Wyrok z dnia 2012-01-17 sygn. V KK 440/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KK 440/11

W Y R O K

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2012 r.

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Piotr Hofmański

SSN Jarosław Matras

Protokolant Anna Kowal

w sprawie I.K. i M.L.

skazanych z art. 266 § 1 k.k., a M.L. w zw. z art. 18 § 2 k.k.

po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. w dniu 17 stycznia 2012 r., kasacji, wniesionych przez obrońców skazanych od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 9 września 2011 r., sygn. akt IV Ka […] zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w S. z dnia 30 września 2010 r., sygn. akt V K […]

uznając kasację za oczywiście zasadną

1) uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego w S. i umarza postępowanie wobec I.K. i M.L., zaś kosztami procesu co do tych oskarżonych obciąża Skarb Państwa,

2) nakazuje zwrócić oskarżonym kwoty po 450 (czterysta pięćdziesiąt) zł opłaty od kasacji.

U Z A S A D N I E N I E

Sąd Rejonowy w S. wyrokiem z dnia 30 września 2010 r. uznał za winnych m.in.:

– I.K. czynu wypełniającego dyspozycję art. 266 § 2 k.k. i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych w zw. z art. 11 § 2 k.k. i 12 k.k.,

– M.L. czynu wyczerpującego znamiona art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 266 § 2 k.k. i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych w zw. z art. 11 § 2 k.k.,

po czym wymierzył im kary po 2 miesiące pozbawienia wolności:

– I.K. na podstawie art. 266 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.

– M.L. na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 266 § 2 k.k. i art. 11 § 3 k.k.,

a następnie:

– warunkowo zawiesił oskarżonym wykonanie tych kar na okresy próby po 2 lata,

– na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzył każdemu z oskarżonych grzywnę po 20 stawek dziennych, określając wysokość stawki na 20 zł.

Na skutek rozpoznania apelacji oskarżonej i obrońcy oskarżonego Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z dnia 9 września 2011 r. zmienił zaskarżony wyrok przyjmując, że:

– „czyn przypisany I.K. polegał na tym, że w okresie od 13 września 2004 r. do końca września 2004 r., w S. będąc zatrudniona w Wydziale Kontroli Płatników Składek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na stanowisku inspektora kontroli i będąc zobowiązaną z racji tej pracy do ochrony danych osobowych znajdujących się w bazie danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., do których posiadała dostęp w związku z wykonywanymi czynnościami służbowymi, w dniach 13 i 16 września 2004 r. dokonała sprawdzenia, a następnie przekazała M.L., jako osobie nieuprawnionej, zawarte w tej bazie dane płatnika J.B., czym działała na szkodę interesu publicznego”, przez co wypełniła znamiona art. 266 § 1 k.k. i na podstawie tego przepisu wymierzył jej karę 100 stawek dziennych grzywny po 20 zł za stawkę,

– „czyn przypisany M.L. polegał na tym, że we wrześniu 2004 r. S., nakłonił I.K. – zatrudnioną na stanowisku inspektora kontroli w Wydziale Kontroli Płatników Składek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. i będącą zobowiązaną z racji wykonywania tej pracy do ochrony danych osobowych znajdujących się w bazie danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., do których posiadała dostęp w związku z wykonywanymi czynnościami służbowymi, by dokonała sprawdzenia, a następnie przekazała mu, jako osobie nieuprawnionej, zawarte w tej bazie dane płatnika J.B., czym działał na szkodę interesu publicznego”, przez co wyczerpał dyspozycję art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 266 § 1 k.k. i wymierzył mu karę również 100 stawek dziennych grzywny po 20 zł za stawkę.

Kasacje od tego wyroku złożyli obrońcy skazanych, formułując analogiczny zarzut wystąpienia uchybienia wymienionego w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k., polegającego na braku wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej.

Skarżący w konkluzji wnosili o „uchylenie powyższego wyroku i umorzenie sprawy”.

Prokurator Apelacyjny w […] w pisemnych odpowiedziach na kasacje wnosił „o uchylenie w całości zaskarżonego orzeczenia i umorzenie postępowania w uwagi na wystąpienie negatywnej przesłanki procesowej określonej w art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k.”.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Kasacje jako w całości zasadne mogły być uwzględnione na posiedzeniu (art. 535 § 5 k.p.k.), pomimo nie dość precyzyjnych wniosków w nich zawartych.

Sąd Okręgowy przyjął w miejsce przypisanych oskarżonym czynów, że wypełnili oni swymi zachowaniami dyspozycję art. 266 § 1 k.k. (M.L. w postaci podżegania). Przestępstwo z art. 266 § 1 k.k. jest czynem tzw. bezwzględnie wnioskowym, to znaczy, warunkiem wszczęcia albo kontynuowania postępowania jest, w myśl § 3 art. 266 k.k., wniosek pokrzywdzonego o ściganie. Z opisu przypisanych czynów wynika, że bezpośrednio pokrzywdzoną nimi była J.B. Pokrzywdzona nie składała jednak wniosku o ściganie ani w postaci odrębnego oświadczenia ani w toku składania zeznań, bo nie była nawet przesłuchana w charakterze świadka. Sąd odwoławczy wprawdzie wskazał też w opisach czynów, że oskarżeni działali „na szkodę interesu publicznego”, lecz ustalenie to nie pozwala na zidentyfikowanie innego jeszcze pokrzywdzonego. Tylko w uzasadnieniu wyroku wspomniano o tym, że zachowanie oskarżonych podważało zaufanie do „instytucji państwowej”, to jest Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (motywy k.k. 21, 32). Nawet jednak gdyby przyjąć, że dobro prawne tej instytucji zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez owe czyny w ten właśnie sposób i dlatego spełnione zostały wymogi określone w art. 49 k.p.k. to również ta instytucja (ZUS) nie składała wniosku o ściganie za czyn z art. 266 § 1 k.k.

Brak wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej uniemożliwia postępowanie (art. 17 § 1 pkt 10 k.p.k.). Prowadzenie go rodzi uchybienie wymienione w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. Należało zatem na podstawie art. 537 k.p.k. w związku ze wskazanymi przepisami, wobec apelacji a następnie kasacji tylko na korzyść, uchylić oba wyroki i umorzyć postępowanie, na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami procesu obciążyć Skarb Państwa, zaś na podstawie art. 527 k.p.k. zwrócić oskarżonym opłaty od kasacji.