Wyrok z dnia 1997-07-17 sygn. III CKN 126/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKN 126/97

Wyrok

z dnia 17 lipca 1997 r.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na rozprawie sprawy z powództwa R. B. przeciwko J. B. o zapłatę na skutek kasacji pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 listopada 1996 r. I ACa 52/96 - oddalił kasację i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.000 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Wojewódzki we Wrocławiu wyrokiem z 23.VII.1996 r. I C 796/95 zasądził od pozwanego J. B. na rzecz powoda R. B. kwotę 10.508,11 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9.VIII.1994 r. oraz kosztami procesu, oddalając dalej idące powództwo w zakresie odsetek.

Uwzględnienie powództwa Sąd I instancji uzasadnił przepisem art. 298 § 1 k.h. ustalając, że egzekucja komornika prowadzona na wniosek powoda przeciwko Spółce z o.o., której członkiem Zarządu był pozwany, okazała się bezskuteczna. Sąd ten ustalił, że pozwany nie wykazał wystąpienia okoliczności, o których mowa w art. 298 § 2 k.h.

W apelacji od tego wyroku pozwany zarzucił pominięcie dowodu z zeznań zawnioskowanych przezeń świadków na okoliczność wypłacenia powodowi wszystkich świadczeń zasądzonych na jego rzecz od Spółki prawomocnym wyrokiem zaocznym, będącym podstawą wszczęcia bezskutecznej egzekucji.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z 27.XI.1996 r. I Ca 52/96 oddalił apelację zasądzając od pozwanego koszty postępowania apelacyjnego.

W ocenie Sądu II instancji zobowiązanie Spółki wobec powoda istniało i zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu VII P 14/95, a ponieważ egzekucja wobec Spółki okazała się bezskuteczna, to powód mógł dochodzić swoich roszczeń od pozwanego, będącego członkiem Zarządu Spółki z o.o., zgodnie z art. 298 § 1 k.h.

Zdaniem Sądu odwoławczego pozwany nie zgłaszał ani nie udowodnił wystąpienia okoliczności zwalniających a określonych w art. 298 § 2 k.h., natomiast zarzuty, jakie zgłaszał w postępowaniu przed Sądami obu instancji, może on podnosić jako podstawę powództwa przeciwegzekucyjnego w odrębnym postępowaniu, natomiast nie mogą one rzutować na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

W kasacji od tego wyroku pozwany zarzucił naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 298 § 1 k.h. poprzez przyjęcie, że sąd nie ma obowiązku badania, czy zobowiązanie członków zarządu spółki z o.o. istnieje, a jedynie bada przesłanki z § 2 art. 298 k.h.

Zdaniem pozwanego, skoro posiadał on dokumenty oraz zawnioskował dowód z zeznań świadków dla wykazania braku istnienia zobowiązania wobec powoda, to nie widział on potrzeby sięgania do dowodów na wykazywanie braku swej winy w niezgłoszeniu upadłości, bowiem Sąd winien stwierdzić, czy zobowiązanie w ogóle istnieje.

Powód w odpowiedzi na kasację wniósł o oddalenie kasacji pozwanego i zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych. W ocenie powoda wykazał on wyrokiem zaocznym istnienie zobowiązania spółki wobec niego oraz bezskuteczność egzekucji wobec spółki, a niedopuszczalne jest podważanie prawomocnego wyroku ustalającego istnienie zobowiązania spółki w drodze przeprowadzania dowodu z zeznań świadków w niniejszym procesie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja okazała się bezzasadna. Chybiony okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 298 § 1 k.h.

Wbrew twierdzeniu pozwanego, Sąd nie ma obowiązku badania w procesie mającym za przedmiot roszczenie dochodzone na podstawie art. 298 § 1 k.h., czy istnieje zobowiązanie członków zarządu spółki z o.o. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. ma bowiem z punktu widzenia wierzyciela charakter posiłkowy, subsydiarny w stosunku do odpowiedzialności spółki i odpowiedzialność ich istnieje obok odpowiedzialności samej spółki. Członkowie zarządu odpowiadają więc osobiście i solidarnie nie za swoje własne zobowiązania, a za zobowiązania spółki jako osoby prawnej (zob. uzasadnienie uchwały SN z 9.VIII.1993 r. III CZP 116/93, OSNCP 1994, z. 2, poz. 35).

Odpowiedzialność pozwanego jako członka Zarządu Spółki z o.o. wobec powoda jako wierzyciela Spółki jest prostą konsekwencją wystąpienia w stanie faktycznym sprawy dwóch kumulatywnych przesłanek wynikających z art. 298 § 1 k.h.:

a) istnienia zobowiązania Spółki z o.o. wobec powoda;

b) bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko spółce.

Pozwany nie zakwestionował w kasacji ustaleń Sądów obu instancji, iż obie te przesłanki w stanie faktycznym niniejszej sprawy wystąpiły.

O istnieniu zobowiązania Spółki z o.o. wobec powoda, w rozmiarze odpowiadającym wartości przedmiotu niniejszego sporu, świadczy treść prawomocnego wyroku zaocznego Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z 28.II.1995 r. VII P 14/95. W procesie, w którym powód dochodzi roszczenia na podstawie art. 298 § 1 k.h., przedstawiając dokument (prawomocny wyrok) będący źródłem zobowiązania spółki z o.o. sąd nie ma możliwości badania, czy określone nim zobowiązanie wobec powoda istnieje, a jeśli tak, to w jakim zakresie. Ostatnio wymienione okoliczności mogą być przedmiotem badania jedynie w postępowaniu wszczętym wniesieniem powództwa przeciwegzekucyjnego.

W tej sytuacji Sąd I instancji po stwierdzeniu, że wystąpiły przesłanki odpowiedzialności pozwanego wynikające z art. 298 § 1 k.h., trafnie zajął się oceną wystąpienia okoliczności egzoneracyjnych (zwalniających), o których mowa w art. 298 § 2 k.h. Zasadnie uznał też Sąd II instancji, że pozwany ani nie zgłaszał, ani tym bardziej nie udowodnił zarzutów w tym ostatnim zakresie, które jedynie miałby obowiązek ocenić Sąd przy badaniu zasadności roszczenia powoda.

W tej sytuacji postawiony w kasacji zarzut błędnej wykładni art. 298 § 1 k.h. uznać należało za pozbawiony usprawiedliwionych postaw.

O powodzeniu kasacji nie może również świadczyć zarzut postawiony Sądowi Apelacyjnemu w uzasadnieniu, iż Sąd ten mylnie przyjął, że oddalenie wniosku dowodowego przez Sąd I instancji nastąpiło wobec braku wskazania okoliczności, na jakie świadkowie mieli być przesłuchani. Sam pozwany zresztą w uzasadnieniu kasacji zaprzeczył temu zarzutowi przyznając, iż faktycznie nie wskazał wprost tych okoliczności, choć "...wynikało to bezpośrednio z odpowiedzi na pozew". Tak ogólnie sformułowany, i to dopiero w uzasadnieniu kasacji, zarzut naruszenia przepisów procesowych ani nie określa konkretnie, który z przepisów postępowania został naruszony przez Sąd II instancji, ani nie wskazuje nawet, by zarzucane naruszenie miało mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Wobec powyższego Sąd Najwyższy uznał, że kasacja nie zawiera usprawiedliwionych podstaw i orzekł jak w sentencji, działając na podstawie art. 393¹² k.p.c.

O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 88 § 1 i § 3 k.p.c. w związku z art. 393¹⁹ k.p.c. i art. 391 k.p.c. oraz § 10 ust. 2 pkt 7 i § 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 4.VI.1992 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie... (Dz. U. Nr 48, poz. 220 z późn. zm.).