Postanowienie z dnia 2002-10-30 sygn. II CZ 111/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 111/02

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 30 października 2002 r.

Przewodniczący: SSN Tadeusz Żyznowski (sprawozdawca).

Sędziowie SN: Tadeusz Domińczyk, Hubert Wrzeszcz.

Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Piotra P. właściciela Firmy "D.P." w Ł. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa Eugeniusza W. właściciela Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego "G." w Ł. przeciwko Piotrowi P. właścicielowi Firmy "D.P." w Ł. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 30 października 2002 r., zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 9 lipca 2002 r. odrzuca zażalenie.

Niedopuszczalność zażalenia z mocy ustawy nie podlega konwalidacji i powoduje bezwzględną bezskuteczność podjętej czynności procesowej w postaci zaskarżenia postanowienia odrzucającego skargę o wznowienie postępowania.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 9 lipca 2002 r. Sąd Okręgowy jako sąd drugiej instancji odrzucił skargę pozwanego Piotra P. o wznowienie postępowania w sprawie tego Sądu sygn. akt (...) zakończonej prawomocnym wyrokiem z dnia 12 października 2001 r., bowiem przytoczone przez skarżącego okoliczności nie odpowiadają podstawie wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c., na którą powoływał się skarżący.

W osobiście sporządzonym zażaleniu skarżący Piotr P. zakwestionował powyższe rozstrzygnięcie i wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia, a także kwestionowanego wyroku Sądu Okręgowego z dnia 12 października 2001 r. w sprawie sygn. akt (...). 

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rozbieżności poglądów co do dopuszczalności i sposobu zaskarżenia rozstrzygnięć, jakie mogą być wydane w postępowaniu ze skargi o wznowienie nie usunęła ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 48, poz. 554). Brak wyczerpującego uregulowania w przepisach dotyczących skargi o wznowienie postępowania, w tym określenia natury (charakteru) tego środka, ogniskuje spór wokół uregulowań zawartych w szczególności w art. 405, 406 i 409 k.p.c. Poszczególne - dając się wyodrębnić stanowiska i kierunki rozwiązań - posługują się argumentacją zmierzającą co wykazania, że postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania, co do rozpoznania dopuszczalności i zasadności zgłoszenia żądania, nie jest dalszym ciągiem prawomocnie zakończonej sprawy, lecz nowym - mającym odrębne unormowanie - procesem, co potwierdza treść art. 409 k.p.c., stwierdzającym, że skarga powinna czynić zadość wymaganiom pozwu.

Nie negując, że treść skargi o wznowienie postępowania zawiera elementy porównywalne do pozwu, zwolennicy kierunku zapatrywania traktującego skargę o wznowienie jako środek zaskarżenia, bądź środek do niego zbliżony, wskazują na ograniczony - w art. 409 k.p.c. -zakres stosowania do skargi przepisów dotyczących pozwu. Skarga o wznowienie postępowania - według tego poglądu - jest środkiem restytucyjnym, którego funkcja kontroli prawidłowości zaskarżonego orzeczenia i cel, jakim jest wzruszenie prawomocnego orzeczenia są - jeśli nie identyczne - to zbliżone do pozostałych środków zaskarżenia. Na potwierdzenie zasadności poglądu, że skarga o wznowienie postępowania ma charakter szczególnego środka zaskarżenia powoływana jest uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 września 1967 r., III CZP 60/67 (OSNCP 1968, nr 3, poz. 37). Nie wdając się bliżej w omawianie nadal spornej w doktrynie problematyki charakteru prawnego skargi o wznowienie postępowania należy stwierdzić, że zaskarżone postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania jest orzeczeniem formalnym, którego przedmiotem nie jest odrzucenie pozwu ani też umorzenie postępowania (art. 392 k.p.c.), czyli od postanowienia odrzucającego skargę o wznowienie postępowania, wydanego przez sąd, który orzekał w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem jako sąd drugiej instancji - kasacja nie przysługuje (por. post. Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2001 r., V CKN 357/2001 - OSNC 2002, nr 7-8, poz. 92). Utracił zatem aktualność zgodny pogląd głoszony w literaturze przedmiotu i przyjmowany w orzecznictwie sprzed nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, dokonanej powołaną ustawą z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy... stwierdzający, że od postanowienia sądu drugiej instancji o odrzuceniu kasacji, jako postanowienia kończącego postępowania w sprawie, przysługuje kasacja.

Stosownie do art. 393¹⁸ § 2 k.p.c. w sprawach, w których przysługuje kasacja, zażalenie przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie, z wyjątkiem postanowień wymienionych w art. 392, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji. Postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę o wznowienie postępowania jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. To postanowienie podlega zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego, jeżeli od orzeczenia wydanego na skutek wznowienia przysługiwałaby kasacja. O dopuszczalności zaś kasacji w postępowaniu ze skargi pozwanego o wznowienie postępowania decyduje przedmiot sprawy w postępowaniu prawomocnie zakończonym, którego wznowienie domaga się strona (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r., III CZ 173/99 - OSNC 2000, nr 7-8, poz.144). W złożonej apelacji w sprawie prawomocnie zakończonej wyrokiem Sądu Okręgowego, na wstępie powołanym, pozwany Piotr P. wartość przedmiotu zaskarżenia oznaczył na kwotę 2.801,16 zł (k. 134). Kasacja zatem w tej sprawie nie przysługiwała (art. 392¹ § 1 k.p.c.), co przesądza o niedopuszczalności zażalenia w rozpoznawanej sprawie (art. 393¹⁸ § 2 k.p.c.).

Zażalenie podlega odrzuceniu (art. 393¹⁸ § 3 w zw. z art. 373 k.p.c.), bez badania i omawiania dalszych przesłanek warunkujących dopuszczalność złożonego środka odwoławczego. Niedopuszczalność zażalenia z mocy ustawy nie podlega konwalidacji i powoduje bezwzględną bezskuteczność podjętej przez pozwanego czynności procesowej w postaci zaskarżenia postanowienia odrzucającego skargę o wznowienie postępowania.