Wyrok z dnia 2022-02-17 sygn. II AKa 359/21

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 359/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z 14 czerwca 2021 r. sygn. akt III K 150/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

w całości

na korzyść

co do winy

na niekorzyść

w części

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia
albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej
czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada
prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść
orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego
zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z (...)
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu
z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające
znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu
z pkt 2.1.
albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH
ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

Apelację od wyroku wniósł obrońca oskarżonego zarzucając:

1.  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku rażącą obrazę przepisów postępowania: art. 4 kpk, 5 § 1 i 2 kpk oraz art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego bez uwzględnia zasad wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a to z wyjaśnień oskarżonego, zeznań pokrzywdzonej oraz opinii sądowej specjalisty-okulisty J. O. z dnia 26 marca 2021r. jak również nie rozstrzygnięcia na korzyść oskarżonego niedających się usunąć wątpliwości, co doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych w zakresie uznania oskarżonego K. T. za sprawcę przestępstwa opisanego w pkt I wyroku tj. zbrodni z art. 156 § 1 pkt 2 kk, podczas gdy z prawidłowej oceny ww. dowodów wynika, iż oskarżony K. T. uderzając pokrzywdzoną w dniu 25 czerwca 2018r. nie przewidywał możliwości oraz nie godził się na spowodowanie u D. P. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci ślepoty oka prawego;

2.  rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu K. T. kary 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn opisany w pkt IV części
dyspozytywnej wyroku tj. występek z art. 245 kk wynikającą z niedostatecznego uwzględnienia okoliczności łagodzących, a w szczególności pojednania się oskarżonego z pokrzywdzoną, sposobu działania oskarżonego sprowadzającego się wyłącznie do werbalnego grożenia pokrzywdzonej podczas rozmowy telefonicznej, tła konfliktu oraz całej treści istotnej rozmowy z dnia 03 marca 2019r., a w szczególności reakcji pokrzywdzonej na wypowiadane przez oskarżonego groźby (w tym również grożenia oskarżonemu przez pokrzywdzoną oraz braku rzeczywistych obaw u pokrzywdzonej ich spełnienia przez oskarżonego).

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się częściowo zasadna. Trafny okazał się zarzut kwestionujący ustalenia w zakresie realizacji znamion strony podmiotowej przypisanej oskarżonemu.

Nie budzi wątpliwości, że pomiędzy zachowaniem oskarżonego a skutkiem w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu D. P. istnieje tak związek kauzalny jak i normatywny. Innymi słowy zarówno na płaszczyźnie związku przyczynowego, jak i normatywnej stanowczo twierdzić należy, że oskarżony ów skutek spowodował. Wadliwie jednak Sąd Okręgowy ustalił, że skutek ów oskarżony obejmował umyślnością (zamiarem ewentualnym). Uraz oka pokrzywdzonej został wywołany przez oskarżonego w dość niejasnych okolicznościach. Był to cios zadany pięścią w okolice oczodołu. Sama pokrzywdzona nie była w stanie precyzyjnie odtworzyć mechanizmu powstania tego urazu. Ustalenie, że spowodował go jednak cios pięścią w okolice gałki ocznej, nie jest ustaleniem dowolnym. Ma bowiem oparcie tak w wyjaśnieniach oskarżonego jak i opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej. Tak ustalony sposób działania sprawcy nie pozwala jednak kategorycznie twierdzić, że oskarżony przewidywał i godził się na spowodowanie u pokrzywdzonej takiego uszkodzenia oka krwawego, który doprowadził ostatecznie do ślepoty oka. Dodać należy, że oskarżony konsekwentnie zaprzeczał, żeby taki zamiar miał. Odmiennych ustaleń w tym zakresie nie można też wyprowadzić z okoliczności zajścia, osobowości sprawcy, czy też jego stosunku do pokrzywdzonej i zachowania po przestępstwie. Tylko wspomniany sposób działania stał się dla Sądu I instancji podstawą ustaleń o owej umyślności odnoszącej się do wywołanego skutku. Stwierdzić zaś w tej materii należy, że ślepota prawego oka pokrzywdzonej nie jest typowym następstwem takiego zachowania jakie zostało oskarżonemu przypisane. Sąd I instancji spekuluje na temat siły ciosu oskarżonego, tracąc z pola widzenia, że w jego wyniku nie doszło do jakiegoś urazu głowy, typu wstrząs mózgu itp. Pokrzywdzona nie przewróciła się. W dniu zdarzenia nawet subiektywnie, co budzi zdziwienie, w sposób wyraźnie odczuwalny nie doświadczyła bólu. Jak zeznała, dopiero na podstawie relacji oskarżonego wywnioskowała, że to on jest sprawcą obrażenia oka. Oskarżony nie uderzył w oko „punktowo”, np. placem w oko pokrzywdzonej. Nie bez znaczenia jest również to, że istniejące wcześniej u pokrzywdzonej zmiany zanikowe naczyniówki i siatkówki oka prawego powodowały większą zdolność do odwarstwienia siatkówki, niż u osób zdrowych. W sprawie nie ustalono racjonalnego powodu zadania uderzenia. Przyjęcie zamiaru ewentualnego w odniesieniu do określonego skutku wchodzi w grę tylko wówczas, kiedy ten skutek jawi się jako wysoce prawdopodobny – wręcz typowy, choć nie nieuchronny. Zadanie takiego uderzenia jakie przypisano oskarżonemu nie prowadzi zwykle do urazu skutkującego ślepotą oka. Takie następstwo ustalonego sposobu działania oskarżonego ma charakter wyjątkowy, niezwykle rzadki, jak wskazuje chociażby doświadczenie orzecznicze. Przyjęcie zatem, że oskarżony zadając uderzenie pokrzywdzonej ów skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu uświadamiał sobie, jest całkowicie dowolne. Stopień prawdopodobieństwa wystąpienia negatywnego skutku zawsze wymaga stosownej weryfikacji w poszukiwaniu granicy przedziału pomiędzy zamiarem ewentualnym a nieumyślnością. Im wyżej prawdopodobieństwo to zostanie oszacowane, a sprawca zdecyduje się na podjęcie wywołującej je aktywności, tym łatwiej i z większą pewnością należy przyjąć istnienie takiego zamiaru. Z kolei towarzyszący podejmowanemu zachowaniu spadek szacowanego prawdopodobieństwa poniżej pewnego progu prowadzi do konkluzji o braku zamiaru. W przypadku oskarżonego prawdopodobieństwo wywołanego przezeń negatywnego skutku (ciężkiego uszczerbku na zdrowiu) było za małe, aby można było uznać, że zależało mu na jego wywołaniu. W perspektywie przeciętnego doświadczenia życiowego nie musiał się on „poważnie” liczyć z możliwością jego wystąpienia.

Z całą pewnością jednak uznać należy, że naruszył reguły postępowania z zaatakowanym dobrem prawnym powodując skutek, który mógł przewidzieć. To jednak uzasadnia kwalifikację jego zachowania na podstawie art. 156 § 2 kk, a nie art. 156 § 1 kk. Jednocześnie zasadnym było przyjęcie, że oskarżony zadając uderzenie pokrzywdzonej, zamiarem ewentualnym obejmował spowodowanie takich obrażeń, które dawały podstawę do kwalifikacji czynu na podstawie art. 157 § 1 kk. Rzeczywiście bowiem średni uszczerbek na zdrowiu jest częstym następstwem ciosu pięścią w głowę w okolice oka. Taki skutek oskarżony zatem uświadamiał sobie i na taki się co najwyżej godził. Stąd przyjęta przez Sąd Apelacyjny kwalifikacja kumulatywna. Odmienna ocena prawna zachowania oskarżonego, od tej jaką zaprezentował Sąd I instancji, zmieniała wyraźnie granice wymiaru kary. Orzekając w tej materii Sąd Apelacyjny uwzględnił te wszystkie okoliczności, którymi kierował się Sad Okręgowy, w tym przede wszystkim wyniki przeprowadzonego postepowania mediacyjnego i postawę pokrzywdzonej. W ocenie Sądu Apelacyjnego kara 6 miesięcy pozbawienia wolności właściwie uwzględnia stopień społecznej szkodliwości czynu i nie przekracza stopnia winy oskarżonego i zrealizuje należycie cele o jakich mowa w art. 53 kk. Orzekając karę łączną Sąd kierował się tymi samymi względami, do których odwołał się Sąd I instancji, nie były one bowiem kwestionowane przez stronę.

Wniosek

1.  Obrońca oskarżonego wniósł o:

1.  przyjęcie, iż oskarżony K. T. nieumyślnie spowodował u D. P. ciężkie trwałe kalectwo w postaci ślepoty oka prawego, to jest dopuścił się
przestępstwa z art. 156 § 2 kk i wymierzenie mu za ten czyn kary ograniczenia wolności polegającej na potrąceniu części wynagrodzenia przy zastosowaniu instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary;

2.  wymierzenie oskarżonemu K. T. za czyn z art. 245 kk kary ograniczenia wolności polegającej na potrąceniu części wynagrodzenia przy
zastosowaniu instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary lub ewentualnie art. 37a kk

3.  wymierzenie oskarżonemu K. T. za wyżej wymienione czyny kary łącznej ograniczenia wolności polegającej na potrąceniu części wynagrodzenia.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Trafny okazał się zarzut kwestionujący ustalenia w zakresie realizacji znamion strony podmiotowej przypisanej oskarżonemu. Kwalifikację zachowania oskarżonego oparto o przepis art. 156 § 2 kk. Jednocześnie przyjęto, że oskarżony zadając uderzenie pokrzywdzonej, zamiarem ewentualnym obejmował spowodowanie takich obrażeń, które dawały podstawę do kwalifikacji czynu na podstawie art. 157 § 1 kk. Wniosek obrońcy zasługiwał więc na częściowe uwzględnienie.

Niezasadne okazały się zaś wnioski związane z wymiarem orzeczonej kary. Kara 6 miesięcy pozbawienia wolności właściwie uwzględnia stopień społecznej szkodliwości czynu i nie przekracza stopnia winy oskarżonego i zrealizuje należycie cele o jakich mowa w art. 53 kk.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że w ramach przypisanego w pkt I części rozstrzygającej czynu przyjęto, iż oskarżony K. T. działał z zamiarem ewentualnym spowodowania u D. P. średniego uszczerbku na zdrowiu, a skutek w postaci ciężkiego, trwałego kalectwa w postaci ślepoty oka prawego pokrzywdzonej spowodował nieumyślnie i ten czyn oskarżonego zakwalifikowano jako przestępstwo z art. 156 § 2 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzono oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, stwierdzając, że utraciło moc orzeczenie o karze łącznej.

Nadto przyjęto, że orzeczone tytułem środka kompensacyjnego w pkt III części rozstrzygającej zadośćuczynienie jest częściowe.

Zwięźle o powodach zmiany

Kwalifikację zachowania oskarżonego oparto o przepis art. 156 § 2 kk. Jednocześnie przyjęto, że oskarżony zadając uderzenie pokrzywdzonej, zamiarem ewentualnym obejmował spowodowanie takich obrażeń, które dawały podstawę do kwalifikacji czynu na podstawie art. 157 § 1 kk.

Uzasadnione było przyjęcie, że orzeczone tytułem środka kompensacyjnego w pkt III części rozstrzygającej zadośćuczynienie jest częściowe, skoro okoliczność ta stała się podstawą ustaleń w toku postępowania mediacyjnego między stronami.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt
rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk (stosując przepisy obowiązujące do dnia 23.06.2020r.) wymierzono oskarżonemu karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności.

6. KOSZTY PROCESU

Punkt
rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

Na podstawie art. 624 kpk zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, poniesionymi wydatkami obciążając Skarb Państwa.

7. PODPIS

3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z 14 czerwca 2021 r. sygn. akt III K 150/20

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☐

zmiana

3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel posiłkowy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z 14 czerwca 2021 r. sygn. akt III K 150/20

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☐

zmiana