Wyrok z dnia 2013-09-18 sygn. II AKo 164/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Wyrok z dnia 18 września 2013 r. II AKo 164/13

Przewodnicząca: SSA Krystyna Mielczarek

Na podstawie art. 17 § 3 k.p.w., straż miejska ma przyznany status oskarżyciela publicznego w sprawach, w których ujawniła wykroczenie, działając w obszarze objętym jej ustawowymi zadaniami. Jednakże w odniesieniu do zadań z zakresu kontroli ruchu drogowego (określonych w art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych – Dz. U. Nr 123, poz. 779 ze zm.), ustawowe uprawnienia straży miejskiej dotyczą jedynie osób kierujących pojazdem lub uczestników ruchu, co wynika bezpośrednio z treści art. 129 b ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (jedn. tekst: Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm.).

Sąd Apelacyjny w Łodzi, wyrokiem z dnia 18 września 2013 r. po rozpoznaniu sprawy Jadwigi W. z urzędu w przedmiocie wznowienia postępowania:

1) wznawia postępowanie w sprawie (…) zakończone wyrokiem Sądu Okręgowego w P. z dnia 2 kwietnia 2013 r. i przedmiotowy wyrok uchyla;

2) umarza postępowanie w sprawie (…);

3) kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Z uzasadnienia

W myśl art. 542 § 3 k.p.k. (in principio) w zw. z art. 113 § 1 k.p.w. postępowanie w sprawach o wykroczenia wznawia się z urzędu tylko w razie ujawnienia jednego z uchybień stanowiących bezwzględne przyczyny odwoławcze. 

Zgodnie zaś z odpowiednimi przepisami Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, tj. art. 104 § 1 pkt 7 k.p.w. w zw. z art. 5 § 1 pkt 9 k.p.w., niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia, Sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie w razie stwierdzenia braku skargi uprawnionego oskarżyciela publicznego.

Wnioskodawczyni zasygnalizowała w trybie art. 9 § 2 k.p.k., iż Straż Miejska w T. nie miała uprawnień ustawowych do skierowania do Sądu wniosku o ukaranie obwinionej za popełnienie czynu z art. 96 § 3 k.w. Podstawą wskazanej tezy było twierdzenie, że funkcjonariusze straży miejskiej nie mają uprawnień do żądania od właścicieli pojazdów ujawniania danych innych osób, którym – w danym czasie – udzielili oni swoich pojazdów do kierowania. Powyższe z kolei zdaniem obwinionej przesądza o tym, iż we wskazanym zakresie uprawnienia przekazane funkcjonariuszom straży miejskiej mocą art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779 ze zm. – dalej: „u.s.g.”), nie mogą zostać zrealizowane.

Na wstępie wskazać wypada, iż na podstawie art. 17 § 3 k.p.w. straż miejska ma przyznany status oskarżyciela publicznego w sprawach, w których ujawniła wykroczenie, działając w obszarze objętym jej ustawowymi zadaniami. Jednakże w odniesieniu do zadań z zakresu kontroli ruchu drogowego (określonych w art. 11 ust. 1 pkt 2 u.s.g.), ustawowe uprawnienia straży miejskiej dotyczą jedynie osób kierujących pojazdem lub uczestników ruchu. Powyższe ograniczenie wynika bezpośrednio z treści art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (jedn. tekst: Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm. – dalej: „p.r.d.”), który wyraźnie wskazuje, że wykonywanie kontroli ruchu drogowego przez strażników miejskich może odbywać się tylko w stosunku do kierującego pojazdem lub uczestnika ruchu. Taka interpretacja powołanego przepisu wynika również z orzeczeń SN odnoszących się do przedmiotowego problemu: „Strażnicy gminni (miejscy) uprawnieni są do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec kierującego pojazdem oraz uczestnika ruchu drogowego naruszającego określone tam przepisy ruchu drogowego” (vide: wyrok z dnia 25 maja 2010 r., III KK 116/10, niepubl.), a nadto: „Przepis art. 129 b ust. 2 pkt 1 p.r.d. ogranicza wyraźnie uprawnienia strażników straży gminnych (miejskich) jedynie do kierujących pojazdami, w tym naruszających przepisy ruchu drogowego w razie zarejestrowania ich czynu przy pomocy urządzeń rejestrujących, a tym samym nie wobec właściciela lub posiadacza takiego pojazdu, jeżeli nie wykazuje się jego sprawstwa” (vide: wyrok z dnia 18 kwietnia 2013 r., IIK 90/13, niepubl.).

Jak ustaliły w przedmiotowym postępowaniu Sądy w obu instancjach, obwiniona jest właścicielem pojazdu marki Mitsubishi Carisma (…). W czasie ujawnienia przez Straż Miejską w T. wykroczenia z art. 92 § 1 k.w. – tj. naruszenia zakazu zatrzymywania się – rzeczonym pojazdem kierowała inna osoba, której danych funkcjonariusz straży miejskiej nie zdołał ustalić. Zatem sama obwiniona nie naruszyła żadnych przepisów z zakresu ruchu drogowego. Skoro zaś to nie Jadwiga W. była sprawcą wykroczenia złamania zakazu zatrzymywania się (a więc objętego kompetencjami ustawowymi z art. 129 b ust. 2 p.r.d.), należy z tego wnioskować, iż straży miejskiej uprawnienia oskarżyciela publicznego wobec obwinionej nie przysługują.

Istotą wznowienia przedmiotowego postępowania nie jest kwestia samego sprawstwa obwinionej, lecz brak uprawnienia po stronie straży miejskiej do skierowania w tym przedmiocie wniosku o ukaranie do Sądu. Tych uprawnień straż miejska nie miała, gdyż przysługują jej one wyłącznie, co do kierujących pojazdami i uczestników ruchu drogowego. Analogicznie do wskazanego zagadnienia odniósł się SN w orzeczeniu dotyczącym stanu prawnego, w którym nie obowiązywał jeszcze przepis art. 96 § 3 k.w., jednakże rozważania prawne w tym zakresie (odnoszące się do przepisu art. 97 k.w.) nie utraciły swojej aktualności także w odniesieniu do obowiązującego stanu prawnego: „Straż gminna (miejska) nie jest uprawniona do złożenia wniosku o ukaranie za wykroczenie z art. 97 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 p.r.d. wobec właściciela lub posiadacza pojazdu, który nie wykonał obowiązku wskazania, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, albowiem zakres tego uprawnienia w sprawach o wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji w związku z naruszeniem konkretnych przepisów ruchu drogowego, został ograniczony w art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 p.r.d. do kierującego pojazdem albo innego uczestnika ruchu”, (vide: postanowienie z dnia 30 września 2010 r., II ZP 15/10, nie publ.). Nadto Sąd Apelacyjny podnosi wątpliwość, czy Straży Miejskiej w T. w ogóle przysługiwały uprawnienia kontrolne względem Jadwigi W., skoro art. 129b w ust. 3 pkt 7 p.r.d. nadaje strażnikom miejskim przedmiotowe kompetencje jedynie w zakresie określonym w ust. 2 art. 129b cytowanej ustawy.

Tym samym Sąd Rejonowy w T., jako Sąd I instancji dopuścił się uchybienia procesowego, gdyż winien był umorzyć postępowanie w sprawie II W 440/12. Skoro Sąd Rejonowy zamiast tego wydał orzeczenie merytoryczne, powinnością Sądu odwoławczego było z kolei uchylenie wadliwego wyroku i umorzenie postępowania z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela.

Mając na uwadze powyższe rozważania, postępowanie w niniejszej sprawie podlega wznowieniu oraz umorzeniu wobec negatywnej przesłanki procesowej, określonej w art. 5 § 1 pkt 9 k.p.w. (…).