Wyrok z dnia 2003-02-14 sygn. IV CKN 1768/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CKN 1768/00

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2003 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)

SSN Mirosław Bączyk

SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)

Protokolant Bogumiła Gruszka

w sprawie z powództwa R. K. przeciwko J. G.

o zapłatę,

po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej w dniu 14 lutego 2003 r. na rozprawie

kasacji powódki

od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

z dnia 20 czerwca 2000 r., sygn. akt I ACa 193/00,

oddala kasację.

Uzasadnienie

R. K. po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa domagała się zasądzenia od J. G. kwoty 32 000 zł tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania za uszkodzenie ciała oraz zniszczenie obrączki i pierścionka; pozwany w październiku 1992 r. wykonał na zamówienie powódki nagrobek, podczas którego porządkowania w lipcu 1999 r. na powódkę przewrócił się krzyż, raniąc ją w rękę oraz wyrządzając szkodę na mieniu.

Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 22 marca 2000 r. oddalił powództwo. Rozstrzygnął tak, ponieważ uwzględnił podniesiony przez pozwanego zarzut upływu określonego w art. 646 k.c. dwuletniego terminu przedawnienia, którego bieg rozpoczął się w październiku 1992 r.

Apelacja powódki od tego wyroku, zarzucająca naruszenie: art. 646 i 568 § 2 i § 3 k.c. oraz art. 224 § 1, art. 225, 233 § 1 i art. 328 § 2 k.p.c., została oddalona przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 20 czerwca 2000 r.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, szkoda powódki w wysokości 1 800 zł, polegająca na uszkodzeniu nagrobka nie została udowodniona.

Jeżeli zaś chodzi o pozostałą część dochodzonej kwoty, mającej stanowić odszkodowanie za zniszczoną obrączkę i pierścionek oraz zadośćuczynienie za krzywdę doznaną w wyniku uszkodzenia palca, Sąd Apelacyjny podkreślił, że powódka swoje roszczenie w tym zakresie wywodziła z niewłaściwego wykonania przez pozwanego umowy o dzieło (wadliwego umocowania przez niego krzyża). Także jej apelacja zarzucając naruszenie wymienionych wyżej przepisów prawa nawiązywała do umowy o dzieło. Jakkolwiek dochodzone przez powódkę roszczenia mogły pozostawać w związku z wadą fizyczną dzieła, to jednak nie mogły być uznane za roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne dzieła. W konsekwencji, do roszczeń powódki wywodzonych z naruszenia przez pozwanego umowy o dzieło powinien mieć zastosowanie art. 646 k.c.

Powódka skarżąc wyrok Sądu Apelacyjnego w części oddalającej jej apelację ponad kwotę 1 800 zł powołała się na:

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. „przez dowolność oceny materiału dowodowego, wyrażającą się w uznaniu, iż w (...) sprawie nastąpiło przedawnienie roszczeń na gruncie przepisów umowy o dzieło, podczas gdy w grę wchodzi inna podstawa dochodzenia roszczeń (art. 415 k.c.), a co za tym idzie, nie można mówić o przedawnieniu”,

- naruszenie art. 646 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie,

- naruszenie art. 415 k.c. przez jego niezastosowanie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie można naruszyć w sposób wskazany w skardze kasacyjnej. W wywodach poświęconych art. 233 § 1 k.p.c. skarżąca stara się w istocie wykazać wadliwość przyjętej przez Sąd Apelacyjny kwalifikacji prawnej dokonanych ustaleń faktycznych: przeprowadzenie przez Sąd Apelacyjny ich oceny z punktu widzenia przepisów o umowie o dzieło - w tym przepisu art. 646 k.c., podczas gdy prawidłowo należało je ocenić z punktu widzenia przepisu art. 415 k.c., dotyczącego odpowiedzialności za czyn niedozwolony (bezprawne zawinione zachowanie się). Wywody te są więc zbieżne z pozostałymi wywodami, mającymi za przedmiot art. 646 i 415 k.c.

Również jednak w tym zakresie skarga kasacyjna jest nieuzasadniona.

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania może stanowić oczywiście zarazem czyn niedozwolony. Tak będzie, gdy dłużnik swoim zachowanie naruszy nie tylko łączącą go z wierzycielem więź obligacyjną, ale także ogólne, powszechnie obowiązujące nakazy i zakazy, wynikające z norm prawnych oraz zasad współżycia społecznego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 1974 r., I PR 415/73, OSNC 1975, nr 4, poz. 95, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1997 r., III CKN 202/97, OSNC 1998, nr 3, poz. 42). W takim wypadku kodeks cywilny dopuszcza zbieg roszczenia z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania i roszczenia z tytułu czynu niedozwolonego, pozostawiając poszkodowanemu wybór jednego z tych roszczeń (art. 443).

Wspomniany wybór, który może być dokonany przez samo wskazanie faktów uzasadniających żądanie pozwu, ma dla poszkodowanego doniosłe konsekwencje ze względu na istotne różnice zachodzące pomiędzy reżimem prawnym odpowiedzialności kontraktowej i reżimem prawnym odpowiedzialności deliktowej; w tym miejscu wystarczy wskazać na odmienne terminy przedawnienia przewidziane, z jednej strony, w art. 646 k.c., a z drugiej, w art. 442 k.c., oraz na niedopuszczalność – według dominującego poglądu – dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie przepisów o odpowiedzialności kontraktowej.

Choć wybór przez poszkodowanego dochodzonego roszczenia nie musi być wyraźny, w razie zaś wątpliwości co do dokonanego przez niego wyboru sąd powinien przyjąć taką podstawę prawną, która jest bardziej korzystna dla poszkodowanego, stanowisko Sądu Apelacyjnego o oparciu przez powódkę dochodzonych roszczeń na przepisach o odpowiedzialności kontraktowej należy uznać za trafne. Wszelkie wątpliwości w tym względzie usuwa treść sporządzonej przez adwokata powódki apelacji, starającej się wykazać, że powództwo należało uwzględnić na podstawie przepisów o rękojmi za wady dzieła, i nie zawierającej jakichkolwiek odniesień do okoliczności pozwalających stwierdzić spełnienie w sprawie przewidzianych w art. 415 k.c. przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej w postaci bezprawności i winy.

W tej sytuacji roszczenia dochodzone przez powódkę nie mogły być w zakresie objętym skargą kasacyjną – jak trafnie przyjął Sąd Apelacyjny – uwzględnione.

Mając powyższe na względzie orzeczono, jak w sentencji (art. 393¹² k.p.c.).