Postanowienie z dnia 1998-01-08 sygn. II CKN 297/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 297/97

Postanowienie

z dnia 8 stycznia 1998 r.

Przewodniczący: sędzia SN J. Gudowski.

Sędziowie SN: E. Skowrońska-Bocian, L. Walentynowicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 1998 r. na rozprawie sprawy z wniosku H. Z., z udziałem B. Z., o podział majątku, na skutek kasacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w T. z dnia 27 listopada 1996 r. sygn. akt (...)

postanowił oddalić kasację oraz wniosek uczestniczki o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 22 maja 1996 r. Sąd Rejonowy w T. dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawcy H. Z. i uczestniczki postępowania B. Z., w skład którego wchodziło lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. L. w T. wraz z przynależnym wkładem mieszkaniowym.

Sąd przyznał wnioskodawcy wkład mieszkaniowy wraz z prawem do lokalu oraz zasądził od niego na rzecz uczestniczki spłatę w wysokości 18.680,05 zł, rozłożoną na 60 miesięcznych rat po 311,33 zł, poczynając od uprawomocnienia się orzeczenia, płatnych do dnia 11 każdego miesiąca, z zastrzeżeniem odsetek ustawowych w razie zwłoki w uiszczeniu którejkolwiek z rat.

W toku tego postępowania strony załatwiły ugodowo również podział ruchomości należących do ich dorobku i w tej części sąd postępowanie w sprawie umorzył.

Sposób podziału prawa do lokalu wynikał z uzgodnień byłych małżonków Z. Ich małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w T. z dnia 17 marca 1993 r. sygn. akt (...), w którym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dwojgiem dzieci powierzono ojcu. Uczestniczka wyprowadziła się ze wspólnego lokalu i uzyskała inne mieszkanie.

Wkład do lokalu bezspornie pochodził z darowizny matki uczestniczki. Sąd Rejonowy zaaprobował stanowisko B. Z., że darowizna przeznaczona została wyłącznie dla niej, a nie na rzecz obojga małżonków. Przemawiały za tym - w ocenie sądu - okoliczności darowizny ujawnione w dokumentach, wola darczyńcy oraz domniemanie z art. 33 pkt 2 k.r.o. Wkład mieszkaniowy, jako nakład przeniesiony z majątku odrębnego uczestniczki na majątek wspólny, został zasądzony w całości na jej rzecz (art. 45 § 1 k.r.o.), w sposób nie obciążający nadmiernie wnioskodawcy (art. 212 § 3 k.c.), z uwagi na jego sytuację materialną.

W rewizji wnioskodawca domagał się obniżenia spłaty do połowy wartości wkładu mieszkaniowego, a także rozłożenia jej na niższe raty. Obniżenie spłaty powinno być - jego zdaniem - konsekwencją współwłasności wkładu.

Postanowienie zostało również zaskarżone przez uczestniczkę, która domagała się skrócenia terminu płatności zasądzonej kwoty.

Sąd Wojewódzki w T. postanowieniem z dnia 27 listopada 1996 r. uwzględnił częściowo rewizję B. Z. i rozłożył spłatę na 24 miesięcznych rat (po 778,33 zł miesięcznie). W pozostałym zakresie oddalił jej rewizję oraz w całości oddalił rewizję wnioskodawcy.

Sąd odwoławczy uznał za trafne stanowisko Sądu Rejonowego co do przynależności całego wkładu mieszkaniowego do majątku odrębnego uczestniczki. Jeśli chodzi natomiast o problem spłaty, to zasądzona od wnioskodawcy suma była -zdaniem Sądu Wojewódzkiego - wysoka i wymagała rozłożenia na raty. Z kolei pięcioletni okres spłaty naruszał interesy uczestniczki, przede wszystkim z racji istniejącej inflacji oraz z uwagi na konieczność pokrycia kosztów uzyskania przez nią innego lokalu.

W kasacji wnioskodawca domagał się uchylenia postanowienia odwoławczego w części zmieniającej oraz w części oddalającej jego rewizję i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Skarżący powołał się na naruszenie przepisów procesowych, a mianowicie przepisów art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. Jego zdaniem, Sąd Wojewódzki dokonał niewłaściwej oceny materiału dowodowego, w wyniku czego uznał wkład mieszkaniowy za przynależny do majątku odrębnego uczestniczki. Nie rozważył również argumentów wnioskodawcy w zakresie jego możliwości płatniczych.

W piśmie procesowym z dnia 1 sierpnia 1997 r., złożonym po upływie pięciu miesięcy od wniesienia kasacji, H. Z. przedstawił dodatkowo zarzut naruszenia przepisów art. 380, 381 § 1, art. 385 § 2 i art. 387 k.p.c. w dawnym brzmieniu, a także wskazał, że naruszenie przepisu art. 328 § 2 k.p.c. nastąpiło również w następstwie niepełnego powołania dowodów, na których oparte zostało rozstrzygnięcie odwoławcze, bez podania przyczyn nieuwzględnienia dowodów oferowanych przez skarżącego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Każda z dwóch wymienionych w art. 393¹ k.p.c. podstaw kasacyjnych ma charakter abstrakcyjny i może się procesowo zaktualizować tylko przez jej konkretyzację. Ta zaś oznacza, że przy powołanej podstawie z art. 393¹ pkt 2 k.p.c. konieczne jest wskazanie, które przepisy zostały naruszone, na czym to naruszenie polegało oraz jaki mogło mieć wpływ na wynik sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1997 r. III CKN 13/97 - OSNC 1997, z. 8, poz. 114 i postanowienie z dnia 2 kwietnia 1997 r. II CKN 98/96 - OSNC 1997, z. 10, poz. 144). Konkretyzacja podstawy kasacyjnej musi nastąpić w treści kasacji, gdyż od tego uzależniona jest dopuszczalność omawianego środka odwoławczego. Po upływie terminu do wniesienia kasacji można jedynie przytaczać nowe uzasadnienie skonkretyzowanej podstawy kasacyjnej (art. 393¹¹ in fine k.p.c.), co oznacza rozszerzenie argumentacji przeciwko wskazanym już w kasacji uchybieniom sądu drugiej instancji. Po tym terminie nie można wskazywać nowych uchybień, bo nie sposób akceptować założenia, że przez powołanie w kasacji podstawy z art. 393¹ pkt 2 k.p.c. zostały zakwestionowane przez skarżącego wszystkie istniejące przepisy procesowe, z możliwością konkretyzowania ich w dowolnym czasie. Przy takim założeniu skarga kasacyjna stałaby się namiastką środka odwoławczego, podlegającą uzupełnieniu i konkretyzowaniu aż do chwili wydania orzeczenia przez Sąd Najwyższy.

Z podanych przyczyn spóźnione jest skonkretyzowanie podstawy kasacyjnej zamieszczone w piśmie procesowym wnioskodawcy z dnia 1 sierpnia 1997 r., z wyjątkiem uzupełniającej argumentacji dotyczącej powołanego w kasacji art. 328 § 2 k.p.c. W konsekwencji należy przyjąć, że w kasacji zakwestionowano tylko naruszenie przez Sąd Wojewódzki przepisów art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c.

Sąd Wojewódzki zaaprobował stanowisko sądu pierwszej instancji w kwestii zaliczenia wkładu mieszkaniowego do majątku odrębnego uczestniczki, co było następstwem uznania, że Alfreda B. dokonała darowizny wyłącznie na rzecz córki. W tej kwestii Sąd Wojewódzki nie dokonywał własnych ustaleń faktycznych, a zatem przypisanie temu sądowi naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. było bezpodstawne. Uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia jest zwięzłe, ale spełnia podstawowe wymogi przewidziane w art. 328 § 2 k.p.c. Skarżący zdaje się utożsamiać rolę sądu odwoławczego z funkcją sądu pierwszej instancji.

Podmiotowy zakres darowizny dokonanej przez matkę uczestniczki należy do sfery ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego. Do tej sfery nie sięga funkcja kasacyjna Sądu Najwyższego w rozpoznawanej sprawie.

Intencją wnioskodawcy było także poddanie kontroli kasacyjnej orzeczenia Sądu Wojewódzkiego w części dotyczącej rozłożenia spłaty na raty. Podstawę tego orzeczenia stanowiły przepisy prawa materialnego, a mianowicie art. 212 § 3 k.c. (w związku z art. 46 k.r.o. i art. 1035 k.p.c.).

Nie została jednak powołana podstawa kasacyjna z art. 393¹ pkt l k.p.c., a Sąd Najwyższy nie może wykraczać poza granice kasacji i bierze pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania (art. 393¹¹k.p.c.).

Należało w konsekwencji kasację oddalić (art. 3931² k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).