Postanowienie z dnia 2016-06-29 sygn. II AKz 253/16

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. akt II AKz 253/16

1) Bezzasadna jest teza zażalenia, że sąd orzekający w przedmiocie ustalenia kosztów procesu ma sporządzać dla obrońcy sprawozdania i streszczenia opinii, ekspertyz, rachunków oraz faktur VAT. Rzeczone dokumenty znajdują się w aktach sprawy i obrońca ma prawo do przejrzenia akt sprawy, a zatem i do zapoznania się ze znajdującymi się w nich rachunkami, ekspertyzami, czy opiniami.

2) Nie jest trafne twierdzenie, że nie obciążają skazanego koszty wydania opinii biegłych zasięganych w postępowaniu, które w ocenie skazanego, czy jego obrońcy, miałyby okazać się nieprzydatne w sprawie. Koszty tych opinii obciążają bowiem skazanego niezależnie od tego, czy okazały się one przydatne do ustalenia stanu faktycznego.

Przewodnicząca: SSA Bogumiła Metecka–Draus

Protokolant: Natalia Wiśniewska

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, po rozpoznaniu w sprawie J. K. zażalenia wniesionego przez obrońcę skazanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Sz. z dnia 18 maja 2016 r., sygn. akt (…), w przedmiocie ustalenia kosztów procesu, na podstawie art. 437 § 1 k.p.k., postanawia, zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy.

Uzasadnienie:

Postanowieniem z dnia 18 maja 2016 r., sygn. akt (…), Sąd Okręgowy w Szczecinie ustalił koszty postępowania należne Skarbowi Państwa od skazanego J. K. w łącznej kwocie 11 016,69 zł, w tym opłaty za I i II instancję w łącznej kwocie 4 360 zł. W uzasadnieniu sąd podał, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Sz. z dnia 25 maja 2015 r., sygn. (…), uznano J. K. za winnego dokonania zarzucanego mu czynu i zasądzono 1/3 kosztów sądowych oraz wymierzono opłatę. Następnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 5 listopada 2015 r., sygn. akt (…), zasądzono od oskarżonego wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierzono mu opłatę za II instancję. Na łączną kwotę 11 016,69 zł złożyły się: opłata od wymiaru kary za I instancję w wysokości 2 180 zł, opłata od wymiaru kary za II instancję w wysokości 2 180 zł oraz 6 656,69 zł stanowiące koszty postępowania należne od skazanego Skarbowi Państwa. Do wydatków związanych z osobą J. K. Sąd Okręgowy zaliczył: 6,67 zł tytułem 1/3 kosztów za doręczenie wezwań i pism w pierwszej instancji, 20 zł tytułem kosztów za doręczenie wezwań i pism w postępowaniu odwoławczym, 10 zł tytułem 1/3 kosztów uzyskania danych o karalności, 100 zł jako 1/3 kosztów za przeprowadzenie badania sądowo–psychiatrycznego dot. J. K. i wydanie pisemnej opinii przez biegłych psychiatrów. Na kwotę kosztów procesu złożyły się również: 289,55 zł jako 1/3 kosztów zwrotu dojazdu świadków: R. Z., A. S., E. F., E. B., T. W., K. R.–K., J. L., M. M., E. W., T. K., 46,67 zł tytułem 1/3 kosztów za holowanie samochodu (…), nr rej (...), faktura VAT nr (…), 1 308,30 zł będące 1/3 kosztów za wykonanie opinii nr (…) przez biegłego sądowego dot. zabezpieczonych farmaceutyków do sprawy, rachunek nr (…), 159,29 zł jako 1/3 kosztów badania zawartości nośników komputerowych opisane w opinii nr (…) wykonane przez biegłego sądowego, dot. telefonu komórkowego marki (...), 1 108,59 zł stanowiące 1/3 kosztów za ekspertyzę sądową wykonaną w Instytucie Ekspertyz Sądowych w Krakowie w Zakładzie Toksykologii Sądowej, 1 093,65 zł tytułem 1/3 kosztów za przygotowanie opinii nr (…) przez Narodowy Instytut Leków w Warszawie, faktura VAT nr (…), 49,06 zł za 1/3 kosztów wykonania tłumaczeń w języku niemieckim, rachunki nr (…), 14,13 zł jako 1/3 kosztów wynagrodzenia dla biegłego toksykologa za udział w rozprawie i wydanie opinii ustnej w dniu 11 grudnia 2012 r., 100 zł będące 1/3 kosztów za wydanie pisemnej opinii przez biegłego specjalistę medycyny sądowej, rachunek nr (…), 450,40 zł tytułem 1/3 kosztów za przygotowanie opinii z zakresu toksykologii przez biegłego sądowego, rachunek nr (…), 150,14 zł jako 1/3 kosztów za przygotowanie się i udział w rozprawie biegłych toksykologów, faktury nr (…), 1 738,24 zł stanowiące 1/3 kosztów za badanie fizykochemiczne materiału dowodowego wykonane w Zakładzie Toksykologii Klinicznej i Sądowej PUM w S., faktura VAT nr (…), 12 zł za doręczenie wypisów z wyroku w zakresie dotyczącym orzeczenia o nawiązce.

Powyższe postanowienie zaskarżył obrońca skazanego, zarzucając:

1) obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegającą na jego niezastosowaniu, co skutkowało wydaniem postanowienia, którego uzasadnienie jest w znacznej mierze ograniczone, pozbawione elementów wskazujących na badanie celowości jak i wymiaru poszczególnych składowych kosztów postępowania, podczas gdy Kodeks postępowania karnego w sposób zupełny reguluje modelową treść uzasadnienia wyroku (co stosować się winno odpowiednio do treści uzasadnień postanowienia), które to uzasadnienie powinno – w ocenie obrońcy wskazywać na tok rozumowania Sądu i uzasadnić dlaczego Sąd bezkrytycznie przyjął każdy z licznych poszczególnych rachunków biegłych czy świadków, jak i nie wytłumaczył podstaw wymiaru wyliczenia wszelkich opłat sądowych jakimi obciążono J. K.,

2) obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj.:

– art. 618 f § 2 i § 3 k.p.k., polegającą na niezweryfikowaniu czasu pracy biegłych, jaki posłużyć miał do sporządzenia rachunków,

– art. 618 f § 4b k.p.k., polegającą na niezweryfikowaniu terminowości i rzetelności opinii wydanych w sprawie podczas gdy Sąd ma w trybie wskazanego przepisu obowiązek badania wyżej wskazanych cech opinii z urzędu i obligatoryjnie musi w razie stwierdzenia nierzetelności bądź znacznego nieusprawiedliwionego opóźnienia obniżyć wynagrodzenie. Skarżący podniósł, że przedmiotowy przepis wszedł w życie w dniu 15 kwietnia 2016 r., a więc przed wydaniem zwalczanego postanowienia. W myśl wprowadzającej te przepisy ustawy z dnia 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, a zwłaszcza jej art. 28 i art. 21 w ocenie obrony przepisy te znajdują zastosowanie w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu zażalenia obrońca podał dodatkowo, że prawidłowe uzasadnienie postanowienia o kosztach procesu winno bez lektury akt sprawy dawać pełen ogląd sprawy i możliwość weryfikacji. Sąd Okręgowy nie skomentował jednak większości wydatków związanych z osobą skazanego. Nie odniósł się również do przebiegu procesu wyliczania opłat sądowych. Nie włączył do uzasadnienia postanowienia streszczenia wszystkich rachunków biegłych. Tak argumentując, obrońca skazanego wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, ewentualnie o dokonanie przez sąd odwoławczy kompleksowej merytorycznej oceny terminowości i rzetelności opinii biegłych, wskazanych przez biegłych wyliczeń co do czasu pracy, wyliczeń co do kosztów podróży świadków oraz wyliczeń co do zasadności wszelkich innych opłat jakimi obciążono skazanego i orzeczenie co do istoty sprawy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że sprawa została skontrolowana instancyjnie w granicach zaskarżenia oraz postawionych zarzutów (art. 433 § 1 k.p.k., w brzmieniu obowiązującym od dnia 15 kwietnia 2016 r. oraz z uwzględnieniem art. 440 k.p.k.). Zarzuty podniesione przez skarżącego oraz stanowiąca ich rozwinięcie argumentacja, nie podważyły poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych oraz przyjętej przezeń oceny prawnej. Obrońca skazanego ograniczył się do zaprezentowania własnych koncepcji dotyczących m.in. treści postanowienia, kwestii skarżenia orzeczeń bez potrzeby analizy akt sprawy, co w żadnym przypadku nie odnosi się do zakwestionowania skonkretyzowanych ustaleń w zakresie poszczególnych kosztów procesu obciążających w części skazanego (art. 626 § 1 k.p.k.). Należy przypomnieć zatem, że choć środek odwoławczy inicjuje kontrolę instancyjną zaskarżonego postanowienia, to jednak ogólnikowe tylko twierdzenia obrońcy o zbędności pokrycia przez skazanego wydatków, czy równie nietrafione twierdzenia o bezzasadności ponoszenia kosztów opinii nieprzydatnych w sprawie, jak też podniesienie zarzutu naruszenia art. 618f § 2 i § 3 k.p.k., lecz bez sprecyzowania rodzaju wadliwości w ustaleniu poszczególnych kosztów, bez dookreślenia, które z nich są nieprawidłowo przyjęte, w szczególności zawyżone, nie mogą podważyć trafności zaskarżonego orzeczenia. Wobec braku zarzutów co do wyszczególnionych w zaskarżonym postanowieniu wydatków, nie zachodzi potrzeba szerszego badania sprawy. Obrońca nie dostrzegł przy tym, że na obecnym etapie sprawy, nie wystarczy zakwestionować obowiązek uiszczenia przez skazanego kosztów sądowych, zwłaszcza wydatków wyłożonych przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania, skoro zgodnie z art. 626 § 1 k.p.k. i art. 627 k.p.k. powinność skazanego w tym zakresie została prawomocnie przesądzona wyrokiem skazującym Sądu Okręgowego oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego. Z tej samej przyczyny, niezrozumiałe jest obecne podważanie wysokości opłaty sądowej za I i II instancję. Można jedynie przypomnieć, że zgodnie z art. 627 k.p.k., od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego Sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego. Do kosztów sądowych zgodnie z art. 616 § 2 k.p.k. w zw. z art. art. 618 § 1 k.p.k., zalicza się opłaty oraz wydatki ponoszone przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania. Zgodnie z art. 617 k.p.k., wysokość opłat jest ustalana w oparciu o odrębne przepisy, tj. ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz.U. z 1983 r. nr 49, poz. 223, ze zm.). Zasady obliczania poszczególnych wydatków zryczałtowanych są opisane w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 663), rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wysokość opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego (Dz.U. z 2003 r., poz. 1468), czy w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 508). Rolą obrońcy na obecnym etapie ustalenia kosztów sądowych, a ściślej określenia wysokości wydatków, obciążających skazanego, a ustalonych dotychczas w oparciu o przedłożone rachunki, było przede wszystkim wskazanie, na czym w ocenie obrońcy polegają wadliwości w rzetelności wyliczenia wysokości wyspecyfikowanych w postanowieniu wydatków. W tym zatem celu obrońca mógł i przede wszystkim powinien był przed wniesieniem ewentualnego zażalenia, zapoznać się z aktami sprawy. Dla podważenia trafności zaskarżonego orzeczenia, nie wystarczy wyrazić niezadowolenia z faktu poniesienia kosztów sądowych.

Bezzasadna jest również teza zażalenia, że sąd orzekający ma sporządzać dla obrońcy sprawozdania i streszczenia opinii, ekspertyz, rachunków oraz faktur VAT. Rzeczone dokumenty znajdują się w aktach sprawy i obrońca ma prawo do przejrzenia akt sprawy, a zatem i do zapoznania się ze znajdującymi się w nich rachunkami, ekspertyzami, czy opiniami. Nadto, nietrafione jest twierdzenie, że nie obciążają skazanego koszty wydania tych opinii, które w ocenie skazanego, czy jego obrońcy, miałyby okazać się nieprzydatne w sprawie. Koszty opinii biegłych zasięganych w postępowaniu obciążają skazanego niezależnie od tego, czy okazały się one przydatne do ustalenia stanu faktycznego (vide postanowienie SA w Krakowie z dnia 12 sierpnia 2004 r., II AKz 296/04, KZS 2004/9/43, Prok. i Pr. 2005/5/30). Swoisty wyjątek stanowią przepisy art. 618f § 4a i 4b k.p.k., lecz nie dotyczą one niniejszej sprawy, gdyż weszły w życie z dniem 15 kwietnia 2016 r. i nie mogły odnosić się opinii wydanych przed tą datą, czego obrońca nie dostrzegł podnosząc zarzut naruszenia art. 618 § 4b k.p.k. Ustosunkowując się do pozostałej treści zażalenia, obrońca słusznie podniósł, że Sąd orzekając o kosztach procesu, obowiązany jest zweryfikować wysokość poszczególnych rachunków, w tym związanych wydaniem w sprawie opinii i ekspertyz.

W niniejszej sprawie miało to miejsce, każdorazowo podczas orzekania o przyznaniu wynagrodzenia za wydane ekspertyzy i opinie. W tym stanie rzeczy, wobec braku innych zarzutów i podstaw do rozpoznania sprawy w szerszym zakresie, niż wyznaczony podniesionymi zarzutami, po myśli art. 433 § 1 k.p.k., Sąd Apelacyjny mając na uwadze przedstawioną argumentację, na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.