Postanowienie z dnia 2006-12-14 sygn. II AKz 635/06

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Postanowienie SA we Wrocławiu z dnia 14 grudnia 2006 r. (sygn. akt II AKz 635/06)

Ustalenie przez sąd a quo, iż orzeczenie wobec podejrzanego surowej kary jest realne rodzi domniemanie, że może on podejmować próby bezprawnych działań wpływających na prawidłowy tok prowadzonego przeciwko niemu postępowania. Jednocześnie realność orzeczenia surowej kary (art. 258 § 2 k.p.k.) może stanowić – przy istnieniu dużego prawdopodobieństwa popełnienia przez podejrzanego zarzucanych mu czynów – samodzielną przesłankę stosowania środków zapobiegawczych, w tym także tymczasowego aresztowania, jeśli jest ono niezbędne dla zabezpieczenia prawidłowego toku procesu.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2006 r., sprawy Sławomira J., podejrzanego o przestępstwa z art. 231 § 2 k.k. i art. 265 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 231 § 2 k.k. i art. 239 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 231 § 2 k.k. i art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 271 § 3 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k., na skutek zażalenia wniesionego przez obrońcę podejrzanego od postanowienia Sądu Okręgowego w O. z dnia 24 listopada 2006r., sygn. akt III Kp 462/06, zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy.

U z a s a d n i e n i e

Sławomir J. podejrzewany jest o popełnienie przestępstw z art. 231 § 2 k.k. i art. 265 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 231 § 2 k.k. i art. 239 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 231 § 2 k.k. i art. 191 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 271 § 3 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. przy zastosowaniu art. 11 § 2 k.k.

Sąd Okręgowy w O. postanowieniem z dnia 24 listopada 2006 r. na podstawie art. 263 § 2 k.p.k. przedłużył tymczasowe aresztowanie wobec podejrzanego Sławomira J. do dnia 28 lutego 2007 r.

Powyższe postanowienie zaskarżył obrońca podejrzanego zarzucając „obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności:

a) art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania w sytuacji, w której ze strony podejrzanego nie zachodzi obawa matactwa lub innego bezprawnego utrudniania toczącego się przeciwko niemu postępowania karnego,

b) art. 258 § 2 k.p.k. poprzez uznanie, iż grożąca podejrzanemu surowa kara może stanowić samodzielną podstawę przedłużenia stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego,

c) art. 257 § 1 k.p.k. poprzez przyjęcie, że dalsze stosowanie tymczasowego aresztowania jest niezbędne na obecnym etapie postępowania, podczas gdy dla zabezpieczenia niezakłóconego przebiegu postępowania jurysdykcyjnego wystarczające byłoby zastosowanie innych, znacznie łagodniejszych środków zapobiegawczych o charakte­rze wolnościowym.”

Ponadto, z treści zażalenia wynika, że obrońca podejrzanego zarzucił również naruszenie art. 263 § 1 k.p.k. poprzez przedłużenie po raz kolejny stosowania tymczasowego aresztowania mimo, że nie zachodzą żadne szczególne okoliczności, które uniemożliwiałyby prokuratorowi ukończenie wszystkich czynności procesowych w zakresie przedmiotu postępowania, który dotyczy podejrzanego.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i uchylenie wobec podejrzanego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, ewentualnie o uchylenie wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania i zastosowanie innego, znacznie łagodniejszego środka zapobiegawczego w postaci poręczenia majątkowego, dozoru Policji połączonego z zakazem opuszczania kraju.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sławomir J. stoi pod zarzutem popełnienia wielu przestępstw polegających na nadużyciu pełnionej przez niego funkcji oraz poświadczenia nieprawdy. Jako policjant i Naczelnik Wydziału Kryminalnego KMP w Cz. podejrzewany jest m. in. o przekraczanie uprawnień i niedopełnianie obowiązków w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Należy wskazać, że zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym także materiał niejawny, wskazuje na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez podejrzanego zarzucanych mu czynów (przyznał się on m. in. do części stawianych mu zarzutów).

Sławomir J. był policjantem. Pełnił wysoką funkcję publiczną, ma szerokie kontakty zawodowe i towarzyskie. Utrzymywał również znajomości z przestępcami. Wskazane okoliczności oraz wielowątkowy i wieloosobowy charakter całej sprawy, rodzaj i charakter przestępstw, o które się go podejrzewa, a także motywy działania uzasadniają przekonanie, że będąc na wolności może on w sposób bezprawny wpływać na prawidłowy tok postępowania. Nadto, należy wskazać, że przesłuchania kolejnych świadków wskazują na dalsze aspekty przestępczej działalności podejrzanego, które wymagają weryfikacji. Przebywając na wolności podejrzany mógłby nakłaniać do składania fałszywych zeznań lub w inny sposób utrudniać weryfikację zebranego materiału dowodowego.

Już chociażby powołane wyżej okoliczności wskazują, że ze strony podejrzanego zachodzi obawa mataczenia w sprawie (art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k.). Stąd też skarżący niezasadnie wskazuje, że ze strony Sławomira J. nie zachodzi obawa matactwa lub innego bezprawnego utrudniania toczącego się przeciwko niemu postępowania karnego. Należy mieć również na uwadze fakt, że podejrzanemu grozi surowa kara albowiem zarzucono mu popełnienie m. in. przestępstw z art. 231 § 2 k.p.k., które zagrożone są karą pozbawienia wolności do lat 10. W świetle zebranych dotychczas dowodów orzeczenie wobec podej­rzanego surowej kary jest realne, co z kolei rodzi domniemanie, że może on podejmować próby bezprawnych działań wpływających na prawidłowy tok procesu (tak też Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z 9.03.2005 r., II AKz 94/05, OSA z 2005 r., nr 11, poz. 78). Nie ma zatem nawet potrzeby wykazywania, że podejrzany próby takich działań podejmie.

Skoro obrońca podejrzanego zarzucił naruszenie art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k., to całkowicie bezzasadny jest drugi z podniesionych przez niego zarzutów, sprowadzający się w istocie do poglądu, że grożąca podejrzanemu surowa kara nie może stanowić samodzielnej podstawy przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania. Przesłankami przedłużenia tego środka zapobiegawczego są bowiem okoliczności wskazane w art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. i w art. 258 § 2 k.p.k. Tak więc podstawę zaskarżonego postanowienia stanowiła nie tylko surowość grożącej podejrzanemu kary, ale i obawa matactwa procesowego. Przypomnieć tu jedynie wypada, że w świetle utrwalonych poglądów doktryny i orzecznictwa sądowego, przesłanka określona w art. 258 § 2 k.p.k. może stanowić samodzielną podstawę stosowania tymczasowego aresztowania (zob. np. R.A. Stefański, Przesłanki tymczasowego aresztowania w nowym kodeksie postępowania karnego, WPP z 1997 r., nr 3-4, s. 77 i n.; niedawno postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 14.12.2005 r., II AKz 748/05, KZS z 2006 r., nr 4, poz. 83 oraz postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12.12.1996 r., II AKz 508/96 i z 28.11.1996 r., II AKz 488/96, KZS z 1996 r., nr 11-12, poz. 35 i 34; ).

Reasumując, podkreślić należy, że ustalenie przez sąd a quo, iż orzeczenie wobec podejrzanego surowej kary jest realne rodzi domniemanie, że może on podejmować próby bezprawnych działań wpływających na prawidłowy tok prowadzonego przeciwko niemu postępowania. Jednocześnie realność orzeczenia surowej kary (art. 258 § 2 k.p.k.) może stanowić – przy istnieniu (co oczywiste) dużego prawdopodobieństwa popełnienia przez niego zarzucanych mu czynów – samodzielną przesłankę stosowania środków zapobiegawczych, w tym także tymczasowego aresztowania, jeśli jest ono niezbędne dla zabezpieczenia prawidłowego toku procesu.

Podstawową funkcja środków zapobiegawczych jest zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania karnego, a tymczasowe aresztowanie należy stosować jedynie wtedy, gdy nie jest wystarczający inny środek zapobiegawczy. Mając na uwadze poczynione wyżej uwagi należy stwierdzić, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że jedynie dalsze stosowanie tymczasowego aresztowania zagwarantuje prawidłowy tok postępowania przygotowawczego. Należy dodać, że w powyższych okolicznościach częściowe przyznanie się przez podejrzanego do stawianych mu zarzutów nie uzasadnia w dostatecznym stopniu odstąpienia od dalszego stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego. Rozważenia wymaga jeszcze podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia (jak należy przypuszczać) art. 263 § 2 k.p.k.

Zgodnie z treścią powołanego przepisu, jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w terminie 3 miesięcy, na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy. Obok badania przesłanek tymczasowego aresztowania orzekanie na podstawie art. 263 § 2 k.p.k. o przedłużeniu tymczasowego aresztowania stanowi kontrolę sprawności przebiegu dotychczasowego postępowania. Sąd bada bowiem również szczególny charakter okoliczności, które sprawiły, że postępowania nie można było ukończyć w dotychczas wyznaczonym terminie trwania tymczasowego aresztowania. Sąd orzekający w tym przedmiocie obowiązany jest dokonać merytorycznej kontroli zawartych we wniosku twierdzeń w celu ustalenia, czy istniały przeszkody w zakończeniu postępowania przygotowawczego w uprzednio oznaczonym terminie oraz czy rzeczywiście zachodzi potrzeba przeprowadzenia określonych czynności procesowych. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 15 stycznia 1999 r. (WZ 3/99, OSNKW 1999, nr 3-4, poz. 19) podkreślił, że do przedłużenia tymczasowego aresztowania na wniosek prokuratora na podstawie art. 263 § 2 k.p.k. nie wystarcza samo stwierdzenie, że zachodzi potrzeba zbierania kolejnych dowodów w kierunku wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, lecz konieczne jest wskazanie "szczególnych okoliczności", ze względu na które nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w terminie określonym w art. 263 § 1 k.p.k., tj. w ciągu 3 miesięcy.

Analiza akt sprawy wskazuje, że Sad I instancji zasadnie uznał, że niezbędne jest przeprowadzenie dalszych czynności procesowych, których nie można było ukończyć do tej pory. Konieczne jest bowiem kolejne przesłuchanie podejrzanego, dokonanie weryfikacji jego twierdzeń, przesłuchanie kolejnych świadków, zakończenie pełnej analizy połączeń telefonicznych wykonywanych przez podejrzanego. Treść zeznań złożonych przez przesłuchanych w ostatnim okresie świadków (zwł. z dnia 31.10.2006 r. i z dnia 13.11.2006 r.) wskazuje na nowe okoliczności dotyczące przestępczej działalności podejrzanego, które wymagają weryfikacji. Niezbędne jest przesłuchanie kolejnych świadków. Należy również przesłuchać Sławomira J. w tym zakresie i zweryfikować ostatnio złożone przez niego wyjaśnienia. Przeprowadzenie tych czynności nie było możliwe wcześniej, a ich wyniki maja znaczenie dla wyników toczącego się postępowania.

Konkludując, należy zgodzić się ze stanowiskiem Sadu Okręgowego, że wystąpiły szczególne okoliczności uzasadniające przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania wobec Sławomira J. ponad okres wskazany w art. 263 § 1 k.p.k.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak na wstępie.