Wyrok z dnia 2013-05-08 sygn. II AKa 123/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 8 maja 2013 r. (sygn. akt II AKa 123/13)

W przypadku trwającego równocześnie z postępowaniem karnym postępowania upadłościowego likwidacyjnego, syndyk uzyskujący bez wątpienia legitymację formalną do wszczęcia lub kontynuowania procesów sądowych dotyczących masy upadłości (art. 144 § 1 prawa upadłościowego), nie pozbawia upadłego legitymacji materialnej. Innymi słowy, to upadły w dalszym ciągu jest podmiotem określonych praw i obowiązków, a tym samym uwzględnienie ewentualnego powództwa adhezyjnego, orzeczenie obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 k. k. lub art. 72 § 2 k. k., winno zawsze następować na rzecz upadłego (tu : spółki kapitałowej w upadłości likwidacyjnej), nie zaś syndyka masy upadłości.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2013 r. sprawy Ireneusza Z. oskarżonego z art. 296 § 1 i 2 k.k. i art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 19 grudnia 2012 r. sygn. akt III K 90/12:

zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, iż uchylił orzeczenie o obowiązku naprawienia szkody zawarte w punkcie III części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, a w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Z u z a s a d n i e n i a

Ireneusz Z. stanął pod zarzutem, że w okresie od dnia 30 czerwca 2006 r. do 04 maja 2011 r. w W., w woj. dolnośląskim, działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, pełniąc funkcję Prezesa Zarządu M. P. K. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W., będąc obowiązanym na podstawie przepisu art. 208 ustawy z dnia 15 września 2000 r. „kodeks spółek handlowych" oraz statutu spółki M.P.K., do zajmowania się sprawami majątkowymi wymienionego przedsiębiorstwa, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez nadużycie udzielonych mu uprawnień w zakresie wydatkowania dysponowanymi środkami finansowymi spółki, wypłacając je regularnie tytułem zaliczek z konta prowadzonego dla M.P.K. Sp. z o. o. z/s w W. przez Bank PKO BP S. A. Oddział w W. o nr 51 (...) w kwocie 394. 833, 00 zł, za pomocą posiadanej przez siebie indywidualnej karty bankomatowej, oraz pobierając z kasy przedsiębiorstwa gotówkę w kwocie 177. 000, 00 zł na bieżące wydatki bez bliższego ich sprecyzowania i następnie nie rozliczając się z całości pobranych przez siebie kwot pieniężnych, które to jako powierzone mu mienie przywłaszczył, wpłacając z tytułu powstałego zadłużenia jedynie kwotę w łącznej wysokości 41. 925, 68 zł, wyrządził M. P. K. Sp. z o. o. z/s w W. znaczną szkodę majątkową w łącznej kwocie 529. 907, 32 zł (słownie: pięćset dwadzieścia dziewięć tysięcy dziewięćset siedem złotych i 32/100), stanowiącej mienie znacznej wartości

tj. o czyn określony w art. 296 § l i 2 k. k. i art. 284 § 2 k. k. w zw. z art. 294 § l k. k. w zw. z art. 11 § 2 k. k. w zw. z art. 12 k. k.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2012r. sygn. akt IIIK 90/12 Sąd Okręgowy w S. uznał oskarżonego Ireneusza Z. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za czyn ten, na podstawie art. 294 §1 k. k. w zw. z art. 11 § 3 k. k., wymierzył mu karę roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawiania wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił, na podstawie art. 69 § l k. k. i art. 70 § l pkt l k. k., na okres próby 5 (pięciu) lat; na podstawie art. 41 § l k. k. orzekł wobec oskarżonego Ireneusza Z. zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych związanych zodpowiedzialnością finansową na okres 5 lat od daty prawomocności wyroku i na podstawie art. 72 § 2 k. k. zobowiązał go do naprawienia szkody w całości, poprzez zapłatę 529. 907, 32 zł na rzecz Syndyka Masy Upadłości MPK w W. sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, w terminie 3 lat od prawomocności wyroku; orzekł o kosztach postępowania.

Apelację od wyroku wniósł obrońca oskarżonego Ireneusza Z., który zarzucił (cyt. z apelacji):

1) rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, a szczególności art. 9 § 2 K.K. przez jego niezastosowanie i uznanie, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu z winy umyślnej;

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że oskarżony Ireneusz Z. dopuścił się zarzucanego w punkcie I aktu oskarżenia czynu działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru a nadto, że działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności z zeznań świadków wynika, że oskarżony nie chciał popełnić czynu zabronionego, a środki przez niego wypłacane nie zostały przez niego przywłaszczone;

3) rażące naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie naruszenie przepisów art.167 k.p.k. w zw. z art. 366 § k.p.k., poprzez nieuwzględnienie wniosku oskarżonego o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków: Piotra K. i Wojciecha C.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (….).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja obrońcy nie zasługiwała na uwzględnienie w zakresie podniesionych w niej zarzutów (….). Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie orzeczonego na podstawie art. 72 § 2 k. k. obowiązku naprawienia szkody jest wynikiem ustaleń poczynionych w postępowaniu odwoławczym i prawną konsekwencją normy wynikającej z art. 415 § 5 zd. 2 k. p. k. - 7

Zgodnie z tą normą, nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Wynikająca z tej normy tzw. klauzula antykumulacyjna jest powszechnie w orzecznictwie odnoszona nie tylko do powództwa adhezyjnego, obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 k. k., ale także obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 72 § 2 k. k., tj. jako środka probacyjnego (por. m. in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18. 01. 2013 sygn. V KK 378/12, z dnia 28. 11. 2012r. sygn. III KK 321/12 LEX nr 1231567, z dnia 6. 11. 2012r. sygn. IV KK 268/12 LEX nr 1226754).

W toku postępowania przed Sądem I instancji ujawniała się informacja (k. 555a) mogąca sygnalizować, że prowadzone jest (w Sądzie Okręgowym w S., w sprawie o sygn. VIIP17/11 ) – obok postępowania karnego – inne postępowanie, mogące mieć potencjalnie za przedmiot kwestię rozstrzygnięcia o cywilnej odpowiedzialności oskarżonego za wyrządzoną szkodę, będącą znamieniem przestępstwa w przedmiotowym postępowaniu karnym. Informacja ta – jak się wydaje – uszła uwadze Sądu Okręgowemu, który nie poczynił w tym kierunku dalszych czynności. Tymczasem, jak wynika z oświadczenia pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego oraz uzyskanych w toku postępowania odwoławczego kopii nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w S. z dnia 8. 09. 2011r. sygn. VII Np.3/11, kopii wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 30. 10. 2011r. sygn. VII P 17/11 (który jest prawomocny albowiem został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 14 marca 2013r. sygn. IIIApa 8/13 ), co do roszczenia wynikającego z wyrządzonej przez oskarżonego szkody wszczęto postępowanie przez wszczęciem przedmiotowego postępowania sądowego. Ustalenie to w kontekście art. 415 § 5 zd. 2 k. p. k. determinuje konieczność uchylenia orzeczonego w postępowaniu karnym obowiązku naprawienia szkody, objętej wcześniej wszczętym postępowaniem cywilnym, rodzącym stan zawisłości sprawy.

Zmiana zaskarżonego wyroku w tym zakresie czyni bezprzedmiotowym potrzebę rozstrzygnięcia czy w sposób prawidłowy określono podmiot na rzecz którego nastąpić miała realizacja obowiązku naprawienia szkody, tj. czy prawidłowym jest – jak uczyniono to w pkt. III zaskarżonego wyroku – wskazanie, w przypadku spółki kapitałowej znajdującej się w postępowaniu upadłościowym likwidacyjnym, syndyka masy upadłości, czy też winno to nastąpić poprzez wskazanie, jako podmiotu uprawnionego, spółki kapitałowej w upadłości likwidacyjnej. Sąd Apelacyjny w składzie orzekającym wyraża stanowisko, że w przypadku trwającego równocześnie z postępowaniem karnym postępowania upadłościowego likwidacyjnego, syndyk uzyskujący bez wątpienia legitymację formalną do wszczęcia lub kontynuowania procesów sądowych dotyczących masy upadłości (art. 144 § 1 prawa upadłościowego), nie pozbawia upadłego legitymacji materialnej. Innymi słowy, to upadły w dalszym ciągu jest podmiotem określonych praw i obowiązków, a tym samym uwzględnienie ewentualnego powództwa adhezyjnego, orzeczenie obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 k. k. lub art. 72 § 2 k. k., winno zawsze następować na rzecz upadłego (tu : spółki kapitałowej w upadłości likwidacyjnej), nie zaś syndyka masy upadłości.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k. p. k. i art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych (…).