiadać wskazane w przepisie cechy, a mianowicie charakteryzować się tym, że może udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku. I tymi cechami właściwymi dla innych czynności zachowania oskarżonego ujęte w zarzucie się charakteryzują.

Stwierdzenie przestępnego pochodzenia sprowadza się do ustalenia, że korzyści pochodzą bezpośrednio lub pośrednio z popełnienia przestępstwa. Stwierdzenie miejsca umieszczenia oraz wykrycie korzyści polega na ustaleniu miejsca znajdowania się korzyści, o których wiadomo, że istnieją, ale których położenie nie jest znane. Zajęcie przedmiotów lub korzyści jest to czynność polegająca na ich usunięciu spod władztwa posiadacza lub właściciela. Z kolei orzeczenie przepadku oznacza pozbawienie właściciela w drodze orzeczenia sądowego prawa własności (zob. tak Mozgawa Marek (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany do art. 299 Opublikowano: LEX/el. 2022). Zachowanie sprawcy sprowadza się do udaremnienia lub znacznego utrudnienia przeprowadzenia czynności wskazanych wyżej. Jednakże nie jest konieczne, by udaremnienie lub znaczne utrudnienie faktycznie miały miejsce. Wystarczy, że czyn sprawcy mógł spowodować taki skutek. Omawiane przestępstwo ma zatem charakter formalny (tak: Zawłocki [w:] Wąsek, Zawłocki Kodeks karny cześć szczególna tom II, s. 1419).

Dodać trzeba, że według innych komentatorów (np. Wróbel Włodzimierz (red.), Zoll Andrzej (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., wyd. V Opublikowano: WKP 2022): „Zajęcie może nastąpić bądź na podstawie orzeczenia sądu w postępowaniu karnym lub cywilnym, bądź na podstawie decyzji określonego organu administracyjnego lub komornika. Uniemożliwienie zajęcia może polegać np. na ukryciu określonych przedmiotów, ich uszkodzeniu, obciążeniu, pozornym wyzbyciu się władztwa nad rzeczą, choćby nawet działania te nastąpiły po stwierdzeniu przestępnego pochodzenia zabezpieczanych w ten sposób „brudnych pieniędzy”.

Powyższe uwagi prowadzą do wniosku, iż wywody obrońcy o obrazie prawa materialnego i braku podstaw do przyjęcia, iż oskarżony swoimi zachowaniami nie wyczerpał znamion art. 299§1 i 6 k.k., są całkowicie niezasadne. Pojęcie zajęcia należy rozumieć o wiele szerzej niż przyjmuje to skarżący i nie tylko tak jak w incydentalnym postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym według przepisów kodeksu postępowania karnego. Tak więc i nieruchomość może być przedmiotem zajęcia. Niewątpliwie, mając na względzie formalny charakter tego przestępstwa, wyzbycie się tych nieruchomości nie musiało a jedynie mogło uniemożliwiać stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia. Uniemożliwiało, bo oskarżony się ich pozbył, ktoś inny był i jest „formalnie właścicielem”, a pokrzywdzona musi ustalać treść księgi wieczystej w postępowaniu cywilnym. Jeśli ktoś inny został „formalnie właścicielem” i został wpisany do ksiąg wieczystych, to przecież taka sytuacja utrudnia zajęcie i przepadek tej nieruchomości, bo przecież prokurator, sąd czy komornik w pierwszej kolejności przed podjęciem takich czynności zapoznają się z wpisami do ksiąg wieczystych, a tam nie będzie figurował R. T. (1), a nabywcy tych nieruchomości. Dalej od wielu lat toczy się postępowanie o uzgodnienie treści księgi wieczystej, które również wskazuje na to, jaki negatywny skutek i ogromne skomplikowanie w sferze prawnej spowodowały czynności przestępne R. T. (1), które również sprawiły, że nałożenie obowiązku naprawienia szkody (wyrównanie szkody pokrzywdzonym) było niemożliwe. Dlatego te argumenty bezsprzecznie wykazują, iż twierdzenia skarżącego o tym, że postąpienia oskarżonego nie spowodowały utrudnienia stwierdzenia ich pochodzenia bądź zajęcia są bezzasadne. Na ocenę skutków działań oskarżonego nie można patrzeć jedynie tak powierzchownie, jak czyni to skarżący i sprowadzać ich do tego skąd wzięła się dana rzecz, kto figuruje w aktach notarialnych jako zbywca i nabywca. Bo nawet w sferze wyłudzonych dopłat był problem za 2003-4 rok, komu one się należały. Komplikuje ocenę stanu prawnego zamierzona i celowa „fikcyjność” sprzedaży tych nieruchomości przez R. T. (1), która miała właśnie doprowadzić do takiej sytuacji zamieszania w sferze prawnej poprzez pozorne ich zbycie, a przy tym przy kolejnym obrocie do uzyskania z nich środków dla siebie lub innych osób, przy jednoczesnym wieloletnim władaniu tymi nieruchomościami, użytkowaniu ich przez siebie lub osoby znajome z pobieraniem pożytków i w ten sposób wyzbycie „prawowitych właścicieli” z własności i pozbawienie korzystania z nich oraz pobierania pożytków, jak również konieczność dochodzenia ich odzyskania w procesach karnym i cywilnych. Powyższe uwagi prowadzą również do wniosku, iż w pełni zasadne są stwierdzenia Sądu Okręgowego, że działania oskarżonego miały na celu zalegalizowanie nabycia tych nieruchomości (korzyść bezpośrednio pochodząca z przestępstwa wymuszenia rozbójniczego) i środków uzyskanych z ich sprzedaży (pośrednio uzyskana korzyść związana z przestępstwem wymuszenia rozbójniczego).

To, że postępowanie karne o przedmiotowe przestępstwa prania brudnych pieniędzy zostało wszczęte w kilka lat po ich popełnieniu nie ma znaczenia dla ich karnoprawnej oceny. Natomiast rzeczy tych prokurator czy sąd nie mógł objąć zabezpieczeniem czy sąd przepadkiem, dlatego, że stają temu na przeszkodzie uregulowania art. 44 i 45 k.k. o konieczności ich zwrotu pokrzywdzonym lub innym podmiotom. Skomplikowany stan prawny nieruchomości i ochrona dobrej wiary kolejnych nabywców nie pozwalają sądom karnym na orzekanie o bardzo skomplikowanych roszczeniach cywilnych (uzgodnienie treści księgi wieczystej, na zwrot nieruchomości pokrzywdzonym czy zasądzenie odszkodowań), o czym powinny orzekać sądy cywilne dysponujące szerszym materiałem dowodowym, którego, ze względu na głowne cele postępowania karnego sąd karny w rozsądnym czasie nie jest w stanie zebrać.

Jeżeli chodzi o osiągnięcie przez oskarżonego korzyści majątkowej z przeniesienia własności, to wyczerpanie tego znamienia przez oskarżonego jest oczywiste. Wystarczy odwołać się do treści art. 115 § 4 k.k., który stanowi, iż korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. Niewątpliwie z obrotu wymuszonymi nieruchomościami, nawet przy fikcyjności tych czynności, osoby w nich uczestniczące osiągnęły korzyść majątkową. Bowiem, jak wynika z zeznań R. M. (1), za sprzedaż działki (...) przez A. K. (1) nabywca w rozliczeniu za działkę (...) przedstawił R. T. (1) ciągnik, który oskarżony sprzedał uzyskując z niego środki dla siebie. Odnośnie obrotu drugą działką, to operacje na rachunkach oraz treść wyjaśnień oskarżonych, którzy wprawdzie niejasno wypowiadają o tym do kogo ostatecznie trafiły pieniądze z jej sprzedaży, wskazują, że za jej nabycie spółka S.C. (...) Sp. z o.o. uiściła cenę. Niewątpliwie wpływy z tych transakcji, niezależnie od tego do kogo trafiły, osoby je pozyskujące osiągnęły korzyść majątkową w rozumieniu art. 115§4 k.k. Do takich wniosków prowadzi też porównanie cen transakcji tych ostatnich i poprzednich oraz wzrost wartości nieruchomości. Nie sposób się zatem zgodzić ze skarżącym, iż oskarżony nie osiągnął z tych czynności korzyści majątkowej oraz nie zostały wyczerpane znamiona art. 299§1 i 6 k.k., w tym znamię korzyści majątkowej rozumianej według definicji z art. 115§4 k.k..

Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut rażącej niewspółmierności kary. Sąd Apelacyjny nie dostrzega jaskrawej dysproporcji pomiędzy karami wymierzonymi R. T. (1), a K. M. i A. K. (1), nawet przy zaostrzeniu kary R. T. (1) poprzez orzeczenie grzywny. K. M. i A. K. (1) były figurantkami, a główną rolę w popełnianiu przedmiotowych przestępstw odgrywał R. T. (1). Był wcześniej karany za przestępstwo bazowe, a czynności sprawcze w tej sprawie były kontynuacją przemyślanego, złożonego działania przestępnego powodującego bardzo dotkliwe, wręcz nieodwracalne skutki majątkowe i niemajątkowe dla pokrzywdzonych, którzy nie tylko w procesie karnym, ale i cywilnym muszą dochodzić swoich racji, a korzyść majątkowa osiągnięta z przestępstw prania brudnych pieniędzy była wysoka. We wcześniejszej sprawie oskarżony został ukarany stosownie do wagi czynu. Kara wymierzona w poprzednim procesie o przestępstwo bazowe nie może być okolicznością łagodzącą i przemawiać za pobłażliwym potraktowaniem w tej sprawie. Tak dużych dysproporcji w sankcji by nie było, gdyby Sąd pierwszej instancji wymierzył grzywny oskarżonym K. M. i A. K. (1), bądź prokurator zaskarżył skutecznie wyrok w tym zakresie, co pozwoliłoby Sądowi odwoławczemu na zmianę wyroku i wymierzenie grzywien wobec K. M. i A. K. (1). Jednakże podniesione mankamenty w karze wymierzonej oskarżonym K. M. i A. K. (1) należy uznać za niewystarczające do złagodzenia kary R. T. (1) jedynie dla zachowania wewnętrznej sprawiedliwości wyroku. Nie jest tak, iż oskarżony jest podwójnie karany za to samo, bo przecież znamiona przestępstw z art. 282 kk i 299§1 i 6 k.k. są rozłączne, a przestępstwa przypisane oskarżonemu w tym postępowaniu obejmują inne dalsze bezprawne czynności i skutki związane z zawłaszczonymi wcześniej nieruchomościami, za które Sąd pierwszej instancji orzekł odpowiednią karę pozbawienia wolności, uwzględniając przy tym istotne okoliczności mające wpływ na jej wymierzenie.

Z uwagi na nieuwzględnienie przez Sąd pierwszej instancji w wymiarze kary orzeczonej wobec tego oskarżonego konieczności usankcjonowania korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa Sąd Apelacyjny, biorąc pod uwagę ten aspekt karania, zmienił wyrok w zakresie kary wymierzając grzywnę uwzględniającą wysokość szkody, wartość osiągniętej korzyści majątkowej decydujące o liczbie stawek dziennych oraz sytuację osobistą i materialną oskarżonego mającą wpływ na ustalenie wysokości stawki dziennej grzywny.

Wniosek

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie R. T. (1),

a w związku z zarzutem opisanym w pkt, 4 ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku przez radykalne obniżenie orzeczonej wobec oskarżonego kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność wniosku wynika z podniesionej wyżej argumentacji.

3.6.

Obrońca oskarżonej K. M. adwokat K. T. (2) zaskarżył wyrok co do oskarżonej w całości i zarzucił mu:

I. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia tj.: art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez dowolną, niezgodną z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę dokonaną przez Sąd meriti co do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego przejawiającą się w szczególności w:

- oparciu ustaleń faktycznych w przeważającej części na podstawie zeznań Z. J. (1), które są ze sobą wewnętrznie niespójne; oskarżyciel posiłkowy kilkukrotnie modyfikował swoje zeznania; jego zeznania w niniejszym postępowaniu znacząco różniły się od tych składanych w innych postępowaniach w których poruszane były kwestie związane z zakupem przez oskarżoną nieruchomości; oskarżyciel posiłkowy w swoich zeznaniach bazował przede wszystkim na własnych, subiektywnych domniemaniach nie mających potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym; ponadto Sąd jednocześnie uznaje zeznania tego świadka za wiarygodne w części pasującej do tezy aktu oskarżenia, zaś za niewiarygodne w odniesieniu do tych fragmentów oskarżenia które przeczą winie oskarżonej - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- oparciu ustaleń faktycznych na podstawie zeznań R. M. (1) który przesłuchiwany podczas rozprawy nie potwierdził swoich zeznań składanych w toku postępowania przygotowawczego; świadek przyznał że nie był obecny podczas podpisywania umów w przedmiocie przeniesienia własności nieruchomości; świadek wskazał, że zeznając w toku postępowania przygotowawczego opierał się na swoich domniemaniach - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- ustaleniu, że uzyskiwane i wykazane środki finansowe oskarżonej nie pozwalały jej na zapłatę ceny nieruchomości podczas gdy jak wynika z pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. z dnia 16 kwietnia 2018 r. na karcie 1899 akt w dniu 26 kwietnia 2004 roku - a więc dzień przed zakupem nieruchomości - oskarżona zawarła pożyczkę na kwotę 30.000 zł, którą zgłosiła do Urzędu Skarbowego i uiściła od niej podatek - zatem posiadała środki na zapłatę pierwszej części ceny, zaś jak wynika ze zgromadzonego w aktach materiału dowodowego w postaci m.in. niczym nieobalonych wyjaśnień oskarżonej - pozostałą część ceny oskarżona uiszczała corocznie m.in. ze sprzedaży plonów i dopłat unijnych - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- ustaleniu, że oskarżona była jedynie osobą podstawioną, na którą formalnie przeniesiono własność nieruchomości oraz nie zapłaciła ceny sprzedaży, podczas gdy zgromadzone w aktach sprawy dokumenty, w szczególności akt notarialny oraz potwierdzenie zawarcia przez oskarżoną umowy pożyczki tuż przed zawarciem umowy sprzedaży przeczą takiemu ustaleniu, zaś subiektywne odczucia Z. J. (1) i R. M. (1) - osób które nie uczestniczyły w zawieraniu umowy i wewnętrznych rozliczeniach pomiędzy oskarżoną a R. T. (1) - nie mogą stanowić podstawy ustaleń faktycznych w tym zakresie - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- ustaleniu że oskarżona wiedziała, iż działka numer (...) położona w S. pochodzi z czynu zabronionego albowiem brała udział w spotkaniach prowadzonych przez R. T. (1) i C. K. (1) ze Z. J. (1), podczas których miało dochodzić do straszenia oskarżyciela posiłkowego, podczas gdy sama okoliczność, iż pozostawała ona w związku z R. T. (1) nie może przesądzać o tym, iż miała ona wiedzę w tym zakresie, zwłaszcza że w momencie przystąpienia przez oskarżoną do umowy kupna nieruchomości wobec jej partnera nie toczyły się żadne postępowania karne; ponadto informację o tym, że oskarżona miała uczestniczyć w rozmowach podczas których grożono Z. J. (1) oskarżyciel posiłkowy przekazał dopiero w momencie, gdy postępowanie już od dawna trwało - w swoich pierwszych zeznaniach zeznał bowiem że „ Ja nie wiem czy kobiety posiadały wiedzę na temat relacji jakie łączyły mnie z rodziną T., ale Pani W.będąc z boku mogła zauważyć jakieś negatywne, agresywne zachowania R. T. (1) wobec mnie, ale nie umiem stwierdzić czy zdawała sobie sprawę z tego na jakiej zasadzie nastąpiło przeniesienie własności naszych ziem na T." - k. 2423 - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- ustaleniu, że podczas sprzedaży działki przez oskarżoną w 2014 roku wiedziała ona że nie jest jej właścicielką, podczas gdy oskarżona zawarła umowę w dobrej wierze, przez 10 lat była jej właścicielką; - nie doszło w tym czasie do przeniesienia własności tej działki na inną osobę, mimo że od wielu lat oskarżona nie pozostawała już w związku z R. T. (1), środki ze sprzedaży tej nieruchomości oskarżona przeznaczyła na własne potrzeby - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- ustaleniu, że oskarżona doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, albowiem uzyskała dopłaty podczas gdy jak wynika z zeznań świadka B. B. i P. K. w 2004 roku przepisy w zakresie dopłat nie były jasne i doprecyzowane, oskarżona mogła korzystać z pomocy innych osób przy wykonywaniu zabiegów agrotechnicznych, oskarżona działała w przekonaniu że dopłaty należą się jej jako właścicielce gruntu, nie wykazano, aby w momencie składania wniosku o uzyskanie dopłat oskarżonej towarzyszył zamiar bezpośredni popełnienia przestępstwa oszustwa na szkodę (...), wewnętrzne postępowania w Agencji nie wykazało nieprawidłowości w stosunku do oskarżonej; ponadto rodzina J. nie złożyła wniosku o dopłaty - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- ustaleniu w oparciu o zeznania świadków J. R., J. B., M. P. i S. H., że rodzina J. wykonywała prace pielęgnacyjne na działce należącej do oskarżonej podczas gdy osoby te są bliskimi znajomymi z rodziną J., nielogicznym jest aby osoby te codziennie obserwowały kto i jakie prace wykonuje na działce należącej do oskarżonej, zwłaszcza że wielkość działki uniemożliwia czynienie takich obserwacji - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- ustaleniu, że oskarżona działała wspólnie i w porozumieniu z R. T. (1) i K. T. (1) podczas gdy brak jest dowodów na to, aby oskarżoną z ww. współoskarżonymi łączyło jakiekolwiek porozumienie przestępcze, którego treścią jest wspólne popełnienie konkretnego przestępstwa - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- dowolnej, a przez to wadliwej ocenie dowodu w postaci wyjaśnień oskarżonej K. M. w zakresie tego, w jaki sposób doszło do zawarcia umowy sprzedaży działki, w jaki sposób i z jakich środków została zapłacona cena za działkę, w jakich okolicznościach doszło do sprzedaży działki, na co oskarżona przeznaczyła środki uzyskane ze sprzedaży działki, uprawiania przez nią działki w 2004 roku - co mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, co do sprawstwa i winy oskarżonej;

- art. 49§1 k.p.k. w zw. z art. 53 k.p.k. poprzez uznanie, że Z. J. (1) i K. J. (1) są pokrzywdzonymi w niniejszym postępowaniu, a co za tym idzie mogą występować w charakterze oskarżyciela posiłkowego podczas gdy pokrzywdzonym może być w procesie karnym jedynie ten, kogo przestępstwo dotyka bezpośrednio i narusza w taki sposób jego dobro prywatne, chronione przez naruszony przez sprawcę przepis, lub zagraża temu dobru; przestępstwa zarzucone oskarżonej nie dotykają bezpośrednio wyżej wskazanych osób, lecz co najwyżej mogą bezpośrednio odnosić się do nieżyjącego M. J., który był właścicielem działki wskazanej w zarzutach oskarżonej;

- art. 5 § 1 i 2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie przez Sąd I instancji niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonej, co mogło mieć wpływ na treść orzeczenia przez dokonanie błędnych ustaleń faktycznych w zakresie popełnienia przez oskarżoną zarzucanych jej czynów.

II. W konsekwencji obrazy ww. przepisów postępowania zarzucił sądowi dopuszczenie się błędu w ustaleniach faktycznych mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że:

- oskarżona K. M. popełniła zarzucane jej czyny, w sytuacji gdy brak było wystarczających i jednoznacznych dowodów świadczących o sprawstwie oskarżonej, co w konsekwencji doprowadziło do jej bezpodstawnego skazania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje obu obrońców oskarżonej K. M. nie zasługują na uwzględnienie. Chociaż występuje zbieżność zarzutów i wniosków obrońców, to Sąd Apelacyjny odniesie się do nich oddzielnie. Przed tym jednak zaznaczy, że szczegółowa analiza dowodów kwestionowanych przez skarżących prowadzi do wniosku, iż Sąd pierwszej instancji ocenił je prawidłowo, a skoro tak, to ustalenia faktyczne poczynione na ich podstawie są niepodważalne.

Jeżeli chodzi apelację adwokata K. T. (2) i o ocenę zeznań Z. J. (1), to ich weryfikacja wskazuje, że nie są one wewnętrznie niespójne czy bazują jedynie na subiektywnych domniemaniach, a Sąd Okręgowy ocenił je nieobiektywnie i jednostronnie. Sąd najpierw oceniał dowody, w tym i zeznania oskarżyciela posiłkowego, a później czynił ustalenia faktyczne, nie zaś, jak pisze obrońca, dopasowywał ocenę tego dowodu pod tezy aktu oskarżenia. Zresztą przecież na rozprawie świadek nie złożył odmiennych zeznań od tych z postępowania przygotowawczego, a skoro tak, to nie ma podstaw do odrzucenia oskarżenia w zakresie, w jakim potwierdziły go dowody obciążające, a miało to miejsce tak gdy chodzi o zeznania Z. J. (1) jak i R. M. (1) co do tego, że K. M., podobnie jak i A. K. (1), była osobą podstawioną, a obaj świadkowie mieli się o tym dowidzieć od R. T. (1), a nie jedynie tego domniemywać czy przedstawiać ten fakt jedynie na podstawie subiektywnych odczuć, jak stara się to wykazać skarżący. Zresztą nie ma powodów, aby dyskredytować spostrzeżenia świadków dotyczące stosunków pomiędzy oskarżoną, a R. T. (1) poczynione na podstawie obserwacji, doświadczeń i relacji o tym co widzieli i słyszeli oraz odczuwali, jeśli ich depozycje w tym zakresie były wiarygodne i za takowe prawidłowo zostały uznane przez Sąd pierwszej instancji. Poza tym, relacje wskazanych świadków co do tego, czy K. M. rzeczywiście zajmowała się uprawą znajdują potwierdzenie w zeznaniach przywołanych świadków, którzy nie mieli powodów, aby bezpodstawnie obciążać oskarżoną i jednocześnie zeznawać na korzyść pokrzywdzonych, którzy przecież po utracie działek i sprzedaży gospodarstwa nie przebywali na stałe we wsi, w której zamieszkiwali świadkowie.

Szczegółowa analiza wypowiedzi pokrzywdzonego wskazuje, iż nie jest tak jak pisze obrońca, że Z. J. (1) w pierwszych zeznaniach złożonych w postępowaniu przygotowawczym podawał, iż K. M. według jego wiedzy nie miała świadomości tego, że R. T. (1) mógł wejść w posiadanie działki (...) w wyniku przestępstwa. Na przywołanej karcie 2423 akt zalega protokół przesłuchania świadka z dnia 13.09.2018r. i zostały tam zapisane przywołane wypowiedzi, ale nie sposób ich zinterpretować tak jak czyni to obrońca, że one są niespójne z pozostałymi i pochodzą z pierwszego przesłuchania świadka w tym przedmiocie. Bowiem świadek zeznając wcześniej, bo 26.06.2017r., bardziej obciążył K. M. (np. k. 1664), z tym że, porównując treść tych depozycji nie sposób uznać, iż są one sprzeczne, bo z obu wynika, iż oskarżona mogła lub słyszała groźby i agresywne wypowiedzi R. T. (1) kierowane do Z. J. (1) wymuszającego nienależne środki. Zresztą do tych „rozbieżności” odniósł się świadek wprost na rozprawie w dniu 9.04.2022r. (k. 3738v.) stwierdzając, że „Może i oskarżona do końca nie wiedziała, jaka jest skala tych wymuszeń, ale wiedziała że są to wymuszenia. Wiedziała, że R. T. (1) straszy mnie ludźmi ze S..” Nie sposób, uwzględniając zasady doświadczenia życiowego, przy takiej zażyłości oskarżonego R. T. (1) z K. M. w tamtym okresie, przyjąć inaczej niż ustalił Sad pierwszej instancji, a mianowicie, że była w dobrej wierze. Ponadto z tego właśnie powodu bliskości i ewentualnych wspólnych planów życiowych przenoszenie własności nieruchomości, gdyby ta czynność nie miała ukrytych innych celów - nie była fikcyjna, nie wydaje się racjonalna, tym bardziej, że przecież, skoro wtedy byli razem, to mogli ją wspólnie uprawiać. Za taką oceną przemawia również cena sprzedaży w kontekście tego, że oskarżonemu miały być potrzebne pieniądze na spłatę długów. W takiej sytuacji, gdy jest koniunktura na rynku, a wtedy była, zbywca stara się sprzedać rzecz jak najdrożej, a nie poniżej wartości i otrzymać całą należność, a nie od razu jedynie pierwszą ratę, a kolejne co roku. Niezakwestionowanie ceny przez Urząd Skarbowy nie zmienia oceny tej transakcji w sposób zaprezentowany przez Sąd Okręgowy.

Jeżeli chodzi o zarzut tak późnego ujawnienia tego, że oskarżona miała świadomość pochodzenia nabywanej nieruchomości z przestępstwa, to ta okoliczność nie ma istotnego znaczenia dla tego ustalenia. Ponadto czynności procesowe podejmowanie w sprawie wymuszeń były ukierunkowane na wyjaśnienie w pierwszej kolejności przestępstwa bazowego, a nie jego dalszych następstw czym prokurator zajął się gruntownie w niniejszej sprawie, dlatego świadek był bardziej szczegółowo wypytywany o te kwestie dopiero w tym postępowaniu. Jak wykazano to wyżej dla przypisania winy oskarżonej nie było potrzebne uprzednie skazanie sprawcy przestępstwa bazowego, co szczegółowo Sad Apelacyjny przedstawia wyżej przy omawianiu apelacji obrońcy A. K. (1).

Odnośnie środków na zakup działki, to analiza dowodów dotyczących tej kwestii, a mianowicie wyjaśnień oskarżonych K. M., G. W. (1) i E. W. (1) prowadzi do wniosku, iż wcześniej nie powoływali się na tę okoliczność – pożyczkę zarejestrowaną w Urzędzie Skarbowym, a podawali inne sposoby uzyskania przez oskarżoną środków na ten cel. Mianowicie G. W. (1) wyjaśniał (k. 2806), że oni na pewno przekazali jej gotówkę w ramach pożyczki nie zgłoszonej do urzędu, a E. W. (1) mówiła, że córka miała pieniądze z pracy. Tak więc wykazanie nawet, że K. M. w tym czasie zaciągnęła pożyczkę nie oznacza, iż dysponowała środkami na zakup nieruchomości, bo te pożyczone pieniądze mogły być przeznaczone na inny cel. Ponadto, jeżeli chodzi o rozliczenie tego zakupu, to znamienne jest to, iż rozliczenia transakcji pomiędzy R. T. (1), a K. M. nie odbywały się za pośrednictwem rachunków bankowych, a bez dokumentacji przekazu pieniędzy, nie tak jak to tradycyjnie ma miejsce. Również transakcja i rozliczenia pomiędzy rodzicami a oskarżoną w 2014r. i to bardzo dużych środków miały odbywać się w gotówce, a przecież K. M. posiadała czynny rachunek bankowy, co też nasuwa wątpliwości co do rzeczywistego charakteru czynności prawnych pomiędzy R. T. (1), a K. M. i uprawniała Sąd Okręgowy do poczynienia kwestionowanych ustaleń faktycznych oraz do podważenia przez Sąd Apelacyjny wcześniejszego stanowiska Sądu Okręgowego, iż takiego porozumienia nie było pomiędzy oskarżoną i jej rodzicami, co będzie jeszcze podlegało weryfikacji przez Sąd Okręgowy w ponownym postępowaniu.

Teza obrońcy o tym, iż oskarżona była przez 10 lat właścicielem działki w dobrej wierze, pomimo, iż nie pozostawała w związku z R. T. (1) jest nieuprawniona, zważywszy na wcześniej poczynione uwagi dotyczące jej wiedzy dotyczącej pochodzenia nieruchomości. Wersje oskarżenia, co do świadomości przestępnego pochodzenia działki należy uznać za udowodnioną także i po 10 latach, nawet, gdyby ją uprawiała, co też budzi wątpliwości i zostało zakwestionowane. Powyższe nie prowadzi do wniosku, iż nie można jej przypisać popełnienia pierwszego i drugiego czynu z art. 299§1 k.k. w zw. z art. 291§1 k.k., dlatego, że właśnie figurowanie przez oskarżoną przez 10 lat jako „właściciel” chroniło nieruchomość przed egzekucją, zajęciem i pozwalało na uzyskanie wysokich korzyści przy jej sprzedaży oraz uzyskiwanie dopłat oraz coraz bardziej oddalało pokrzywdzonych od odzyskania swojej własności.

Za uprawnione należy uznać ustalenia Sądu Okręgowego dotyczące wyłudzenia dopłat z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wprawdzie rzeczywiście świadkowie, pracownicy przywołanej Agencji o obowiązujących regulacjach prawnych w tym zakresie nie wypowiadali się do końca jasno i precyzyjnie, jednakże stan faktyczny w sprawie dopłat jest oczywisty, gdy chodzi o uprawę w 2003 i do zbioru w 2004 r. na działce nr (...). Nakłady, poza siewem, poczyniła rodzina J., na pewno takich nakładów nie poczyniła K. M., dlatego też nie miała uprawnień do otrzymania dopłat. To, że uprawnieni J., pod groźbą R. T. (1) nie złożyli wniosków, nie oznacza, iż to ona przejęła te uprawnienia i taki wniosek mogła skutecznie złożyć. Niezakwestionowanie przez pracowników Agencji złożonego wniosku nie eliminuje przestępności czynu, ani też nie mogło utwierdzić oskarżonej w przekonaniu, że powinna je otrzymać, skoro umowa było fikcyjna i oczywistą była kwestia, że dopłaty należały się tym, którzy w danym roku czynili na uprawę nakłady, a byli nimi w jesieni 2003 roku i do lata 2004 r. J..

Odnośnie kwestionowanego działania oskarżonej w porozumieniu z innymi osobami na gruncie art. 299§5 k.k., to chybione są wywody skarżącego, który przedstawia istotę współsprawstwa, a więc działania wspólnie i w porozumieniu, podczas gdy wskazany przepis wymaga jedynie działania w porozumieniu. Jak zaznacza się w piśmiennictwie (zob. np. Wróbel Włodzimierz (red.), Zoll Andrzej (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., wyd. V Opublikowano: WKP 2022): <> Nie ulega wątpliwości, iż takie porozumienie, gdy chodzi o realizację przez K. M. czynu w 2014r., a nawet działanie wspólne istniało pomiędzy oskarżoną, a K. T. (1) i innymi osobami, co wykazał prokurator w swojej apelacji, gdyż inaczej realizacja tego przestępstwa nie byłaby możliwa, dlatego też Sąd Apelacyjny w tym zakresie w stosunku do oskarżonej i K. T. (1) wyrok zmienił i uchylił orzeczenie uniewinniające wobec G. W. (1) i E. W. (1).

Z uwagi na to, iż nie ziściły się przesłanki z art. 5§2 k.p.k., gdyż ocena wszystkich dowodów przeprowadzona przez Sąd Okręgowy zgodnie z regułami art. 7 k.p.k., nie dostarczyła nie dających się usunąć wątpliwości, nie ma zastosowania reguła in dubio pro reo. Nie jest tak, iż Sąd pierwszej instancji posłużył się niedopuszczalnymi domniemaniami co do winy oskarżonej, bo zebrany i prawidłowo oceniony materiał dowodowy pozwalał na poczynienie takich ustaleń, jakich dokonał w zakresie strony podmiotowej i przedmiotowej K. M. Sąd Okręgowy. Nie sposób przyjąć, w świetle chociażby zeznań świadków Z. J. (1) czy R. M. (1), iż wersja obrony podważa wersję oskarżenia, a mianowicie, iż oskarżona nabyła działkę w dobrej wierze, zapłaciła za nią całość ceny i uprawiała ją w takim przeświadczeniu przez 10 lat, a zbyła w przekonaniu, iż jest jej właścicielką i do niej trafiła cała należność za te nieruchomość. Wersja oskarżonej to linia obrony, która, biorąc pod uwagę niewiarygodność wyjaśnień K. M., G. W. (1) i E. W. (1), nie przekonuje.

Zarzut obrońcy dotyczący braku uprawnień oskarżycieli do bycia pokrzywdzonymi należało uznać za niezasadny z powodów wskazanych wyżej przy omawianiu apelacji prokuratora oraz pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych i w tym miejscu, nie widząc potrzeby ponownego przywoływania argumentacji tam zawartej, odsyła do niej.

Wniosek

Mając na uwadze powyższe zarzuty wniósł o:

1) zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uniewinnienie oskarżonej K. M. od zarzucanych jej czynów

względnie

2) uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powody nieuwzględnienia wniosków wynikają z bezzasadności postawionych zarzutów omówionych wyżej.

3.7.

Obrońca oskarżonej K. M. adwokat J. Ł. zaskarżył wyrok w całości stawiając zarzuty:

I. obrazy przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, a mianowicie:

1. art. 53 KPK w zw. z art. 49 KPK - poprzez bezpodstawne przypisanie Z. J. (1) i K. J. (1) statusu pokrzywdzonych, a następnie dopuszczenie ich do działania w sprawie w charakterze oskarżycieli posiłkowych, podczas gdy żadna z tych osób nie była faktycznym dysponentem dobra prawnego, które miałoby zostać naruszone czynami przypisywanymi K. M., w szczególności nigdy nie była właścicielem nabytego przez oskarżoną gruntu;

2. art. 7 KPK - poprzez:

a) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci dokumentu - informacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. z 16 kwietnia 2018 r. (k.: (...)-1902 verte), co polegało na całkowitym pominięciu wynikającej wprost z treści tego dokumentu okoliczności, że oskarżona K. M. 4 maja 2004 r. złożyła w Urzędzie Skarbowym w C. deklarację podatku od czynności cywilnoprawnych ( (...)1), w której jako podstawę opodatkowania wskazano kwotę 30.000 zł z tytułu umowy pożyczki zawartej 26 kwietnia 2004 r., tj. na dzień przed dokonaniem zakupu działki nr (...) położonej w S., gm. C. (k. 1899);

b) niedopełnienie nałożonego na organy postępowania obowiązku kształtowania przekonań na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, co polegało na całkowitym pominięciu przy ustalaniu stanu faktycznego przedmiotowej sprawy dowodu z dokumentów w postaci:

- transkrypcji protokołu przesłuchania Z. J. (1), które miało miejsce 22 października 2020 r. w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Choszcznie pod sygn. akt I C 3/15 (k.: (...)- (...)), podczas gdy treść tego dowodu miała zasadnicze znaczenie dla oceny wartości dowodowej zeznań Z. J. (1) złożonych w przedmiotowym postępowaniu,

- dokumentacji dotyczącej uprawy orzecha prowadzonej przez K. M. na działce (...) (k.: (...)- (...)), podczas gdy okoliczność ta jest istotna dla oceny realności nabycia przez oskarżoną w 2004 r. ziemi oraz całkowitej autonomiczności w wykonywaniu przez nią praw właścicielskich na tej nieruchomości;

- wydruku historii rachunku prowadzonego dla K. M. (k.: (...)- (...)), podczas gdy treść tego dokumentu jednoznacznie wskazuje, że oskarżona otrzymała w całości cenę za sprzedaż działki nr (...) w 2014 r., co stanowi przejaw samodzielnego wykonywania przez nią praw właścicielskich do tego gruntu oraz przeczy twierdzeniu odnośnie pozornego nabycia przez nią ziemi w 2004r.;

c) dokonanie oceny zeznań świadka Z. J. (1) w sposób niezgodny z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto z pominięciem okoliczności wynikających z części pozostałych przeprowadzonych w sprawie dowodów, co polegało na przyznaniu im waloru pełnej wiarygodności, pomimo, że relacja procesowa świadka co do istotnych okoliczności sprawy jest rażąco niespójna, czasem wręcz sprzeczna (co szczegółowo wykazano w uzasadnieniu), zmienna w czasie, stronnicza oraz ukierunkowana na przypisanie K. M. winy;

d) dokonanie oceny zeznań świadka R. M. (1) w sposób niezgodny z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co polegało na przyjęciu, że słowa świadka „Ja nie pamiętam i dlatego nazywam to domniemaniem" odnoszą się do całości jego wypowiedzi, podczas gdy jednoznaczny kontekst tej wypowiedzi nakazuje przyjęcie, że odnosi się ona wyłącznie do odczytanego mu fragmentu protokołu, natomiast w pozostałych przypadkach świadek używał słowa „domniemywać" zgodnie z jego powszechnie używanym znaczeniem;

e) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu z wyjaśnień oskarżonej K. M., co polegało na sprzecznym z treścią pozostałego materiału dowodowego i w pełni dostosowanym do zeznań świadków Z. J. (1) i K. J. (1) przyjęciu, że oskarżona nie wiedziała o przestępnym pochodzeniu przedmiotu sprzedaży, nie miała możliwości sfinansowania zakupu ziemi, nie zapłaciła całości ceny, nie uprawiała gruntu, a przy transakcji występowała jedynie jako tzw. „słup";

f) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu z wyjaśnień oskarżonych E. W. (1) oraz G. W. (1), co poległo na bezpodstawnej odmowie przyznania waloru wiarygodności ich relacji procesowej w zakresie, w jakim wskazywali oni, że K. M. pierwszą ratę za zakup ziemi sfinansowała z pożyczonych pieniędzy, spłacała dalsze raty tytułem ceny sprzedaży oraz korzystała z posiadanego gruntu jak właściciel, podczas gdy wyjaśnienia te są co do istoty spójne oraz zgodne z pozostałym materiałem dowodowym;

11. przy czym dalszą konsekwencją naruszeń wskazanych w pkt. I ppkt 2 było dopuszczenie się błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, mających istotny wpływ na treść tego orzeczenia, a polegających na:

1. przyjęciu, że K. M. nie uzyskała kredytu na zakup ziemi, a tym samym nie była w stanie sfinansować zakupu działki nr (...) zgodnie z postanowieniami umowy sprzedaży, nie zapłaciła ceny sprzedaży za nieruchomość oraz nigdy nie stała się faktyczną właścicielką nieruchomości;

2. przyjęciu, że K. M. była świadkiem zastraszania Z. J. (1) przez R. T. (1) i C. K. (1), a tym samym wiedziała, że nabywana przez nią działka nr (...) w S. została uzyskana przez R. T. (1) na skutek przestępstwa;

3. przyjęciu, że K. M., składając wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych i płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej, wprowadziła w błąd pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa co do tego, że była osobą uprawnioną do pobrania tych płatności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja adwokata J. Ł. obrońcy K. M. nie zasługiwała na uwzględnienie. Jako niezasadne należało uznać wszystkie podniesione zarzuty i zgłoszone wnioski.

Ten obrońca, podobnie jak adwokat K. T. (2), zarzuca Sądowi pierwszej instancji obrazę art. 53 i 49 k.p.k. poprzez bezpodstawne przypisanie Z. J. (1) i K. J. (1) statusu pokrzywdzonych i dopuszczenie ich do udziału w sprawie w charakterze oskarżycieli posiłkowych. Ten zarzut jest bezzasadny z przyczyn przedstawionych przy analizie apelacji prokuratora i Sąd odwoławczy odsyła do uwag tam zawartych.

Powody wskazane w zarzutach apelacji i jej uzasadnieniu nie przekonują do tego, że Sąd Okręgowy obraził art. 7 k.p.k., poprzez dowolną ocenę dowodów oraz przy orzekaniu, nie uwzględnił wszystkich istotnych dowodów i okoliczności, co mogło mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. Podnoszone zaciągnięcie przez oskarżoną 26.04.2004r. pożyczki w kwocie 30.000 zł przy niewykazaniu przez obronę jej przeznaczenia, częściowej zapłaty tymi środkami za formalnie nabywana działkę (...) nie podważa ustaleń faktycznych co „fikcyjności” tej czynności i roli oskarżonej w tej transakcji, a jedynie wykazuje to, że oskarżona uzyskała takie środki w ramach pożyczki, którą zgłosiła w Urzędzie Skarbowym i opłaciła podatek od tej czynności cywilnoprawnej. Jak to Sąd Apelacyjny wykazał, przy omawianiu zarzutów apelacji adwokata K. T. (2), o takim sposobie finansowania zakupu nie mówią ani sama oskarżona, ani jej rodzice. W postępowaniu przygotowawczym matka oskarżonej E. W. (1) mówi o kredycie konkretnie na zakup ziemi, a nie o pożyczce, ale oskarżeni nie przedstawiają dokumentacji kredytowej i dowodów zapłaty. Oświadczenie w akcie notarialnym nie może stanowić wystarczającego potwierdzenia, ze względu na charakter ich relacji, że do takiej zapłaty doszło. Ojciec mówi o pomocy córce i przekazaniu jej środków w ramach pożyczki nie zgłoszonej do urzędu. Sama oskarżona mówi o tym, że działka została kupiona za jej pieniądze. Dalej o zapłacie kolejnych rat oskarżeni mówią, że środki na nie pochodziły m.in. ze sprzedaży produktów rolnych i dopłat, jednak wpłat tych nie dokumentują. Zatem niejasny sposób uzyskania środków na zakup i rozliczenia tej transakcji oraz kolejnej potwierdza stanowisko Sądu pierwszej instancji o ich fikcyjności i cechach o jakich stanowi art. 299§1 k.k., a nie o nieistotnych odmiennościach z wypowiedziach wynikających z upływu czasu.

Jeżeli chodzi o pominięcie dowodów i okoliczności wskazanych w zarzucie 2.b), to wskazane przez obrońcę wypowiedzi świadka Z. J. (1) zeznającego jako świadek w sprawie cywilnej I C 3/15, jak również dowody z dokumentów, a to dokumentacja dotyczącą uprawy orzecha i wydruk historii rachunku, nie podważają oceny zeznań pokrzywdzonego ani ustaleń faktycznych o fikcyjności nabycia działki (...). Jeżeli chodzi o zeznania pokrzywdzonego złożone w postępowaniu I C 3/15, to pamiętać należy o tym, iż w tamtym procesie istotne są inne okoliczności niż w sprawach karnych, w których prokurator i sąd nastawieni są na ustalenia znamion czynów przestępnych. Postępowanie cywilne dotyczyło zaś uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, zatem oczekiwanie pełnej zgodności wypowiedzi świadka z przesłuchań w obu sprawach należy uznać za nieuprawnione.

Jeżeli chodzi o pominięcie przez Sąd pierwszej instancji dokumentacji upraw orzecha, to przy zeznaniach świadków R. M. (1) i Z. J. (1) dotyczących fikcyjności zakupu i pozostałych faktach ustalonych przez Sąd, przedłożone dokumenty, nawet jeśliby wykazywały faktyczną uprawę przez oskarżoną orzecha czy innych roślin na tej działce, to i tak, przy udowodnieniu pozorności umowy z 2004 roku i świadomości takiego stanu rzeczy przez K. M., to takich upraw, rozliczeń, kolejnej sprzedaży tej nieruchomości nie można ocenić inaczej jak tylko zabiegów w ramach realizacji znamion przestępstwa z art. 299§1 k.k. przypisanego oskarżonej, a więc pomocy w przeniesieniu własności R. T. (1) przy ukryciu jej przestępnego pochodzenia. I właśnie te działania wynikające z przedłożonych dokumentów temu miały służyć (legalizacji nabycia nieruchomości przez R. T. (1)), na co trafnie zwracał uwagę Sąd pierwszej instancji. Jeżeli chodzi o treść i znaczenie wydruku operacji na rachunku prowadzonym dla oskarżonej, to zauważyć należy, że nie sposób znaleźć na nim operacji związanych z obrotem nieruchomością w 2004 i w 2014 roku, gdyż historia operacji zaczyna się od 3.07.2014r. Są na nim wykazane regularne, bieżące wpłaty i wypłaty i na dodatek bez informacji o tym, że pochodzą czy były przeznaczone dla podmiotów związanych z obrotem nieruchomością czy zakupami, usługami dotyczącymi jej uprawy. Zatem ten dowód nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia tym bardziej, że przecież z wyjaśnień oskarżonych wynika, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży działki oskarżona miała m.in. przeznaczyć na zakup kolejnej nieruchomości podczas, gdy wydruk informuje przede wszystkim o wpłatach i wypłatach kwot kilkuset złotowych lub kilkutysięczno- złotowych.

Chociaż rzeczywiście w uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji nie analizuje szczegółowo zeznań świadka złożonych w postępowaniu cywilnym, to jednak porównanie treści wypowiedzi z obu postępowań nie prowadzi do stwierdzenia, iż są one sprzeczne z tym co świadek mówi w sprawie karnej. Jeżeli chodzi o weryfikację poszczególnych sformułowań, to te dotyczące obecności czy nieobecności oskarżonej podczas zbiorów czy tego, kto faktycznie uprawiał działkę, czy oskarżona czy T., w świetle przedstawionej wyżej interpretacji przestępnych zachowań oskarżonej, nie ma decydującego znaczenia, aczkolwiek zeznania świadków, na których zwraca uwagę inny obrońca oskarżonej, a także m.in. protokoły kontroli upraw, z których wynika, iż częściej w tych czynnościach brał udział G. W. (1) niż K. M. - przemawiają za tym, iż oskarżona faktycznie tej działki nie uprawiała, a czyniły to inne osoby. Świadek zaś po zaprzestaniu zajmowania się gospodarstwem i wyjeździe do pracy nie miał możliwości ciągłej obserwacji, kto faktycznie tę działkę uprawia. Ale taką sposobność mieli rolnicy mieszkający w S. i z ich obserwacji oraz z ich informacji korzystał świadek. Wymowa wypowiedzi świadka dotycząca sposobu uzyskania informacji o tym, że przepisanie działek przez R. T. (1) na K. M. i A. K. (1) było pozorne jest taka sama. Stwierdzenie świadka, iż nikt mu o tym nie musiał mówić nie oznacza przecież, iż tak nie było, tzn., że o tym nie mówił mu R. T. (1). Ponadto świadek mógł o wiedzy oskarżonej wywnioskować z innych okoliczności, w tym ze znajomości i kontaktów z rodziną T.. Zresztą podobnie ocenia i przedstawia te fakty świadek R. M. (1). A i przecież nie budzi wątpliwości, w świetle zasad doświadczenia życiowego i to, iż R. T. (1) mógł o takim charakterze tych transakcji i roli K. M. i A. K. (1) powiedzieć pokrzywdzonemu i swojemu dobremu znajomemu, który pomagał mu się ukrywać w okolicznościach przedstawianych przez świadków. Natomiast upływ czasu i sposób przesłuchiwania i wypowiedzi świadków, sposób tłumaczenia się z tego, że obecnie tych faktów dobrze nie pamiętają, nie do końca precyzyjny, podchwytują obrońcy wykazując, iż przez nie do końca klarowne wyjaśnianie przeszłych zdarzeń świadkowie w tym zakresie są niewiarygodni. Do takich tez obrony nie można się przychylić, mając na względzie wymowę wszystkich ich zeznań i całokształt okoliczności sprawy. W taki sam sposób należy zinterpretować podnoszone przez obrońcę różnice w wypowiedziach Z. J. (1) dotyczących wiedzy K. M. o przestępnym pochodzeniu działki, jaką miała nabyć od swojego partnera życiowego. Przywołana przez skarżącego wypowiedź świadka ze sprawy cywilnej nie zaprzecza temu, że świadek mógł dowiedzieć się o pozorności umowy od samego R. T. (1) i że podczas niektórych rozmów z R. T. (1) dotyczących wymuszania pieniędzy była też obecna oskarżona, tak, jak to mówi świadek w innych zeznaniach, zaś podawane przez świadka okoliczności, w tym zwłaszcza to, że oskarżona w tamtym czasie była partnerką życiową oskarżonego, w świetle zasad doświadczenia życiowego, dodatkowo potwierdza to co zaobserwował oraz usłyszał od K. T. (1) o charakterze transakcji, w jakich uczestniczyła oskarżona. Nie jest tak, iż do ustaleń faktycznych dotyczące wiedzy oskarżonej o zastraszaniu Z. J. (1) przez K. T. (1) Sąd miał do dyspozycji jedynie zeznania pokrzywdzonego. Jako dowód bezpośredni tak, natomiast jest wiele innych dowodów pośrednich i okoliczności , w tym m.in. na bliskość relacji oskarżonej z R. T. (1), jej sposób życia w tamtym okresie, sposób przeprowadzenia zakupu działki i jej sprzedaży, potwierdzających prawdziwość relacji pokrzywdzonego o świadomości oskarżonej co do pochodzenia działki, w obrocie której brała udział. Ponadto należy mieć na uwadze, że ustalenia faktyczne nie zawsze muszą bezpośrednio wynikać z konkretnych dowodów, a mogą one także wypływać z nieodpartej logiki sytuacji stwierdzonej konkretnymi dowodami, jeżeli owa sytuacja jest tego rodzaju, że stanowi oczywistą przesłankę, na której podstawie doświadczenie życiowe nasuwa jednoznaczny wniosek, iż dane okoliczności faktyczne istotnie wystąpiły (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1973 r., III KR 243/73, OSNKW 1974r. z. 2, poz. 33 wyrok SN z 27 listopada 2015 r. II KK 198/15 LEX nr 1941889).

To, że pokrzywdzony był zainteresowany wynikiem procesu nie dyskredytuje jego obciążających zeznań, zważywszy na to, iż to co mówi znajduje potwierdzenie w innych dowodach oraz nie jest sprzeczne z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego. W związku z powyższym zaprzeczeń oskarżonej o tym, iż nie miała wiedzy o przestępnym pochodzeniu działki i jej rodzice takiej świadomości też nie mieli, nie sposób ocenić inaczej niż jako linię obrony zmierzającą do uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Podany przez obrońcę rok podejmowania intensywniejszych czynności procesowych w tej sprawie czy składania szczegółowych zeznań przez świadka Z. J. (1) nie dziwi, zważywszy na to, kiedy zakończyło się postępowanie o przestępstwo bazowe (w tamtej sprawie nie były objęte oskarżeniem jego następstwa) oraz kiedy zostało złożone zawiadomienie w tej sprawie, a mianowicie po przesądzeniu sprawstwa wymuszeń rozbójniczych. Wydanie wyroku skazującego w sprawie II K 2/15 miało bardzo istotne znaczenie i w tej sprawie. Zresztą przestępstwo prania brudnych pieniędzy jest czynem złożonym i skomplikowanym, dlatego też świadkom trudno jest w zeznaniach wychwycić fakty istotne z punktu widzenia jego znamion i dopiero złożenie zawiadomienia w tej sprawie, z podaniem podejrzanych i czynności przez nich podejmowanych, prawidłowo ukierunkowało śledztwo.

Nie jest tak, iż K. M. pozostawała poza zainteresowaniem w sprawie o przestępstwo bazowe, bo była wnioskowana w charakterze świadka (k. 50), jak również sporo uwagi poświęcił jej i zeznaniom G. W. (1) szczególnie Sąd Okręgowy Sąd Odwoławczy w uzasadnieniu wyroku (k. 98v.-99), a oczywistym jest, iż z jej zeznań nie można korzystać w niniejszej sprawie. Ponadto Sąd ten poddał ocenie szybką zmianę „właściciela” oraz to, kto uprawiał przejęte działki, dochodząc do podobnych wniosków co Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku. Nie jest tak, iż świadek dopiero w 2017r. mówił o tym, iż oskarżona K. M. wiedziała o przestępczym pochodzeniu działki, bo wystarczy sięgnąć do protokołu konfrontacji pomiędzy oskarżoną i świadkiem z 25.09.2009r. (k. 157), w których świadek wtedy mówił, iż „Moim zdaniem pani E. W. (1) nabywając te grunty wiedziała, że R. T. (1) wszedł w posiadanie tych gruntów w wyniku swojej przestępczej działalności.” Gdyby nawet uznać zeznania świadka Z. J. (1) o obecności K. M. przy rozmowach wymuszających za niezgodne z rzeczywistością, to i tak wielość innych przesłanek wielokrotnie przywoływanych przez tego i innych świadków oraz wynikających z dokumentów wskazuje na to, iż oskarżona miała wiedzę taką, jaką ustala i przypisuje jej Sąd pierwszej instancji. Przywołane przez skarżącego wcześniejsze oceny prokuratury dotyczące braku dowodów czy znamion czynów nie mają znaczenia w sytuacji, kiedy organy ścigania później taki materiał dowodowy zebrały i przedstawiły go Sądowi Okręgowemu. Poza tym w tamtej sprawie bazowej strony skupiały się na sprawcach i pokrzywdzonych wymuszeniami, a i nie miało istotnego znaczenia dla odpowiedzialności karnej ich sprawców czy wypowiadanym groźbom przysłuchiwały się inne osoby. Oskarżonym zaś, zwłaszcza R. T. (1) nie było na rękę ujawnianie tego, że K. M. była obecna przy rozmowach, bowiem narażało to ją na odpowiedzialność karną.

Jeżeli chodzi o zeznania świadka R. M. (1), to Sąd Apelacyjny podziela ocenę jego wiarygodności dokonaną przez Sąd Okręgowy, a argumentację skarżącego uznaje za polemiczną. Szczegółowa analiza jego wypowiedzi, a zwłaszcza oświadczeń zeznającego z rozprawy, po odczytaniu mu protokołów poprzednich przesłuchań nie prowadzi do konstatacji, iż świadek jedynie domniemywał tego, że K. M. i A. K. (1) były figurantkami. Świadek we wcześniejszych zeznaniach mówił wprost, iż taką informację przekazał mu R. T. (1) i nic takiemu stwierdzeniu świadka się nie sprzeciwia. Ponadto jako nieprzekonujące należy uznać wywody obrońcy dotyczące rozróżniania sytuacji, kiedy świadek powoływał się na niepamięć i na domniemanie. Świadek na rozprawie w dniu 8.10.2021r. (k. 3990) zeznawał bardzo ogólnie zasłaniając się niepamięcią i tak też było w odniesieniu do fragmentu odczytanego przez Sąd z k. 594, w którym mówił, że od R. T. (1) dowiedział się o sprzedaży działek na podstawione osoby. Świadek przy tym wytłumaczył się, iż jest po 3 zawałach i teraz nic nie pamięta. Zatem rzeczywiście odpowiedzi świadka na dociekliwe pytania obrońców, przy niepamięci zdarzeń można potraktować jako domniemania. I tak też świadek mówi wprost: „Ja nie pamiętam i dlatego nazywam to domniemaniem” (k. 3991). Wprawdzie świadek na kolejne naciskające pytania obrońcy oskarżonej K. M. odpowiedział, iż: „To, że pani K. M. była figurantką było moim domniemaniem.”, ale jest to sprzeczne z wcześniejszymi jego oświadczeniami o tym, że taką informację miał bezpośrednio od K. T. (1) i że szczegółowych okoliczności z tamtego czasu podczas zeznań na rozprawie nie pamiętał, dlatego też w tej części dotyczącej domniemania tego faktu, o którym przecież dowiedział się wprost od innej osoby, nie sposób przychylić się do jego stwierdzenia, tym bardziej, że takie naciskanie pytaniami świadka przez obrońcę, w sytuacji, gdy oświadczał wielokrotnie wcześniej, że nie pamięta zdarzeń z tamtego czasu i wyjaśnił rozumienie słowa domniemanie - przekraczało granice swobody wypowiedzi.

Nie ma powodów, aby te wcześniejsze zeznania R. M. (1) obciążające oskarżonych podważać. Wtedy świadek nie miał kłopotów z pamięcią, ujawnił szczerze wszystkie okoliczności, które znalazły potwierdzenie w wielu dowodach, dlatego Sąd Okręgowy miał podstawy, aby uznać je za wiarygodne i opierać na nich ustalenia faktyczne. Jeżeli chodzi o kontekst obciążających wypowiedzi świadka, to ustalenia faktyczne wynikające m.in. z dowodów z dokumentów potwierdzają schemat działania T. polegający na przepisywaniu nieruchomości na znajome osoby, umowy in blanco należy odnosić nie do przenoszenia własności nieruchomości, a innych rzeczy np. ciągnika J., za co świadek przecież był skazany, natomiast pieniądze uzyskane z obrotu działką z udziałem A. K. (1) trafiły do R. T. (1), który sprzedał przekazany mu w ramach rozliczenia ciągnik, zatem i w tym zakresie nie ma powodów, aby zeznania świadka podważać.

Wniosek

Mając na uwadze powyższe zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej K. M. od wszystkich zarzucanych jej czynów.

Ewentualnie wniósł o uchylenie wyroku w części dotyczącej oskarżonej K. M. i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nieuwzględnienia zarzutów apelacji wnioski sformułowane na ich podstawie też należało uznać za niezasadne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie wystąpiły.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, które nie podlegały uchyleniu i zmianie.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Orzeczenia w zakresie utrzymanym w mocy prawidłowe, co wykazano w rozważaniach dotyczących poszczególnych apelacji.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wskazany w punkcie III wyroku Sądu Odwoławczego.

Zwięźle o powodach zmiany

Omówione przy rozważaniach dotyczących apelacji prokuratora i obrońcy K. T. (1) oraz adwokata K. T. (2) obrońcy K. M..

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

Nie wystąpiła.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zaistniały.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie wystąpiła.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie wystąpiły.

5.3.1.4.1.

Wystąpiła.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Wadliwa ocena dowodów omówiona w związku zarzutami postawionymi przez oskarżyciela publicznego i pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych oraz nieuwzględnienie wszystkich istotnych okoliczności doprowadziło do wydania niezasadnego wyroku uniewinniającego w stosunku do G. W. (1) i E. W. (1).

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd pierwszej instancji zobowiązany będzie do przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie związanym z czynem zarzuconym tym oskarżonym, a w szczególności do przesłuchania osób biorących udział w transakcji: S. C. (1), K. T. (1), K. M. jak również innych świadków, w tym i tych zawnioskowanych przez strony i ich pełnomocników, których zeznania uzna za istotne do rozstrzygnięcia. Sąd powinien przeprowadzić również wszystkie dowody z dokumentów związane z czynnościami objętymi zarzutami, dopuścić dowody proponowane przez strony na okoliczność „powszechnej” znajomości faktów związanych z wymuszeniami i ich konsekwencjami, bądź do faktów powszechnie znanych odwołać się poprzez art. 168 k.p.k.. Przy ocenie dowodów Sąd Okręgowy powinien zwrócić uwagę na okoliczności podniesione w uwzględnionych środkach zaskarżenia w stosunku do oskarżonych G. W. (1) i E. W. (1) oraz wskazane wyżej w pisemnych motywach wyroku i poddać je wnikliwej ocenie zgodnej z regułami swobodnej oceny dowodów stosownie do treści art. 7, 410 k.p.k. i inne.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie było.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV-VII

Sąd Apelacyjny, jak to zaznaczył wyżej przy omawianiu apelacji obrońców oskarżonych K. T. (1) i A. K. (1) ,nie znalazł powodów do zasądzenia wyższych niż minimalne kosztów niepłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Należało zasądzić od oskarżonych na rzecz oskarżyciela posiłkowego K. J. (1) zgodnie z wnioskiem jego pełnomocnika, na podstawie art. 627 k.p.k., koszty zastępstwa procesowego. Na podstawie art. 636§1 k.p.k., uwzględniając wyniki postępowania odwoławczego, Sąd Apelacyjny obciążył oskarżonych w stosunku do których nie uchylił wyroku wydatkami tego postępowania po 1/7 oraz opłatami za drugą bądź obie instancje, stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. nr 49 poz. 223 ze zm.).

7.  PODPIS

SSA Robert Mąka SSA Stanisław Kucharczyk SSA Andrzej Olszewski

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina i kara, środek karny

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.13.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego K. T. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina, kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.14.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

4

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej A. K. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.15.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

5

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego R. T. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.16.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

6

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej K. M. adwokat K. T. (2)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.17.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

7

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej K. M. adwokat J. Ł.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana