Wyrok z dnia 2000-04-10 sygn. V CKN 28/00

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V CKN 28/00

Wyrok

Sądu Najwyższego

z dnia 10 kwietnia 2000 r.

Przewodniczący: SSN Gerard Bieniek.

Sędziowie SN: Helena Ciepła, Tadeusz Żyznowski (spr.).

Protokolant: Piotr Malczewski.

Uzasadnienie

Oddalając - zaskarżonym, wyrokiem - apelację powoda Mariusza J., Sąd Apelacyjny przytoczył nie kwestionowane ustalenia faktyczne. Mianowicie, powód zawarł dnia 29 stycznia 1996 r. z Marianem D. przedwstępną umowę kupna - sprzedaży nieruchomości położonej w W. Strony tej umowy zobowiązały się do zawarcia umowy przyrzeczonej w terminie do dnia 1 lutego 1996 r., pod warunkiem wpłacenia w terminie do dnia 1 lutego 1996 r., przez powoda jako nabywcy, pozostałej części ceny nieruchomości ustalonej na kwotę 100.00 zł, na poczet której powód wręczył zbywcy M.D. 30.00 zł. Według zawartej dnia 27 lutego 1995 r. umowy sprzedaży z pozwaną "C." Spółką z o.o. lokalu użytkowego pozwana zobowiązała się do zapłaty na rzecz powoda kwoty 70.000 zł w terminie do dnia 31 stycznia 1996 r. Przed podpisaniem umowy przedwstępnej z M.D. powód w drodze telefonicznej uzyskał zapewnienie od prezesa pozwanej, że do końca stycznia 1996 r. otrzyma kwotę 70.000 zł. Powtórnie, dnia 1 lutego 1996 r., powód w drodze telefonicznej kontaktował się z pozwaną spółką telefonicznie, a następnie w tym dniu wysłał faksem pismo wzywające pozwaną do zapłaty tej kwoty. Dnia 2 lutego 1996 r. powód odebrał, w siedzibie swojej firmy, czek na kwotę 70.000 zł wystawiony przez pozwaną Spółkę. Kontrahent powoda M.D. nie wyraził zgody na zawarcie przyrzeczonej umowy kupna sprzedaży dnia 2 lutego 1996 r. i nie zwrócił powodowi zadatku w wysokości 30.000 zł. Sąd Apelacyjny podzielił wyrażoną, na tle powyższych ustaleń, ocenę stwierdzającą, że między nieterminowym wykonaniem zobowiązania przez pozwaną a utratą zadatku przez powoda nie istnieje związek przyczynowy objęty treścią art. 361 § 1 k.c.

Kasacją złożył powód Mariusz J.

Skarżący z powołaniem się na podstawą przewidzianą w art. 393¹ pkt 1 k.p.c. zarzucił naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności normy art. 361 § 1 k.c. przez przyjęcie, że nie występują przesłanki do zastosowania tego przepisu. Wskazując na powyższe, skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzeniem kosztów postępowania.

W złożonej odpowiedzi na kasację pozwana Spółka wnosiła o oddalenie kasacji z zasądzeniem kosztów postępowania za instancję kasacyjną.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Artykuł 361 § 1 k.c. stanowiąc, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, określa związek przyczynowy jako przesłankę odpowiedzialności cywilnej za szkodę. Przesłanka ta wywiera istotny wpływ na zakres obowiązku naprawienia szkody, ogranicza odpowiedzialność tylko do niektórych - spośród wszelkich możliwych - skutków zdarzenia. Ciężar dowodu istnienia związku przyczynowego między szkodą a zdarzeniem, na które powołuje się poszkodowany, spoczywa - zgodnie z ogólną zasadą (art. 6 k.c.) na poszkodowanym.

Normalny związek przyczynowy jest obiektywnym faktem, a ściślej mówiąc przesądzenie związku przyczynowego pomiędzy dwoma faktami jest stwierdzeniem, że według empirycznie poznanych praw przyrody drugi fakt jest skutkiem pierwszego. Nie może w wyrażeniu tej oceny być miarodajnym subiektywny pogląd powoda, skoro normalny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. między określonym zdarzeniem a szkodą zachodzi wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest typowym następstwem tego rodzaju zdarzeń. Odnosząc powyższe do ustalonego stanu faktycznego i czynności z góry zaplanowanych oraz podejmowanych przez skarżącego nie można pominąć następstw, których powód mógł się spodziewać i z którymi na podstawie ogólnego doświadczenia życiowego i zwykłego przewidywania mógł się liczyć. Miarodajnym odniesieniem będzie nie pogląd subiektywny skarżącego, lecz punkt widzenia i wzorzec postępowania człowieka uczciwego, rozsądnego i przezornego. Łatwo dostrzec, że przedstawiony i bezsporny ciąg zdarzeń, ich skomasowanie stworzyło warunki przychylne, jeśli nie wręcz ułatwiło, powstanie zdarzenia innego, które stało się bezpośrednią przyczyną szkody. Dlatego podzielić należy stanowisko Sądów obu instancji odmawiające - w ustalonych okolicznościach - uznania dowodzonego przez powoda związku przyczynowego za normy. Powyższe zaś przesądza o braku usprawiedliwionej - w rozumieniu art. 393¹² k.p.c. -podstawy kasacji i powoduje jej oddalenie z zasądzeniem kosztów postępowania za instancję kasacyjną (art. 393¹⁹, 391 i 108 § 1 w zw. z art. 98 § 1 oraz 3 k.p.c.).